حمایت از ۲۰۰ هزار کودک مبتلا به سوء تغذیه در سال ۱۴۰۴/ پایش وضعیت تغذیه عشایر در ۱۴ استان

«احمد اسماعیل زاده» مدیر دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا درباره‌ی مهم‌ترین برنامه‌هایی که این دفتر در سال ۱۴۰۴ در دستور کار خود خواهد داشت، توضیح داد: یکی از مهم‌ترین‌های اولویت‌های دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت، برنامه حمایت تغذیه کودکان است که از سال ۱۴۰۱ شروع شده و در سال‌های ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ ادامه یافته است. این برنامه، پیش‌تر با همکاری کمیته امداد انجام می‌شد، اما از سال ۱۴۰۲ با تخصیص بودجه‌ای نسبتاً مناسب، به وزارت بهداشت و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی واگذار شده است. آخرین بررسی‌ها نشان می‌دهد که برنامه در وضعیت بسیار مطلوبی قرار دارد. 

او ادامه داد: خوشبختانه امسال نیز با حمایت سازمان برنامه و بودجه، اعتبار این برنامه از ۱.۷ همت به ۳ همت تومان افزایش یافته که قرار است کودکان پنج دهک اول جامعه که مبتلا به سوءتغذیه هستند، تحت پوشش این برنامه قرار گیرند. اثربخشی برنامه در سال ۱۴۰۲ نشان می‌داد که این طرح به بهبود رشد کودکان کمک چشم‌گیری کرده است. 

 حمایت از ۲۰۰ هزار کودک مبتلا به سوء تغذیه در کشور

وی اضافه کرد: در سال ۱۴۰۳ حدود ۱۳۴ هزار کودک تحت پوشش این برنامه بوده که امسال قرار است به ۲۰۰ هزار کودک مبتلا به سوءتغذیه افزایش یابد. هدف نهایی این برنامه، کاهش چشم‌گیر سوءتغذیه در کشور است. بر اساس مبلغی که از طریق کالابرگ الکترونیکی، توسط وزارت رفاه برای آن‌ها شارژ می‌شود، به خانواده‌ها اجازه می‌دهد اقلام غذایی لازم برای رشد کودک را تهیه کنند. کارشناسان تغذیه و بهورزان شبکه بهداشت و درمان کشور نیز به طور مرتب آموزش و پیگیری‌های لازم را انجام می‌دهند. در صورتی که کودک شرایط بهبود را پیدا نکرده باشد، همچنان در برنامه باقی خواهد ماند. اما در صورت بهبود وضعیت او، جای خود را به کودکان دیگر خواهد داد. 

۵ درصد از کودکان کشور، مبتلا به سوء تغذیه هستند

اسماعیل زاده درباره آخرین آمار از وضعیت سوء تغذیه میان کودکان کشور گفت: آمار سوء‌تغذیه میان کودکان در کشورما حدود ۵ درصد است که خوشبختانه نسبت به وضعیت کشورهای منطقه نامطلوب نیست. اگرچه همین ۵ درصد نیز زیاد است و ما در تلاش هستیم که با برنامه‌های حمایتی این آمار را کاهش دهیم. 

پایش وضعیت ید میان دانش آموزان و زنان باردار

وی متذکر شد: برنامه دیگر پایش وضعیت ید است. آخرین پایش کشوری که بعد از ده سال وقفه انجام شد، نشان داد که در برخی استان‌ها شامل آذربایجان شرقی، قزوین، گلستان و قم به‌ویژه در بین دانش‌آموزان، وضعیت ید به مرز هشدار رسیده است. همچنین در استان آذربایجان غربی میانه ید ادرار دانش‌آموزان ۸۹ میکروگرم بوده، یعنی از حد نرمال کمتر است که در آنجا کمبود ید داریم. 

مدیر دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت افزود: از طرف دیگر، در میان زنان باردار نیز وضعیت ید در اغلب استان‌ها مناسب نبود. به همین دلیل امسال با تمرکز بسیار زیاد، می‌خواهیم مکمل‌یاری همراه با ید و همچنین بررسی مشکلات برنامه غنی‌سازی نمک و نظارت‌های مربوطه را با دقت پیگیری کنیم. در تمامی دانشگاه‌های علوم پزشکی، تعدادی از زنان باردار و دانش‌آموزان مجدداً مورد پایش ید ادرار قرار خواهند گرفت تا وضعیت نامطلوب ید بررسی و برطرف شود. امید ما این است که طی دو سال، این مشکل ناکافی بودن ید در دانش‌آموزان و زنان باردار برطرف گردد. 

او تصریح کرد: اولویت دیگر، به پایان رساندن بازنگری برنامه غنی‌سازی آرد با آهن و اسید فولیک است که بیش از ۲۰ سال در کشور اجرا می‌شود. از نیمه دوم سال گذشته، کمیته بازنگری تشکیل شده و جلسات متعددی برگزار کرده است. امسال برنامه داریم که گزارش نهایی این کمیته علمی تدوین و مشخص شود که آیا تغییراتی در برنامه لازم است یا خیر. 

اسماعیل زاده تاکید کرد: یکی دیگر از اولویت‌ها، نهایی‌سازی رهنمودهای غذایی کودکان و بزرگسالان است. آخرین نسخه هرم غذایی در دهه ۹۰ برای کشور طراحی شده بود. از سال گذشته، یک کمیته علمی با مشارکت چند دانشگاه علوم پزشکی کشور، بازنگری این رهنمودها را آغاز کرده‌اند و امسال امید داریم نسخه نهایی برای هر دو گروه رونمایی شود. این نخستین‌بار است که رهنمودهای تغذیه‌ای برای کودکان در کشور طراحی می‌شود. 

وی بیان کرد: برنامه دیگر، تداوم برنامه نان کامل است که در کل کشور اجرای آن شروع شده است. پروژه‌ای نیز برای بررسی اثربخشی نان کامل بر سلامت در دانشگاه علوم پزشکی اراک در حال اجرا است که قرار است تفاوت آرد کامل و سفید، میزان فیبر، فلزات سنگین، ضایعات نان، و تأثیر آن برقند، فشار خون و وزن بررسی و تحلیل شود. امیدواریم از نتایج این بررسی بتوانیم در سیاستگذاری‌های سال‌های بعد استفاده کنیم. 

 پایش وضعیت تغذیه عشایر

مدیر دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت با اشاره به پایش وضعیت تغذیه عشایر گفت: همچنین بررسی وضعیت تغذیه عشایر یکی دیگر از برنامه‌های مهم امسال است. اعتبار لازم برای این کار سال گذشته به دانشگاه علوم پزشکی لرستان داده شده است و مرحله پایلوت آن در سه ماهه چهارم سال قبل بواسطه این دانشگاه میان عشایر انجام شده است. قرار است به ۱۳ استان دیگر گسترش یابد تا تصویر دقیقی از وضعیت تغذیه این جمعیت مهم به‌دست آید. 

او با بیان تداوم تدوین نقشه تغذیه کشور عنوان کرد: اولویت دیگر، تداوم تدوین نقشه تغذیه کشور است. در طی دو سال اخیر، نقشه تغذیه کشور بر اساس شاخص‌های تن‌سنجی، شاخص‌های مربوط به دریافت غذایی و شاخص‌های مربوط به بیوشیمیایی برای کل کشور تدوین شده است. امسال اولویت‌مان بر این است که علاوه بر این‌که برای کل کشور این داده‌ها باید تدوین بشوند، بلکه در سطح دانشگاه علوم پزشکی به تفکیک شهرها هم باید این تدوین شود. 

اسماعیل زاده با اشاره به ترویج استفاده از نمک کم سدیم گفت: اولویت دیگری که ما امسال در دفتر داریم، بحث ترویج مصرف نمک کم‌سدیم است. در تلاشیم که در نان و صنعت غذا، به‌جای استفاده از نمک معمولی سدیم، نمک کم‌سدیم را بتوانیم در کشور ترویج دهیم که به کنترل نمک دریافتی و کاهش فشار خون کمک خواهد کرد. 

تدوین نقشه راه پیشگیری و کنترل چاقی برای کودکان و بزرگسالان

وی تاکید کرد: اولویت دیگر تدوین نقشه راه پیشگیری و کنترل چاقی، هم برای کودکان و هم برای بزرگسالان در کشور است. آمار چاقی هم در کودکان و هم در بزرگسالان کشور زیاد است. به طوری که آمار چاقی میان بزرگسالان حدود ۶۵ درصد است، یعنی از هر سه نفر، دو نفر مبتلا به اضافه‌وزن یا چاقی هستند و در میان کودکان و نوجوانان این آمار حدود تقریباً ۲۵ درصد است. یعنی از هر چهار کودک، یک نفر مبتلا به چاقی است. اگرچه از سوی وزارت بهداشت برای کنترل چاقی در این سنین برنامه‌هایی در حال اجرا است، اما متأسفانه آمار شیوع آن‌چنان وحشتناک افزایش پیدا می‌کند که این برنامه‌ها خیلی مؤثر نبودند. 

او افزود: در نظر داریم امسال با همکاری اساتید و محققین کشور در حوزه تغذیه و علوم غدد و متابولیسم، نقشه راه کنترل و پیشگیری چاقی در کشور تدوین شود و با اجرای آن در سال آینده به کنترل چاقی در کودکان و بزرگسالان کمک شود. 

مدیر دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت اظهار کرد: اولویت دیگر، در حقیقت بررسی وضعیت اسیدهای چرب ترنس دریافتی در کشور است، که در یک پروژه با همکاری سازمان جهانی بهداشت در دانشگاه علوم پزشکی ایران، با همکاری چند دانشگاه دیگر دارند در حال پیگیری است تا وضعیت اسیدهای چرب ترنس دریافتی در کشور مشخص شود. 

تشدید نظارت‌ها بر ارائه خدمات تغذیه در شبکه بهداشت درمانی کشور

او با تاکید بر تشدید نظارت بر ارائه خدمات تغذیه درمانی گفت: یکی دیگر از اولویت‌های در دستور کار، تشدید نظارت‌ها بر خدمات تغذیه در شبکه بهداشت درمانی کشور است. وزارت بهداشت در نظر دارد از طریق دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور، خدمات تغذیه که توسط کارشناسان تغذیه در سطح مراکز جامع خدمات سلامت به مردم عرضه می‌شود را مورد پایش قرار دهد. 

آموزش و مشاوره تغذیه از راه دور به ویژه در مناطق محروم

اسماعیل زاده تصریح کرد: یکی دیگر از اولویت ها، نهادینه‌کردن آموزش و مشاوره تغذیه از راه دور است. می‌دانیم که کارشناس تغذیه به اندازه کافی در سیستم بهداشتی به ویژه در مناطق محروم نداریم. از این رو به دنبال این هستیم با استقرار کارشناس تغذیه در ستاد دانشگاه که بتواند از راه دور، مشاوره‌ها و خدمات تغذیه‌ای را به مردم ارائه دهد، این مشکل را رفع کنیم. 

وی یادآور شد: یکی دیگر از اولویت‌هایی که ما داریم، غربالگری تن‌سنجی در دانش‌آموزان است؛ به‌گونه‌ای که تمام دانش‌آموزانی که به مدارس کشور مراجعه می‌کنند، از نظر شاخص‌های تن‌سنجی قد و وزن مورد ارزیابی قرار می‌گیرند و این برنامه در کل مدارس کشور اجرا می‌شود. دانش آموزانی که مبتلا به اضافه‌وزن، چاقی یا کوتاه‌قدی باشند، از طریق مربیان غربال می‌شوند و به کارشناسان در سیستم بهداشتی و مراکز بهداشتی ارجاع داده می‌شوند تا پیگیری‌های لازم و خدمات تغذیه‌ای برای آنان انجام شود. 

مدیر دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت در پایان خاطرنشان کرد: برنامه امنیت غذایی کشور امسال آغاز خواهد شد و اکنون در مرحله تأمین اعتبار هستیم. اگرچه این برنامه طبیعتاً برنامه‌ای سنگین است و حداقل دو تا سه سال زمان خواهد برد، اما همین که آغاز شود و داده‌های لازم جمع‌آوری گردد، می‌تواند وضعیت تغذیه کشور را برای وزارت بهداشت مشخص کند و اقدامات لازم برای بهبود وضعیت در سال‌های آینده تدوین شود.