گزارش ایلنا از بلاتکلیفی افراد بی شناسنامه؛
40 سال است بی شناسنامه‌ایم/ وضعیت اتباع خارجی بهتر از ماست/ یک مقام مسئول: در حال حاضر راهکاری برای حل این قضیه نداریم
سال‌ها است مردمی که به دلیل شرایط اقلیمی سیستان و بلوچستان به رفسنجان در استان کرمان مهاجرت کرده‌اند از دریافت شناسنامه محرومند . این شهروندان با وجود افزایش جمعیت‌شان در سال های اخیر ، هنوز بدون داشتن شناسنامه به سختی زندگی می کنند. این در حالی است که با افزایش یکباره قیمت‌ها در روزهای اخیر، یارانه کمک معیشیتی جدید هم به آنها تعلق نگرفته است.
به گزارش خبرنگار ایلنا، در طول دهه‌های گذشته به دلیل سیل، خشکسالی و مشکلات معیشتی اهالی روستاهای مرزی استان سیستان و بلوچستان مجبور به کوچ اقلیمی به استان هایی از جمله کرمان، گلستان، قم و... شدند . در حال حاضر 5 هزار نفر از این افراد در رفسنجان استان کرمان ساکن و مدعی‌اند به رغم اسناد و مدارکی که ایرانی بودن شان را ثابت می‌کند هنوز اداره ثبت احوال این شهرستان برای آنها شناسنامه صادر نکرده است. بیشتر این افراد وضعیت مالی مناسبی ندارند.
علی ذوالفقاری یکی از این افراد بدون هویت و شناسنامه به خبرنگار ایلنا، گفت: بارها جلوی در فرمانداری و اداره ثبت احوال شهرستان رفسنجان برای مشکل بی هویتی مان تجمع کرده و به نماینده رفسنجان در مجلس مراجعه کردیم اما هیچ مسئولی به مشکل مان رسیدگی نمی‌کند . برای حل مشکل هویتی‌مان هر مدرکی که خواسته‌اند را هم تهیه کرده‌ایم اما هر بار بهانه‌ای آورده و ما را از سرشان باز می کنند.
وی ادامه داد: از آزمایش دی. ان.ای گرفته تا گرفتن نامه از مرزبانی محل سکونت قبلی‌مان در استان سیستان و بلوچستان را تهیه کرده و به مسئولان شهرستان و استان کرمان ارائه داده‌ایم ولی هر بار سنگی جدید جلوی پای مان می اندازند و بهانه ای تازه می‌تراشند . 29 سالم است و چند سال است که ازدواج کرده‌ام که حاصل ازدواجم نیز دختری مثل خودم بی‌هویت است.
ذوالفقاری افزود: سال ها پیش به دلیل بلایای طبیعی مانند سیل و بعد خشکسالی مجبور به ترک محل سکونت مان در یکی از مناطق زابل برای کارگری به رفسنجان شدیم که تاریخ این مهاجرت به قبل از انقلاب بازمی گردد. البته هم اکنون به افراد بی هویت چه کسی کار می‌دهد؟ حتی یک ریال هم یارانه به ما تعلق نگرفته است. ما یارانه نمی خواهیم به ما هویت بدهند چرا که بدون هویت امنیت نداریم.
وی با اشاره به اینکه قانون هر تبصره ای برای افراد بی هویت تصویب کرده مسئولان طبق همان برای ما عمل کنند، افزود: بارها از اداره کل ثبت احوال استان کرمان نامه به ثبت احوال شهرستان رفسنجان ارائه داده ام که مدام امروز و فردا می‌کند و بعد از کلی دوندگی در آخر می گویند مدارکت را به شورای تامین ارسال کرده‌ایم اما آنها نام تو را مردود اعلام کرده‌اند. شورای تامین بر چه اساس اسم مرا رد کرده است؟ مدارکی که علیه ما است را ارائه دهد و ما را قانع کند که دیگر برای دریافت شناسنامه خودمان را به آب و آتش نزنیم. حدود 40 سال است از دوره پدران‌مان گرفته تا کنون در مراجع مربوط پرونده های تکمیلی تشکیل داده‌ایم اما هنوز بی شناسنامه‌ایم.
حمید دهمرده یکی دیگر از افرادی که بدون شناسنامه است به ایلنا، گفت: از سال 60 پدران ما برای شناسنامه به اداره ثبت احوال رفسنجان درخواست داده‌اند و همه مراحل قانونی را تاکنون طی کرده‌اند که هنوز بی نتیجه مانده است.
وی ادامه داد: سال ها پیش پدران‌مان از روستای جهان‌آباد سیستان و بلوچستان به دلیل سیل و مشکلات معیشتی مجبور به مهاجرت به دیگر مناطق کشور شدند که در طول این همه سال موفق به دریافت شناسنامه برای خود و فرزندان‌شان نشدند. از طریق پلیس امنیت از اهالی همان روستا استشهاد محلی گرفته‌ایم که تایید شده پدرم سال 1340 در همان روستا به دنیا آمده و سال 1362 برای کارگری به رفسنجان مهاجرت کرده است. حتی اداره ثبت احوال رفسنجان از ما نامه ولادت از بیمارستان خواست که تهیه کردیم اما متاسفانه هیچگونه جوابی به ما نمی دهند.
دهمرده 30 ساله در ادامه گفت: پسری 4 ساله دارم که حتی نمی‌توانم برایش واکسن بزنم. نمی‌توانم برای هیچ کاری از رفسنجان خارج شوم. بارها شده دستمزدم را نداده اند، اما به دلیل نداشتن مدارک هویتی نتوانستم از آنها شکایت و حق‌مان را مطالبه کنم. حتی نمی‌توانم برای کار با هیچ کارفرمایی قرار داد ببندم. هزینه های درمانی‌مان را مجبورم به صورت آزاد بپردازم. وضعیت اتباع خارجی که به رفسنجان مهاجرت می‌کنند از ما که ایرانی هستیم بهتر است. چرا که هویت‌شان مشخص شده و به آنها کارت و نامه می‌دهند اما ما که ایرانی الاصل بوده و تاییدمان کرده‌اند به اندازه اتباع بیگانه هم حق زندگی در کشورمان را نداریم.
وی گفت: همه اسناد و مدارک مان که خود مسئولان مربوط در مورد ایرانی بودمان تایید کرده‌اند موجود است. حتی استشهاد همسایه‌های‌مان که نشان می دهد از 40 سال پیش از استان سیستان و بلوچستان به رفسنجان مهاجرت کرده ایم با اثر انگشت، کدهای ملی و امضاهای‌شان موجود است.حتی اداره پلیس هویت ما را به عنوان ایرانی تایید کرده است اما نمی دانم چرا باز شناسنامه نداریم.
نماینده رفسنجان در مجلس هم در این باره به در گفت و گو با خبرنگار ایلنا، اظهار داشت: مشکل هویتی این افراد در رفسنجان به بیش از 30 سال قبل بازمی گردد و تعدادی از آنها متولد رفسنجان هستند. متاسفانه این افراد هیچ گونه مدرکی دال بر ایرانی بودن شان ندارند.
حسین جلالی ادامه داد: بالای سه هزار نفر در شهر رفسنجان زندگی می کنند که مدعی‌اند اصالتا سیستان و بلوچستانی و اهل طایفه دهمرده‌اند. از آنها خواستیم که یک شناسنامه خونی برای ما بیاورند که با آزمایش دی. ان. ای به ایرانی ها بخورد ولی تاکنون موفق نشده ایم یک سر نخ پیدا کنیم که ادعای این افراد را ثابت کنیم.
جلالی ادامه داد: این افراد در رفسنجان سابقه سکوت زیادی دارند که نه کارت اقامت و نه کارت هویت دارند. ما در این شهرستان اردوگاه افغان‌ها را داریم که حدود 7 هزار نفر تحت نظر سازمان ملل در این اردوگاه زندگی می‌کنند. و حدودا 70 هزار نفر نیز جمعیت پنهان اتباع غیر ایرانی را در شهرستان رفسنجان داریم که این افراد از سهمیه آرد، برق، آب، بهداشت، درمان و آموزش استفاده می کنند و جزو سرانه شهر رفسنجان محسوب نمی شوند چرا که غیرقانونی و به صورت مهاجر در این شهرستان سکونت پیدا کرده اند. این افرادی که ادعا می کنند ایرانی هستند اکثرا مردم شریف و نجیبی هستند. اما برخی نیز هر روزی یک فامیل خاصی از خودشان اعلام می‌کنند به طور مثال فردی با 12 مرتبه جرم هنوز مراجع قضایی موفق به دستگیری این فرد نشده ،زیرا هر بار با یک نام خودش را معرفی می‌کند.از طرف دیگر برخی از این افراد دارای چند همسر بوده و اوضاع بسیار نابسامانی دارند.
نماینده رفسنجان در مجلس اضافه کرد: به استانداری و فرمانداری پیشنهاد کردم جلسه‌ای تشکیل داده و برای این افراد کارت موقت صادر و هویت ایجاد کنیم چرا که فرزندان‌شان به مدارس شهر رفسنجان رفته اند و در این شهر عجین شده‌اند ولی هیچ مدرکی هویتی ندارند.
وی تصریح کرد: باید در مجلس این قانون را که آیا می خواهیم مهاجر پذیر شویم را اصلاح کنیم. یعنی به افراد علاوه بر شناسنامه خونی، خاکی هم بدهیم. تاکنون در کشور ایران تنها شناسنامه خونی یعنی کسی که از لحاظ خونی به پدر، مادر و به اجدادش برسد شناسنامه صادر می شود و هنوز شناسنامه خاکی به این معنی که فرزندی در خاک ایران متولد شده ، صادر نشده است. در کشورهای اروپایی اگر فرزندی از یک خانواده مهاجر متولد شود به این کودک شناسنامه می‌دهند که ما باید این مسئله خاکی بودن در کشورمان را مانند دیگر کشورها حل بکنیم. که این کار برعهده مجلس است و قوانین باید اصلاح شوند و وزارت کشور باید در این زمینه همکاری کند.
جلالی ادامه داد: اما برای حل موقت مشکل این افراد خواسته‌ایم که برای کارت موقت هویتی ثبت نام بکنند و فرمانداری برای این افراد باید سازو کاری را تعریف کند. اما آیا این کارتی را که برای این افراد صادر می‌شود چقدر برای این فرد می تواند امکانات اولیه را جذب کند؟ آیا کالا برگی هم به این افراد با داشتن این کارت تعلق خواهد گرفت؟ که اینها هیچ کدام هنوز معلوم نیست و همه این موارد تابع سیاست‌های کلی کشور است. هنوز اینکه بتوانیم در رفسنجان تصمیم بگیرم که برای این افراد کارت هویت صادر و از آنها انگشت نگاری کنیم و بتوانم برای اینها پرونده‌ای به عنوان تابعه ایرانی باز کنم، موفق نشده‌ایم.
نماینده رفسنجان در مجلس اضافه کرد: تا این افراد شناسایی نشوند و صادقانه اعلام نکنند مربوط به کدام منطقه هستند، نمی توانیم مشکل شان را حل کنیم. اگر این افراد بگویند برای افغانستان هستند برای شان کارت اقامت صادر می کنیم که سازمان ملل هم کمک می‌کند و سهمیه‌ای هم از سوی سازمان و هم ایران برایشان در نظر گرفته می‌شود مشکل‌شان را حل می کنیم. اما مشکل فعلی این است که ما هیچ سرنخی از این افراد به لحاظ هویتی و موقعیت مکانی و اقوامی آنها به دست نیاورده‌ایم.
وی افزود: اگر این افراد اثبات می‌کردند که دی.ان. ای شان ایرانی است مشکل شان حل و خیلی زود برایشان شناسنامه صادر می‌شد. چندی پیش هم جلوی در استانداری زمانی که وزیر کشور برای معارفه استاندار جدید به کرمان آمده بود تجمع کردند. مرتب به دفترم مراجعه می‌کنند ولی باید بگویم همه ابزارها دست ما نیست و نهادهای نظارتی و امنیتی هر کدام یک اظهار نظر در مورد این مسئله می‌کنند. در حال حاضر حقیقتا راهکاری برای حل این قضیه نداریم. خیلی تلاش کرده‌ام و بارها با اداره ثبت احوال جلساتی گذاشته‌ام ولی به نتیجه ای نرسیده ام. وزارت کشور باید به کمک ما بیاید که این مشکل را حل کنیم.
گزارش: مریم بازوند
