امیر دژاکام:
اگر اقتصاد مدرن وارد هنر شود فاجعه بار می‌آید/پول درآوردن نباید فرض اول هنر در کشور باشد
امیر دژاکام؛ کارگردان و نویسنده تئاتر تاکید کرد: مخالف ورود اقتصاد مدرنیته به هنر و به تئاتر هستم، چراکه اگر اقتصاد مدرن وارد هنر شود فاجعه به بار می‌آید.
به گزارش خبرنگار ایلنا، نشست خبری نمایش «صعود مقاومت‌پذیر آرتور و اویی» با حضور امیر دژاکام کارگردان، امیر کربلایی‌زاده، نرگس محمدی و مرتضی آقاحسینی بازیگران و حامد فقیهی خواننده این نمایش در تالار حافظ برگزار شد.
دژاکام با صحبت در رابطه با وضعیت اقتصاد هنر گفت: می‌خواهم وارد گفت‌وگویی دقیق و جدی شوم درباره اینکه دولتمردان کمیسیون فرهنگی رئیس جمهور و وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی باید چه رفتاری کنند تا هنر بتواند به راه خود ادامه دهد و پول درآوردن فرض اول هنر در کشور نباشد چراکه اگر این اتفاق بیفتد هنر یکی از فنومن‌های اجتماعی خود را از دست می‌دهد.
وی ادامه داد: بشر نیاز به زیبایی هارمونی و حض زیبایی‌شناسانه دارد و این نیاز در جامعه ما بی‌پاسخ می‌ماند. وقتی این پارامتر از اجتماع و هنر ما حذف می‌شود و تعادل و هارمونی از بین برود چه اتفاقی برای ما خواهد افتاد؟ چه کار باید بکنیم که اگر متر و معیار این شود که یک اثر هنری چقدر می‌فروشد.
این کارگردان تئاتر با بیان اینکه ما دچار خسران شده‌ایم؛ ادامه داد: اگر این نمایش تعطیل شود چندان مهم نیست آنچه مهم است رخت بستن زیبایی‌شناسی و حض آن از هنر کشور است.
دژاکام یادآور شد: فلسفه، علم، هنر، عرفان و دین پنج رکنی هستند که فرهنگ را می‌سازند ما در بزنگاهی قرار داریم که قرار است هنر حذف شود چون قرار است کارهایی که اجرا می‌کنیم بفروش باشد. هنر باید مخاطب و تماشاگر داشته باشد و دوستانی که فکر می‌کنند باید برای صندلی خالی اجرا بروند تعادل ندارند قرار نیست برای صندلی‌های خالی کاری اجرا بکنیم.
او ادامه داد: صحبت من درباره تئاتر روشنفکرانه نیست که هیچ کسی آن را نبیند اما ما داریم تئاتر را به به‌سمت بفروش بودن هدایت می‌کنیم و آن خطرناک است. اینکه کارگردان تئاتر موظف باشد به این پاسخ دهد که چرا سالنش از تماشاگر خالی است فرق دارد با اینکه بگوییم تئاتر باید بفروش باشد.
دژاکام با اشاره به اجرایی که در تالار حافظ خواهد داشت به اختلاف عقیده خود با مدیران بنیاد رودکی اشاره کرد و گفت: معتقدم تالار دولتی نباید از هنرمند تئاتر کرایه سالن بگیرد الان سالن‌هایی مثل ایرانشهر، پالیز و خیلی از سالن‌های خصوصی از طریق درصد فروش گیشه کسب درآمد می‌کنند. اگر هنرمند تئاتر بخواهد برای یک اجرای 30 شبه چند 10 میلیون کرایه دهد دیگر جای هنر و تجارت تغییر خواهد کرد.
او با اشاره به 2 نام حافظ و رودکی که با سالن و بنیاد رودکی همراه است، گفت: این دو اسم با تجارت و پول درآوردن چه نسبتی دارد؟ من به مدیران احترام می‌گذارم اما معتقدم اگر اقتصاد مدرن وارد تئاتر شود یک هنرمند می‌تواند به تنهایی کل تالار وحدت و حافظ را برای مد‌ت‌های طولانی در دست خودش بگیرد.
کارگردان نمایش «صعود مقاومت‌پذیر آرتور و اویی» با بیان اینکه تالار حافظ به من 20 درصد تخفیف برای کرایه سالن داده است، گفت: با تخفیف 20 درصدی و اضافه شدن 9 درصد مالیات بر ارزش افزوده شبی حدود 500 هزار تومان برای اجرا در حافظ کرایه می‌دهند من حق خودم می‌دانم که بعد از یک عمر معلمی و کار در عرصه تئاتر دیگر کرایه‌‌ای برای سالن پرداخت نکنم و این ظلم را نمی‌توانم بپذیرم.
دژاکام یادآور شد: اگر اقتصاد مدرن وارد هنر شود فاجعه به بار می‌آید کسانی هستند که معتقدند اقتصاد مدرن می‌تواند وارد هنر شود کسانی که به فرهنگ ما آسیب می‌زنند. با این کار خیلی از بزرگان هنر را از دست می‌دهیم و به جای هنر، سوپرمارکت خواهیم داشت چراکه نیاز زیبایی بشر را که قرار است هنر به آن پاسخ دهد بی‌جواب می‌گذاریم و به جایش سراغ سرگرمی می‌رویم. وقتی به جای بسیاری از نمایشنامه‌ها و موضوعات اجتماعی شاهد اجرای متعدد نمایشنامه‌های نیل سایمون هستیم سراغ سرگرمی رفته‌ایم. معتقدم نیل سایمون فاصله زیادی با نمایش تخت حوضی خودمان ندارد.
او ادامه داد: هنرمند تئاتر به این سمت و سو سوق داده می‌شود که به جای اینکه به فلسفه بیاندیشد و قرائت و فهم تازه‌ای از تئاتر داشته باشد به این فکر کند که چه کاری کند که در طول نمایش تماشاگر بخندد چون باید به فکر کرایه سالن باشد.
با درآمدزایی در هنر مخالفم
دژاکام با بیان اینکه با بخشی از سیاست‌های فرهنگی دولت موافقم و با درآمدزایی در هنر مخالفم، گفت: باید سازمانی بنا شود که هنرمندان و موضوعات خوب کشور را شناسایی کنند و بودجه‌های فرهنگی کشور به آن اختصاص یابد تا نهادهای فرهنگی مانند حافظ و رودکی با فراق بال به آثار ملی بپردازند.
این کارگردان خاطرنشان کرد: اقتصاد مدرنتیه خطرناک است و اولین کاری که کرده این است که بازیگران خوب کشور را خانه‌نشین کرده‌اند وقتی کارگردان تئاتر به فکر این است که یک بازیگر و ستاره بیاورد تا کارش بفروشد بازیگر تئاتر باید خانه‌نشین شود و با اسنپ کار کند چون اقتصاد مدرنیته در تئاتر حرف اول را می‌زند.
دژاکام همچنین با اشاره به نمایش «صعود مقاومت پذیر آرتور و اویی» گفت: دو رکن مهم ریچارد سوم شکسپیر و موضوع روی کار آمدن هیتلر در این نمایش تاثیر دارند وقتی برشت این نمایش را می‌نوشت در تبعید بود و موضوع قدرت گرفتن هیتلر را دنبال می‌کرد. برخلاف ریچارد سوم که نگاهی فردگرایانه و روانشناسانه دارد این نمایش از منظر جمع‌گرایانه و جامعه‌شناسانه به این موضوع نگاه می‌کنند.
او ادامه داد: آرتور و اویی فردی گانگستر و لمپن است و این نمایش به این می‌پردازد که چه پارامترهایی موجب شد چنین فردی قدرت بگیرد برشت می‌گوید اگر مردم مقاومت می‌کردند چنین فردی نمی‌توانست قدرت بگیرد. این نمایشنامه بسیار سخت بود چون تغزل و شاعرانگی ندارد.
کارگردان نمایش «صعود مقاومت پذیر آرتور و اویی» با اشاره به ایرانیزه شدن این متن گفت: هر وقت هنرمندی کاری را اجرا می‌کند از یک تاریخ و جغرافیای خاص خودش به آن موضوع نگاه می‌کند یعنی نمی‌تواند به موضوع نگاه کند و خود را در آن نبیند در این نمایش من از امروز حرف می‌زنم و احساس کردم باید در رابطه با اقتصاد امروز حرف بزنیم چرا که موضوع‌های اقتصادی این روزها در ایران بسیار مهم است از رشته تا حقوق‌های نجومی و وام‌هایی که گرفته شده و پس داده نشده است.
دژاکام با بیان اینکه آماده بودم این نمایش را 7 فروردین اجرا کنم، گفت: سالن حافظ تعمیراتی داشت که نتوانست خود را با ما هماهنگ کند حافظ انتخاب خودم برای اجرا بود اما به نحوه کرایه گرفتن آن اعتراض دارم که این اعتراض را بسیار محترمانه به تالار حافظ و بنیاد رودکی هم اعلام کردم.
مرتضی آقاحسینی بازیگر نمایش «صعود مقاومت‌پذیر آرتور و اویی» هم در این نشست با بیان اینکه بعد از حدود سه سال وقفه در بازی خوشحال است که کارش را با امیر دژاکام از سر گرفته گفت: وقتی با امیر دژاکام کار می‌کنم هیچ نگرانی‌ای ندارم و به سبک کار توجه نمی‌کنم تنها به موقعیتی تمرکز می‌کنم که در کار چیده شده است.
آقاحسینی در ادامه صحبت‌های امیر دژاکام گفت: اگر اعتراض و نقد را از تئاتر برداریم چه چیزی از آن باقی می‌ماند تماشاگر به تئاتر می‌آید تا حرف‌های ناگفته خودش را روی صحنه ببیند.
او ادامه داد: برای جامعه نقد خودمان متاسفم که همواره هنرمندان را نقد می‌کند اما هیچ وقت از مسئولان و مدیران نمی‌پرسند که اصلا تئاتر را می‌خواهند یا نه؟ تئاتر و تریبونی آزاد است نه مکانی برای عقده گشایی. تئاتر اصالت دارد و باید به این توجه کنیم.
نرگس محمدی دیگر بازیگر این نمایش هم با اشاره به اینکه «صعود مقاومت پذیر آرتور و اویی» پنجمین کارش در صحنه تئاتر است به دلیل پذیرفتن این نقش اشاره کرد و گفت: از کار با آدم‌هایی که از هر چه تو داری می‌خواهند استفاده کنند و چیزی به تو اضافه نمی‌کنند خسته شده‌ام اما این نقش تجربه جدیدی بود و از امیر دژاکام چیزهای زیادی یاد گرفتم.
امیر کربلایی‌زاده هم که در این نمایش نقش آرتور و اویی را بازی می‌کند، گفت: 20 سال پیش وقتی این نمایش با بازی اکبر زنجانپور روی صحنه رفته بود؛ آرزو داشتم بتوانم این نقش را بازی کنم و امروز به آرزویم بعد از 20 سال رسیدم.
