وزیر ارشاد:
سهم فرهنگ در منابع مالی و رویکردهای مدیریت اجتماعی محدود است
صالحی درباره مقایسه حجم فعالیت‌های فرهنگی و هنری این وزارتخانه با منابع مالی در نظر گرفته برای آن می‌گوید: سهم فرهنگ در منابع مالی و رویکردهای مدیریت اجتماعی بسیار پایین و محدود است.
به گزارش ایلنا، سیدعباس صالحی (وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی) همزمان با گرامیداشت هفته دولت و در راستای سیاست‌ها و برنامه‌های دولت بر لزوم تبیین و تشریح اقدامات و برنامه‌های دستگاه‌های اجرایی، در گف‌و‌گویی اختصاصی با این پایگاه برنامه‌ها، فعالیت‌ها، اقدامات و مجموعه رویکردهای این وزارتخانه را تشریح کرد.
متن کامل این گفت‌و‌گو به شرح زیر است:
جناب صالحی کتاب، مطبوعات، موسیقی، سینما و تئاتر از جمله فعالیت‌های اصلی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است که مدیریت آن با جنابعالی است؛ با توجه به پیچیدگی‌های ذاتی فرهنگ، در مدت مسئولیت خود در این وزارتخانه به عنوان وزیر با چه مشکلانی رو به رو بوده‌اید؟
فرهنگ بر خلاف سیاست که محل پر هیاهو و پر جنجال است، عرصه‌ای با فرایند طولانی است و این موضوع یکی از چالش‌ها و مشکلاتی است که با آن مواجه هستیم. ما در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به دنبال این هستیم که از زمین فرهنگ محافظت کنیم. در سال گذشته نیز تلاش کردیم رویکردها و برنامه‌های فرهنگی را در فضایی آرام‌تر نسبت به گذشته اجرا کنیم.
همچنین در فرهنگ موضوعی از نظر عده‌ای واجب و از نظر عده‌ای حرام است و این نیز یکی دیگر از مشکلاتی است که در فرهنگ باید در نظر بگیریم. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در پاسخگویی باید صد درصد حاضر باشد اما در اختیارات و منابع بسط ید چندانی ندارد. کل بودجه ما در سال ۹۷، در مقایسه با بودجه فرهنگی برخی دستگاه‌ها قابل مقایسه نیست و بسیار کمتر است. سهم فرهنگ در منابع مالی و رویکردهای مدیریت اجتماعی و در منابع عمومی بسیار پایین و محدود است. فرهنگ عملا پس از اقتصاد، سیاست داخلی و خارجی و امنیت قرار می‌گیرد و عملا صدای فرهنگ دیر شنیده می‌شود. بنابراین حل مشکلات عرصه فرهنگ زمان بر است.
آقای وزیر همواره در سخنرانی‌های شما از ضرورت ایجاد امید و نشاط در جامعه به عنوان یکی از راهکارهای کاهش آسیب‌های اجتماعی شنیده‌ایم. در این زمینه چه اقداماتی از سوی وزارتخانه تحت امر شما صورت گرفته است؟
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان متولی حاکمیتی در حوزه فرهنگ و هنر ظرفیت‌های مناسبی برای ایجاد نشاط اجتماعی به ویژه در میان نوجوانان و جوانان دارد. با حجم وسیع کارکردهای وزارتخانه در بخش‌های مختلف فرهنگی، هنری و دینی و مذهبی می‌توان اقدامات زیادی در راستای ایجاد نشاط و امید با هدف کاهش آسیب‌های اجتماعی انجام داد.
در این زمینه اقداماتی از جمله تشکیل کمیته‌های مختلف در معاونت‌های تخصصی و پیگیری امور آن از سوی دفتر امور آسیب‌های اجتماعی شده است. راه اندازی مراکز و گذرهای فرهنگی یکی دیگر از اقداماتی است که این وزارتخانه انجام داده که به بهبود فضای کسب و کار می‌انجامد. فعالیت‌های فرهنگی و هنری در امامزادگان و بقاع متبرکه از دیگر اقداماتی است که این وزارتخانه با همکاری سازمان اوقاف و امور خیریه انجام داده است. جذب جوانان و نوجوانان به مراکز دینی مذهبی و انجام امور فرهنگی و هنری در این اماکن می‌تواند در کاهش آسیب‌های اجتماعی تاثیرگذار باشد. ستادهای عالی کانون های فرهنگی و هنری مساجد در سراسر کشور نیز یکی دیگر از ظرفیت‌هایی است که این وزارتخانه با اقدامات فرهنگی و هنری خود در آن در جذب جوانان، نوجوانان و کودکان برای انجام فعالیت‌های فرهنگی و هنری با هدف ایجاد نشاط و امید اجتماعی و همچنین کاهش آسیب‌های اجتماعی کوشا بوده است. فضای مجازی نیز مستثنی از این اقدامات نیست. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در زمینه ایجاد محتوا در این زمینه در حال انجام اقدامات است. باید سعی کرد تهدیدهای این حوزه را به فرصت تبدیل کرد و از این فرصت‌ها در جهت ایجاد فضای شادی و نشاط و کاهش یاس و ناامیدی در جامعه بهره برد. به طور کلی معتقدم فرهنگ هوای تنفس است و هر کار و اقدامی اگر با نگاه فرهنگی صورت بگیرد نتیجه اثربخش تری خواهد داشت.
معاونت امور فرهنگی یکی از معاونت‌های گسترده و خبرساز این وزارتخانه است. دارای مخاطبان عمومی و تخصصی بسیاری است. چه اقداماتی در دوره مسئولیت شما به عنوان وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در این معاونت به ویژه در جهت گسترش کتابخوانی صورت گرفته است؟
در حوزه تولید کتاب آمارهای خوبی داشته‌ایم. در سال گذشته حدود ۱۰۰ هزار عنوان کتاب در ایران اعم از چاپ اول و مجدد چاپ شده است و از نظر تنوع نیز بسیاری از بخش‌ها را شامل می‌شود. چند اتفاق رخ داده که می‌تواند اثرات مثبتی داشته باشد و علائم خود را نشان داده است که البته در کوتاه مدت نمی‌تواند سریعا نتیجه بخش باشد. مورد اول جریان ترویج کتابخوانی به شکل پویش‌هایی است که می‌تواند به افزایش فرهنگ کتاب خوانی کمک کند. باید به این نکته توجه داشته باشیم که اگر اکسیژن کم شود دچار مشکل می‌شویم کتاب نخواندن نیز مشکلات زیادی را به وجود می‌آورد. خود مردم به میدان گسترش سطح مطالعه بیایند همچنین میان شهرها و مناطق مختلف کشور رقابت‌هایی سازنده پدید آمده است و با استفاده از طرح‌هایی مانند پایتخت کتاب ایران، روستاها و عشایر دوستدار کتاب و جام باشگاه‌های کتابخوانی کودکان و نوجوانان تلاش شده این فرهنگ جا بیفتد. همچنین اقدامات دیگری نیز انجام شده که هر یک از آن‌ها می تواند سهم و نقش خود را در فرهنگ‌سازی کتابخوانی داشته باشند.
همچنین در بخش تقویت و جریان سازی شعر و ادبیات در این معاونت اقداماتی صورت گرفته است. برای مثال ساماندهی ، ارائه شناسه و حمایت از ۲۷۵ انجمن ادبی و فرهنگی در سراسر کشور، راه‌اندازی پایگاه نقد شعر و داستان به منظور ارتقاء سطح دانش ادبی شاعران و داستان‌نویسان کشور و تحقق عدالت فرهنگی با عضویت ۳ هزار شاعر و نویسنده، برگزاری ۲۲ هزار نفر ساعت در قالب ۵۲ دوره آموزش ادبیات خلاقه، متمرکز و نیمه متمرکز و حمایت از اجرای ۱۲۲ طرح و ایده مرتبط با انجمن‌های ادبی کشور از جمله این اقدامات در یک سال گذشته است.
در حوزه معاونت امور مطبوعاتی و اطلاع‌رسانی چه اقدامات شاخصی صورت گرفته است؟
با توجه به خروج آمریکا از برجام و تحمیل ناعادلانه برخی تحریم‌ها و تاثیر آن بر اقتصاد کشور، کاغذ که یکی از مهمترین و از جمله مواد اولیه مطبوعات به شمار می‌رود نیز در این فضا گران شد. ما در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با پیگیری‌هایی که داشتیم توانستیم کاغذ را در رسته کالاهای اساسی قرار دهیم و ارز دولتی در اختیار صاحبان مطبوعات برای خرید این کالا قرار دهیم. تلاش‌هایی نیز برای محکمتر کردن ثبت سفارش و تخصیص کاغذ داشته‌ایم تا در فضایی شفاف وارد شده و به مصرف‌کننده که یکی از آن‌ها صاحبان رسانه‌های مکتوب برسد. در حوزه امنیت شغلی اصحاب رسانه نیز برنامه‌ریزی‌هایی داشته‌ایم، امیدواریم تا پایان شهریور سه هزار بیمه خبرنگاری جدید داشته باشیم و بسته‌های حمایتی مدنظر برای اصحاب رسانه را به مرحله اجرایی برسانیم. یکی از کارهای خوبی که از دولت یازدهم انجام گرفته این است که ما یارانه‌ها را در یک فضای شفاف پرداخت می‌کنیم، تا سال‌های پیش یارانه مطبوعات پرداخت می‌شد اما به خوبی نوع پرداخت و دلیل آن بیان نمی‌شد.
امروز سعی کردیم در یک فضای شفاف مبلغ پرداختی را اعلام کنیم، آنچه به عنوان یارانه و بیمه پرداخت شده است کاملا قابل مشاهده است، از ابتدای امسال تاکنون ۲۰میلیارد برای یارانه مطبوعات در نظر گرفته شده است که ۱۰میلیارد آن پرداخت شده است و بقیه آن نیز به زودی پرداخت خواهد شد، همچنین اینکه با چه معیاری پرداخت می‌کنیم مشخص است، البته ممکن است اختلاف نظرهایی در نحوه پرداخت وجود داشته باشد اما این بسته حمایتی کاملا شفاف بیان می‌شود و معیار واریز خود را هم بیان می‌کنیم.
آقای صالحی معاونت امور هنری یکی از پرمخاطب‌ترین معاونت های وزارتخانه متبوع شماست. همواره هجمه‌هایی نیز نسبت به عملکرد این معاونت وجود داشته و دارد. در این مورد توضیح دهید.
هنر ویژگی بارز ایران و ایرانی است. در جهان ما را به فرهنگ، هنر و تمدن چندهزار ساله مان می شناسند. ارتقا و منفک نشدن از این تمدن و تاریخ فرهنگ و هنری چند هزار ساله حق ما است. بنابراین وظیفه همه در مقابل حفظ و صیانت از این فرهنگ و هنر ضروری است و این ضرورت برای مسئولان و بزرگان نظام نسبت به مردم دو چندان می‌شود. مردم ایران حق شادی و نشاط دارند. حق دارند که در مقابل آسیب‌های اجتماعی از جمله طلاق، اعتیاد، بیکاری و ... مصون باشند. هنر یکی از ابزاری است که در عین رعایت قانون می‌توان این حق را از طریق آن به مردم ارائه داد. هنر قلب تپنده هر ملت و دولتی است. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز به عنوان نهاد حاکمیتی در حوزه فرهنگ و هنر کشور در معاونت امور هنری خود برنامه‌ها و سیاست‌هایی را در راستای محقق شدن این امر دارد. این معاونت فعالیت‌های گسترده‌ای در زمینه موسیقی، تئاتر، هنرهای تجسمی و ... دارد. همواره معتقد بوده‌ایم که تمامی رخدادهای هنری کشور زیر نظر و با تایید وزارت فزهنگ و ارشاد اسلامی است و این وزارتخانه نیز همه فعالیت‌ها در این زمینه را بر اساس قوانین بالا دستی اجرا می‌کند. همچنین می‌دانیم در کشور سلائق و ذایقه‌های مختلف در حوزه هنر وجود دارد. ضمن احترام به تمامی این سلائق وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بر اساس سلیقه‌ها و نظرات شخصی هیچ فرد و حزبی عمل نمی‌کند. قوانین بالادستی در همه زمینه‌ها از جمله بخش هنر ملاک انجام برنامه‌ها و فعالیت‌های ما است.
در حوزه تئاتر نیز اقدامات خوبی صورت گرفته است. صد هزار اجرا در سال گذشته داشته‌ایم.. در یکسال گذشته در کل کشور حدود ٤٠٠ عنوان تئاتر به صحنه رفته است. همچنین در تالارهای مختلف نیز در یک سال گذشته نمایش‌ها و موسیقی‌های بسیاری اجرا شده است. در تالار حافظ ۳۲۷ نمایش، در تالار فردوسی ۱۰۷ اپرای عروسکی، در برج آزادی ۸۰ اجرای موسیقی، ۶۰ نمایش، در تالار وحدت ۱۴۷ اجرای موسیقی، ۳۱۸ اجرای نمایش، در تالار رودکی ۲۳۱ اجرای موسیقی داشته‌ایم. در حوزه هنرهای تجسمی نیز آیین‌نامه جشنواره‌های تجسمی در حال آماده شدن است. ویرایش نخست جشنواره هنرهای تجسمی فجر نزدیک دو ماه و نیم پیش آماده شد و انشاءالله به زودی تکمیل می‌شود.
سازمان سینمایی نیز یکی از سازمان‌های پر مخاطب در این وزارتخانه است. در طول یک سال گذشته چه اقداماتی در این سازمان صورت گرفته است؟
معاونت سینمایی تا به امروز تمام حمایت‌های خود را از ساخت فیلم ها، سینمای مستند و هزینه جشنواره‌ها را در راستای شفاف سازی عملکرد اعلام کرده است. همچنین در سال گذشته در این بخش ١٠٠سالن آماده شد و همین موضوع دسترسی به این حوزه را بیشتر کرده است، در حال حاضر نیز ١٩ سینما ساخته شده و ١٠ سینما نیز بازسازی شده است.
همچنین در شهرهای مختلف با مراکزی مانند کتابخانه‌های عمومی و کانون‌های پرورش فکری کودکان و نوجوانان که سالن های چند منظوره دارند توافق‌هایی شده است تا برخی سالن هایی که قابلیت استفاده برای سینما را دارند شناسایی کنند. پیش‌بینی می‌کنیم امسال بیش از ۱۰ تا ۲۰ مورد از این سالن‌ها به بهره برداری برسد.
رشد ۴۰ درصدی میزان فروش و افزایش مخاطب نسبت به مدت مشابه سال گذشته در حوزه سینما نیز نشانگر افق‌های امید بخشی برای این حوزه است.
آقای وزیر یکی از تاکیدات این دولت همواره شفاف‌سازی بوده است. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در زمینه شفاف‌سازی در بخش‌های مختلف خود به ویژه در یک سال گذشته چه اقداماتی داشته است؟
اعتماد اساس هر کاری است و شفافیت می‌تواند به آن کمک کند. به همین منظور هم در تمام دولت و هم در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در طول این یک سال گذشته بیش از پیش به این موضوع پرداختیم. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در زمینه دسترسی آزاد به اطلاعات اقداماتی را داشته است. در بحث مجوزها و جشنواره‌ها نیز سعی کردیم به اتاق شیشه‌ای نزدیک شویم زیرا معتقدیم هرچقدر دولت ها و مسئولان به اتاق شیشه‌ای نزدیک شوند حیات آن ها بیشتر است و جامعه نیز به سوی اعتماد در حرکت است.
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی همچنین در طول یک سال گذشته بر موضوع عدالت فرهنگی و توزیع اجتماعی نیز تمرکز جدی داشته است. بهبود فضای کسب و کار فرهنگی نیز یکی یکی دیگر از اقدامات این وزارتخانه در حوزه شفاف سازی است.
همچنین اطلاعات مدیران وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در سایت این وزارتخانه قابل دسترسی است، اینکه مردم بدانند مدیران و معاونان وزارت مرتبط خود چه تحصیلات و تجربه‌ای دارند، البته ممکن است ما خطاهایی داشته باشیم که با این شفافیت قابل رویت است و ما استقبال می‌کنیم این ضعف‌ها گفته شود تا ما آن‌ها را برطرف کنیم.
به طور کل کارهایی که در حوزه شفافیت در این یک سال انجام داده‌ایم به این شکل بود که تمامی حمایت‌های مالی در حوزه توسعه منابع، افراد و موسسات شفاف شود. همچنین معاونت‌های مختلف موظف شدند هزینه‌های مرتبط با جشنواره‌ها و برنامه‌های خود را تا ۴۵ روز بعد از اتمام برنامه‌های خود اعلام کنند.
