نمی‌خواستم خشونت علیه زنان را محدود به یک قشر یا اقلیم خاص کنم/ تبعات یک قتل خانوادگی می‌تواند یک نسل را درگیر خود کند/ تا زمانی که خشونت هست، قصه فیلم‌هایی چون «آه سرد» کهنه نمی‌شود

ناهید عزیزی کارگردان فیلم سینمایی «آه سرد» در گفتگو با خبرنگار ایلنا، درباره جدی بودن موضوع مطرح شده در فیلم و تغییر نگاه جامعه نسبت به حقوق زنان و تأثیر آن بر اهمیت فیلم‌هایی با این موضوع گفت: زمانی قصه‌هایی چون قصه «آه سرد» کاربرد خودشان را از دست می‌دهند که ما در جامعه دیگر شاهد این اتفاقات نباشیم. تا زمانی که خشونت علیه زنان ادامه دارد به نظر من هر چقدر که آثار سینمایی با این موضوع ساخته شوند باز هم کم است. متأسفانه ما همچنان در جامعه‌مان به اشکال مختلف شاهد این اتفاقات هستیم و نمی‌توان گفت که فیلم‌هایی با این موضوعات کهنه شده‌اند یا کهنه خواهند شد.

عزیزی در پاسخ به این پرسش که چرا در قصه «آه سرد» تأکیدی بر طبقه اجتماعی کاراکتر اصلی و نوع نگاه و جهان‌بینی او وجود ندارد، گفت: در ذهن من هیچوقت خشونتی که علیه زنان اتفاق می‌افتد تفکیک‌ شده در برخی قشرها نبوده است. نوع نگاه جامعه به حقوق زنان در حال تغییر است و در جریان‌های اجتماعی هم شاهد هستیم که زنان نقش پر رنگی دارند ولی همه اعتراضات را نمی‌توان محدود به مسئله زنان کرد و به نظر من بیشتر جنسی از نارضایتی عمومی را می‌توان در جریان‌های اجتماعی مشاهده کرد. ما نمی‌توانیم خشونت علیه زنان را به یک طبقه یا اقلیم خاص اختصاص دهیم، در یک جایی از فیلم هم مطرح می‌شود که شخصیت پدر معلم است و من سعی کردم آن نگاه همیشگی که این اتفاقات را مربوط به یک قشر مشخص می‌دانند کنار بگذارم. حتی باید بگویم که خشونت علیه زنان تنها در کشور ما نیست و در بیشتر کشورها می‌توان این پدیده را مشاهده کرد. 

وی افزود: در نگاه کلیشه‌ای همیشه در ایران این معضل را بیشتر به منطقه جنوب کشور مربوط می‌دانند در حالیکه ما حتی در پایتخت هم نمونه‌های این خشونت را می‌بینیم و در اخبار نمونه‌هایی از آن را می‌شنویم و حتی در شهرهای شمالی هم در اخبار خوانده‌ایم که اتفاقات خشونت‌آمیزی علیه زنان در یک خانواده رخ داده است. به نظر من اینکه این مسئله را تنها مربوط به یک اقلیم خاص بدانیم کمی بی انصافی است و من به همین دلیل به این نتیجه رسیدم که بهتر است این نگاه را بردارم و فیلم را به یک اقلیم یا طبقه خاص اختصاص ندهم. حتی این نگرش که خشونت علیه زنان را فقط به اقشار ضعیف جامعه مربوط می‌داند هم نمی‌تواند درست باشد چرا که در آمارها مواردی هست که خلاف این را نشان می‌دهد. پرداختن به اقشار، مکان‌ها و... مسئله فیلم را محدود می‌کرد و من سعی کردم نوعی بی‌مکانی در فیلم ایجاد کنم که این را در پوشش کاراکترها، لحن و لهجه صحبت کردنشان و... در نظر گرفتم که به یک منطقه خاص مربوط نشوند. هر چند که در قسمتی از فیلم مطرح می‌شود که آن‌ها ساکن یک شهر مرزی هستند و البته این نیاز فیلمنامه بود اما سعی کردم تا جایی که امکان دارد هر آنچه که به ربط دادن آدم‌ها به مکان و طبقه‌ای خاص می‌شود را حذف کنم. حتی سعی کردم به بی‌سواد یا باسواد بودن کاراکترها هم تأکیدی نکنم تا در این مورد هم موضوع فیلم محدود نشود.

این کارگردان درباره دلیل نپرداختن به شخصیت زن در این فیلم گفت: معمولاً وقتی بحث خشونت خانوادگی یا حتی قتل‌های ناموسی مطرح می‌شود، آنچه که در اولین لحظه به ذهن مخاطب می‌رسد این است که شاید خیانتی رخ داده است. برخی سعی می‌کنند این موضوع را کشف کنند و اگر بفهمند خیانتی رخ داده تا حتی قاتل را از گناه مبرا کرده یا حداقل او را درک می‌کنند. من در این فیلم بالاترین حد گناه را در نظر گرفتم و شاید مطرح کردن این نگرش در این شرایط درست هم نباشد اما باید بگویم حتی اگر خیانتی رخ داده افراد در جایگاهی نیستند که قانون را خودشان اجرا کنند یا بخواهند برای انتقام خشونتی در حد قتل مرتکب شوند. 

وی افزود: البته باید به این نکته تأکید کنم که وقتی برای ساخت یک فیلم به سراغ موضوعی می‌رویم نمی‌شود که تمام مسائل مربوط به آن موضوع را در فیلم بگنجانیم. پرداختن به برخی مسائل ما را مجبور به کلی‌گویی می‌کند. در مورد خشونت علیه زنان یا قتل‌های ناموسی هم می‌توان موضوع را از منظر نقد قانون، نقد فرهنگ و... بررسی کرد اما من در «آه سرد» به این مسئله توجه داشتم که برخی اتفاقات مثل همین قتل ناموسی یا قتل خانوادگی می‌تواند تبعات و تأثیراتش دامنه وسیعی داشته باشد و حتی ممکن است یک نسل را در آن خانواده درگیر خود کند.

عزیزی در پایان درباره تجربه ساخت فیلمی جاده‌ای به عنوان اولین فیلم سینمایی اظهار داشت: «آه سرد» به لحاظ بودجه یک کار کوچک و جمع و جور بود. تا جایی که میشد ما از ظرفیت دوستانمان استفاده کردیم تا این فیلم ساخته شود. این فیلم در 22 جلسه فیلمبرداری شد و واقعاً روزهای سختی داشتیم و به شدت تلاش کردیم که حتی یک روز هم به زمان تولید فیلم اضافه نشود چرا که هر روز می‌توانست بودجه سنگینی به فیلم اضافه کند به همین دلیل در سرمای شدید حتی برخی روزها در دو شیف کار کردیم تا این فیلم را به سرانجام برسانیم.