ایلنا از فارس گزارش می‌دهد؛
بار سنگین نوروز و گنج‌های نادیده/ از شکوه تخت‌جمشید تا فراموشی محور ساسانی
تعطیلات نوروزی سال ۱۴۰۴ بار دیگر مجموعه‌های تخت‌جمشید و حافظیه را در صدر پربازدیدترین اماکن تاریخی ایران قرار داد. بر اساس آمار وزارت میراث‌فرهنگی، تخت‌جمشید با ۴۸۹ هزار و ۲۴ بازدیدکننده و حافظیه با ۴۸۲ هزار و ۶۷ بازدیدکننده، بیشترین توجه گردشگران را به خود جلب کردند.
یه گزارش ایلنا، پس از آن‌ها، مجموعه سعدی با ۳۱۶ هزار و ۱۴۳ بازدید و پاسارگاد با ۲۱۳ هزار و ۴۴ بازدید در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند. بااین‌حال، این حجم بالای بازدید در بازه زمانی کوتاه نوروز، نه‌تنها فرصت اقتصادی و فرهنگی پایدار ایجاد نکرده، بلکه به دلیل فقدان مدیریت کارآمد و زیرساخت‌های متناسب، به تهدیدی برای این آثار ارزشمند تبدیل شده است.
کمبود امکانات رفاهی نظیر سرویس‌های بهداشتی، تجهیزات ایمنی و راهنمایان متخصص، به‌ویژه در تخت‌جمشید، حفاظت از این میراث جهانی را با مخاطرات جدی مواجه کرده است.
محور ساسانی؛ ظرفیت‌های مغفول‌مانده
استان فارس، با برخورداری از مجموعه‌های جهانی محور ساسانی در شهرستان‌های کازرون، فیروزآباد و سروستان، از ظرفیت بی‌نظیری برای جذب گردشگر برخوردار است. با این‌حال، این آثار به دلیل نبود برنامه‌ریزی منسجم، تبلیغات هدفمند و زیرساخت‌های مناسب، همچنان از نگاه گردشگران دور مانده‌اند.
برگزاری رویدادهایی نظیر سومین جشنواره بین‌المللی چندرسانه‌ای میراث‌فرهنگی در شیراز، با وجود هزینه‌های قابل‌توجه، نتوانست تأثیر معناداری بر معرفی این آثار داشته باشد. فقدان آمار دقیق بازدید از محور ساسانی در نوروز ۱۴۰۴ یا ناچیز بودن آن، گواهی بر ناکارآمدی اقدامات انجام شده است. این وضعیت، ضرورت بازنگری در اولویت‌ها و تخصیص منابع اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان را بیش‌ازپیش آشکار می‌سازد.
ناکارآمدی مدیریتی؛ مانعی در برابر توسعه پایدار
مدیریت سلیقه‌ای و فقدان هماهنگی بین دستگاه‌های متولی، یکی از مهم‌ترین موانع توسعه گردشگری در فارس است. نمونه‌های این ناکارآمدی در نوروز ۱۴۰۴ به‌وفور دیده شد: از نبود راهنمایان کافی در مسجد وکیل و مخدوش شدن نمای آن با داربست‌های مرمتی، تا بلیت‌های گران‌قیمت باغ عفیف‌آباد و عدم شفافیت در ارائه آمار بازدید.
بسته ماندن موزه خط و کتابت نی‌ریز به دلیل کمبود نیروی نگهبان، نمونه دیگری از بی‌توجهی به ظرفیت‌های موجود است. این کاستی‌ها، همراه با فقدان خلاقیت در بازاریابی و برندسازی، گردشگری فارس را در تنگنای برنامه‌ریزی‌های ناکارآمد گرفتار کرده و فرصت‌های بالقوه این استان را به حاشیه رانده است.
گام‌های اولیه برای اصلاح
با وجود این چالش‌ها، برخی اقدامات در نوروز ۱۴۰۴ نویدبخش توجهی تازه به گردشگری بود. بازدیدهای میدانی استاندار فارس و سرپرست معاونت هماهنگی امور گردشگری و زیارت، همراه با گفت‌وگو با گردشگران، نشان‌دهنده تلاش برای شناسایی مشکلات میدانی بود.
دستور بازگشایی پنج مجموعه تاریخی در روز سیزدهم فروردین و اعلام تدوین سند توسعه گردشگری استان که قرار است در بهار ۱۴۰۴ رونمایی شود، از دیگر اقدامات مثبت است.
همچنین، به گفته مهدی پارسایی، سرپرست معاونت گردشگری، عملکرد دستگاه‌های خدمات‌رسان نوروزی به‌صورت شبانه‌روزی ارزیابی شده و رتبه‌بندی آن‌ها در دستور کار قرار دارد. وی تأکید کرده که همه دستگاه‌های اجرایی استان موظف به ایفای نقش در توسعه گردشگری هستند و نقاط ضعف و قوت برنامه‌ریزی‌ها به‌طور دقیق بررسی خواهد شد.
چشم‌انداز پیش رو
گردشگری فارس برای تحقق ظرفیت‌های خود نیازمند تحولی بنیادین در رویکردهای مدیریتی است.
حفاظت اصولی از آثار تاریخی، توسعه زیرساخت‌های متناسب با حجم گردشگران، تبلیغات هدفمند برای معرفی ظرفیت‌های کمترشناخته‌شده و بهره‌گیری از تجربه‌های موفق جهانی، از الزامات این تحول است.
تخت‌جمشید و حافظیه نباید به‌تنهایی بار گردشگری استان را به دوش بکشند و محور ساسانی باید از حاشیه به متن آید. بازنگری در اولویت‌ها، تقویت هماهنگی بین دستگاه‌ها و سرمایه‌گذاری هوشمندانه، می‌تواند فارس را به مقصدی پایدار و برجسته در گردشگری جهانی تبدیل کند.
