چرا اصلاح نظام کارمزد اجتناب ناپذیر بود ؟

*امید کاجیان

اینروزها پای صحبت های برخی از کاسبان که بنشینی همین نظر را دارند، برخی معتقدند سود هر قلم از وسایلی که میفروشند بسیار کم است، مگر چه قدر درآمد دارند که با هر بار کشیدن کارت، کارمزد از آن ها کم شود.هم مالیات زیادی از کارتخوان ها گرفته می شود و هم کارمزد زیادی از آن کم .

وقتی به یکی از آن ها می گویم  مبلغ 120تومان کارمزد آنقدرها هم مبلغ زیادی نیست، با اندکی تعجب می گوید :« من فکر میکنم بیشتر از این حرفهاست(!)از طرفی چرا باید من این هزینه را پرداخت کنم ؟ چرا باید بخشی از سود من با کشیدن کارت از دستگاه کارتخوان از بین برود؟».

یکی دیگر از بازاریان می گوید:« اگرچه من هم دل خوشی از این ماجرا ندارم، اما نمی توانم به مشتریانم بگویم کارت نکشند،  به هر حال این حق آنان است و از سویی دیگر باید پذیرفت با دستگاه های کارتخوان،  هم پرداخت سریعتر صورت می گیرد و هم حساب و کتاب ها بیشتر و بهتر سرجایش است و از همین بابت هرگز نتوانستم دستگاه کارتخوان را حذف کنم اما به نظرم که اساسا قوانین اخیر تاثیرات مثبتی در جمع بازاریان نداشته است. «

درکنار نارضایتی برخی پذیرنده ها ، موضوع بعدی دراین ماجرا البته که مشتریان و خریداران هستند. خریدارانی که در مقابل خواست پذیرنده هایی که برای فرار از پرداخت کارمزد و مالیات آن ها را مجبور به کارت به کارت و یا پرداخت نقد می کنند قرار گرفتند. امروز خریداران در مقابل این خواست غیر معقول برخی پذیرندگان، از خود می پرسند چرا باید به جای پذیرنده با کارت به کارت یا استفاده از اپلیکیشن ها، کارمزد تحمیلی پذیرنده ها را تقبل کنند؟  

به هرروی به نظر میاید دراین چند ماهه  اجرایی شدن قانون اصلاح نظام کارمزد و البته مالیات دستگاه های کارتخوان، نوع روابط خریدار و فروشنده را پیچیده کرده است اما دلیل این موضوع و راهکار برون رفت از آن چیست ؟ 

*چند دلیل برای وضع موجود

یکی از خلاهای موجود که نگاه امروز برخی از پذیرندگان نسبت به  استفاده از دستگاه کارتخوان را موجب شده است، ناشی از عدم آشنایی دقیق با قوانین جدید و اطلاع رسانی کافی دراینباره است. چیرگی شایعات بر واقعیات نیز از دلایل شرایط کنونی است.

موضوع دیگر که بی تردید در جو امروز تاثیر گذار بوده است، پس زمینه ذهنی مردم در ارتباط با قوانین، به ویژه در حوزه مالیات و یا هرآن چیزی است که مبلغی را از آنان کسر می کند.

بی اعتمادی به سازوکار هم یکی دیگر از دلایل مهمی است که اجرای هر قانون جدیدی از سوی مردم را با چالش هایی روبه رو ساخته است و این مسئله  اعمال قوانین جدید را با تاخیر یا دست انداز روبه رو می کند. از طرفی اکثریت قریب به اتفاق مردم را نیز با این موضوع آشنا نکردیم که چرا اصلاح نظام کارمزد دراین زمان باید اجرایی می شد، میبایست به آن ها میقبولاندیم که گریزی از اصلاح آن  نبود ضمن اینکه در باقی کشورها نیز این نحوه پرداخت کارمزد امری عادی است .

* نیازبه شفافسازی در مقوله مالیات و اصلاح کارمزد

از طرفی دیگر در راستای فرهنگسازی وضع قانون جدید در مورد دستگاه کارتخوان ها تفهیم این موضوع ضروری است که گفته شود همه چیز فقط دریافت کارمزد و مالیات نیست و در قبالش عایداتی هم  نصیب مردم یا همان پذیرنده ها می شود. یکی از مشکلاتی که بسیاری از مردم با موضوع مالیات دارند این است که می خواهند بدانند هزینه این مالیات ها در کجا صرف می شود؟  و چگونه به کشور و مردم باز می گردد؟ قطعا شفافسازی درباره هزینه کرد مالیات ها و اطمینان دادن به  مردم دراین زمینه،  یکی از اقداماتی است که دراین راستا کمک کننده خواهد بود .

مطلب بعدی اما در مورد دریافت کارمزد از پذیرندگان در پی اصلاح نظام کارمزد است. درباره این موضوع نیز ذکر چند نکته و اطلاع دادن آن به مردم ضروری است. نخست تاثیر پرداخت این کارمزدها در ارائه بهتر و با کیفیت تر خدمات به پذیرندگان از سوی شرکت های پرداخت الکترونیک است. مشتری باید بداند هزینه ای که از بابت کارمزد پرداخت می کند در نهایت به خود او باز میگردد و در عوض با محصولاتی بهتر، سریعتر و کاراتر مواجه خواهد شد. پذیرندگان میبایست آگاه باشند که در واقع این اقدامشان، جای  دوری نخواهد رفت و در بلند مدت به آن ها و مردم باز می گردد.

از سویی دیگر این کارمزدها به شرکت های پرداخت کمک می کند تا موضوع نوآوری در کنار جدیدکردن ناوگان خود را در دستور کار قرار دهند. قطعا پیگیری هر خلاقیت جدید و خدمات و نوآوری نیازمند صرف هزینه است و اگر مسیری برای درآمد زایی جهت پوشش این هزینه ها نباشد نه تنها نوآوری از سوی شرکت های پرداخت در زمینه پرداخت الکترونیک صورت نخواهد گرفت بلکه با یک ساختار فرسوده و ناوگان عاری از کارایی روبه رو خواهیم بود، قطعا این کارمزدها با پوشش دادن هزینه شرکت های پرداخت می توانند مسیر نوآوری، شکوفایی و تحول در این صنعت را باز کنند.

بنابر این با اصلاح نظام کارمزد میتوان به آینده شبکه بانکی و پرداخت کشور امیدوار بود چراکه با این اقدام،  امکان هویت بخشی به بازیگران شبکه بانکی و پرداخت کشور فراهم میشود و آنان در بازار، جایگاه خود را به درستی پیدا خواهند کرد همینطور امکان توانمند ساختن بیشتر بخش هایی مانند پرداخت یارها نیز وجود دارد.

باید این نکته را نیز حتما اضافه کرد که آنچه به عنوان مدل کارمزد امروز انجام میشود بسیار متفاوت با ایدئال هاست در مدل های جهانی دارنده کارت و پذیرنده هر دو کا رمزد را پرداخت می کنند و سهم بانک ها در آن به مراتب کمتر از ایران است، موضوعی که  امری عادی و بدیهی برای مردم سایر نقاط به شمارمیاید در حالیکه در طرح جدید نظام کار مزد درایران ، سهم بیشتر کارمزد همچنان از سوی بانک پرداخت شده و سهم دارنده کارت از آن صفر است . پذیرنده هم  بخش اندکی از آن را می پردازد .

به نظر میاید آنچه در ماجرای این روزهای کارمزد برخی از پذیرندگان را ناراضی و برآشفته کرده ، بیشتر ریشه در مباحثی دارند که شفافسازی نشده اند، ازسویی نباید فراموش کنیم  هر اقدام جدیدی برای عملیاتی شدن باید توام با فرهنگسازی باشد و اینکه پیش از اجرا به خوبی شناسانده شود. بدیهی است که در ابتدای هر طرح جدیدی مقاومت هایی نیز در مقابل آن صورت بگیرد اما به مرور تطبیق پذیری با آن بیشتر می شود ولی قطعا در هر طرحی اقناع سازی امری مهم است.