شیوع سکته مغزی در ایران بالاتر از کشورهای دیگر است/ کاهش سن مبتلایان/ بیمار حاد را فقط باید به بیمارستان‌های دولتی منتقل کنید

بابک زمانی، رئیس انجمن سکته مغزی ایران در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا درباره میزان شیوع ستکه مغزی در کشور گفت: شیوع سکته مغزی در ایران تفاوت چندانی با آمار جهانی ندارد. آنچه که در هنگام وقوع سکته مغزی مهم است، این است که درمان آن باید در ساعات اولیه انجام شود. روش‌های مهمی برای پیشگیری وجود دارد که باید در جامعه استفاده شود.

وی افزود: پیشگیری نیازمند سیستمی است که به خوبی مراقبت کند. متأسفانه، در کشور ما در هیچ‌کدام از این زمینه‌ها پیشرفت چندانی نکرده‌ایم و امکانات زیادی نداریم. یکی از بزرگ‌ترین مشکلات کشور ما در وزارت بهداشت در مورد بیماری‌ها، نه تنها سکته مغزی، بلکه در تمام بیماری‌ها این است که ما سیستم ثبت دقیق بیماری‌ها را نداریم درحالی که در تمام دنیا این کار را انجام می‌دهند. 

وی افزود: اخیراً شنیده می‌شود که می‌گویند آمار سکته مغزی در ایران در جوانان زیاد است. دو نکته مهم در این رابطه وجود دارد: دو مطالعه در ایران انجام شده که این مطالعات محدود بوده‌اند و با سیستم ثبت تفاوت دارد. این دو مطالعه نشان داده که شیوع سکته مغزی در ایران بالاتر از کشورهای دیگر است و نشان می‌دهد که کمی بیشتر از میانگین جهانی است. مطالعه دوم نیز نشان داد که سن سکته مغزی در ایران کاهش یافته است. البته باید بگویم این دو مطالعه محدود بوده و به هیچ وجه سیستم ثبت نیست و بر اساس آن نمی‌شود اظهار نظر کرد. این یک نکته خیلی مهم است. 

استرس هیچ گونه ارتباط مستقیمی با سکته مغزی ندارد 

رئیس انجمن سکته مغزی گفت: نکته بسیار مهم دیگر این است که سکته مغزی بیماری بسیار مهمی است و هیچ آسیب‌پذیری دیگری جز نرسیدن خون به مغز ندارد. باید ضربه خیلی شدیدی به مغز وارد شود تا جمجمه بشکند، ولی قلب راحت‌تر صدمه می‌بیند. همچنین سیستم‌های حفاظتی بسیار قوی برای مغز وجود دارد که استرس کوچک‌ترین اثر را بر مغز نمی‌گذارد. این همه شایع شده که می‌گویند استرس موجب سکته مغزی می‌شود اما استرس و تنش‌های عصبی هیچ گونه ارتباط مستقیمی با سکته مغزی ندارد بلکه عامل استرس در کنترل فشار خون اشکال ایجاد می‌کند. 

وی در ادامه خاطر نشان کرد: این عقیده که استرس یکی از دلایل مهم سکته مغزی است و چون در کشور ما استرس زیاد شده، سکته مغزی هم زیاد شده، این‌ها صرفاً علاقه‌مندی‌های ژورنالیستی است و توجه را جلب می‌کند. مغز یک دستگاه است که به شدت حمایت می‌شود و فاکتورهای مشخصی دارد. اگر هم استرس اثری داشته باشد، اثر محدودی دارد و آنگونه که در جامعه شایعه شده درباره تاثیرات استرس بر سکته مغزی یک اغراق است. علت اینکه به نظر می‌آید سکته مغزی در ایران زیاد شده و در جوانان بیشتر شده، شاید یک دلیلش افزایش اطلاعات عمومی باشد و بخصوص افزایش تعداد متخصصین مغز و اعصاب است. 

این متخصص مغز و اعصاب تصریح کرد: چون بسیاری از بیماری‌هایی که در گذشته تصور نمی‌کردیم سکته مغزی باشند، اکنون به عنوان سکته مغزی تشخیص داده می‌شوند و بسیاری از بیماری‌هایی که ظاهراً شبیه سکته مغزی نیستند، در جوانان به عنوان سکته مغزی شناسایی می‌شوند. این توجه باعث می‌شود که این شیوع بیشتر به نظر بیاید و از آنجایی که امکانات درمانی مانند همه جای دنیا وجود ندارد، این بیماران رنج می‌برند و توجه بیشتری جلب می‌شود.

وی افزود: اگر کسی دچار سکته مغزی شد و در یک ساعت اول به مرکزی برسد که بتوانند لخته را از مغز او خارج کنند، از هر ۳ نفر، ۲ نفر به طور کامل نجات پیدا می‌کنند. درمان سکته مغزی در ساعت اول کاملاً امکان‌پذیر است و تا ۳ ساعت این امکان وجود دارد که آمپولی تزریق کنند و مؤثر باشد و تا ۶ ساعت هم باز اقدام می‌کنند. در گذشته به آن زمان طلایی می‌گفتند و اکنون زمان طلایی همچنان است اما زمان طلایی همان ساعت اول وقوع سکته است. 

 زمانی اظهار داشت: این بسیار مهم است که اطلاع‌رسانی عمومی شود که اگر کسی دچار سکته شد و ناگهان دچار اختلال تکلم شد، صورتش کج شد یا دستش ضعیف شد، حتی اگر در یک بیمارستان یا درمانگاه باشد یا در منزل یا مطب یک دکتر متخصص، فقط باید با ۱۱۵ تماس بگیرند تا آن بیمار را به نزدیک‌ترین بیمارستان منتقل کنند. در شهر تهران، فقط بیمارستان‌های دانشگاهی بزرگ مانند شهدا، حضرت رسول است. یکی از معضلات این است که وقتی آمبولانس می‌رود، مردم نمی‌خواهند به بیمارستان دولتی بروند. افرادی که اصرار دارند بیمارشان به بیمارستان خصوصی منتقل شود باید بدانند بیمار فقط باید به بیمارستان‌های دولتی منتقل شود و بیمارستان خصوصی در شمال تهران در حال حاضر به هیچ وجه امکان درمان سکته مغزی حاد در ساعت اولیه وقوع سکته را ندارند. 

برای بیماری‌های مغزی زالو درمانی نکنید

او تاکید کرد: باید بگویم که مردم به مسائلی مانند زالو درمانی یا گرفتن خون از انگشت بیشتر توجه می‌کنند، ولی وقتی به سکته مغزی و علائم هشداردهنده اشاره می‌شود، شاید فقط چند هزار نفر به آن توجه کنند. این باعث می‌شود که توجهات به سمت موضوعات غیر علمی برود، در حالی که سکته مغزی یک بیماری جدی است. مردم تحصیلات دانشگاهی دارند، اما عمق این تحصیلات کم است. من نگاه کردم، ده‌ها هزار نفر درباره اینکه نوک انگشت را سوزن بزنید تا خون بیاید، توجه می‌کنند، ولی وقتی رسانه‌ها درباره سکته مغزی و علائم هشداردهنده صحبت می‌کنند، کم‌تر به آن توجه می‌شود.

وی افزود: همچنین طب سنتی وجود دارد، ولی باید به این نکته توجه کرد که افرادی که به طب سنتی گرایش پیدا می‌کنند، معمولاً تحصیلات دانشگاهی دارند. باید به دانشجویان اعتماد به دانش، آموزش داده شود. متأسفانه، این اعتماد به دانش وجود ندارد و به همین دلیل به سمت طب سنتی می‌روند. اخیراً هم اسم طب سنتی را به طب ایرانی تغییر داده‌اند تا مردم بهتر بپذیرند. در واقع، ما چنین چیزی نداریم. باید بگویم که ما نیاز به اطلاعات صحیح و علمی داریم تا مردم در انتخاب‌های خود بهتر عمل کنند.