یک پژوهشگر مردم‌شناس:
هزینه‌های بالای مرمت و لایروبی قنات‌ها/بخشی از مهاجرت‌ها به علت از بین رفتن قنات‌ها رخ داده است
یک پژوهشگر مردم‌شناس با بیان اینکه مالکان قنات‌ها برای پرداخت هزینه‌های نسبتا زیاد مرمت، احیا و لایروبی قنات‌ها به حمایت نیاز دارند، عامل بخشی از مهاجرت‌های صورت گرفته از روستاها را از بین رفتن قنات‌ها دانست.
به گزارش ایلنا، محمد مکاری (مدیر گروه مردم‌شناسی زیست محیطی پژوهشکده مردم‌شناسی) در بررسی و بیان بخشی از پژوهش‌اش با عنوان "بررسی نقش عوامل انسانی تاثیرگذار در خشک شدن قنات‌های خراسان"، گفت: موضوع قنات نسبت به بسیاری از منابع آبی ایران و اینکه استقرار حکومت و انسان‌ها به آن بستگی داشته، از اهمیت زیادی برخوردار است.
وی با بیان اینکه قنات سرمنشا همه مسائل مربوط به یک منبع آبی مهم به شمار می‌آید، عنوان کرد: در ایران به علت نبود آب کافی در تمامی مناطق، همواره قنات‌ها نقش تعیین کننده‌ای در کشورداشته‌اند و حفاظت از قنات‌ها به عهده متولیان مربوط به هر قنات بوده است.
مکاری با بررسی قنات‌ها از منظر اجتماعی و فرهنگی اظهار داشت: در اصلاحات ارضی ایران به دلیل اجرای قوانین خرده مالکیتی صورت گرفته، قنوات به مرور به علت عدم رسیدگی و لایروبی توسط خوانین و مالکان، دچار تخریب و در نهایت خشک شدند.
این پژوهشگر، نبود مدیریت سنتی مقتدر را نیز به عنوان یکی از عوامل مهم از بین رفتن قنوات و تخریب آنها در ایران عنوان کرد.
وی با اشاره به اهمیت آب در فرهنگ و زندگی ایرانیان اظهار داشت: از زمانی که مردم اقدام به حفر چاه‌های عمیق و نیمه عمیق کردند قنات‌ها مورد بی توجهی واقع شدند و از آنجا که حفر هرگونه چاه موجب افت قنات و کاهش سطح استاندارد آب مورد نیاز آن می‌شود، به مرور زمان قنوات دچار خشکسالی شده‌اند.
مدیر گروه مردم‌شناسی زیست محیطی پژوهشکده مردم‌شناسی با بیان اینکه دولت‌ها همواره با بستن چاه‌ها، کاهش برداشت و مدیریت سعی در زنده نگه داشتن قنات‌ها دارند خاطر نشان کرد: خشکسالی‌های پی در پی موجب شده سفره‌های آب‌های زیر زمینی به شکل بسیار محسوسی کاهش یافته که این خود یکی از عوامل مهم از بین رفتن قنوات است.
این پژوهشگر افزود: از جمله اقدامات مهم دولت برای حفظ قنوات، سخت گیری برای دادن مجوزهای حفر چاه به صورت نیمه عمیق و عمیق است واگر بخشی از مهاجرت و یا از بین رفتن کشاورزی در مناطق مختلف ایران را به علت از بین رفتن قنات بدانیم، سخنی به گزاف نگفته‌ایم.
وی بیان کرد: برای نگهداری و حفظ جان یک قنات لازم است که دولت با حمایت مالی از خرده مالکان قنوات آنان را در پرداخت هزینه‌های نسبتا زیاد مرمت، حفظ و لایروبی قنات‌ها یاری رساند زیرا که اگر این حمایت‌ها صورت نگیرد در کمتر از یک دهه آینده، تمامی قنات‌های این سرزمین خشک خواهند شد.
