سامان خلیلیان:
نگاه ویترینی جشنواره‌ها به تئاتر خیابانی از بین رفته/ هنرمندان تئاتر محیطی دیگر جاماندگان از صحنه نیستند
مدیر دفتر تئاتر خیابانی اداره‌کل هنرهای نمایشی گفت: دیگر تئاتر خیابانی و هنرمندان این عرصه، کسانی نیستند که از صحنه وامانده و جامانده باشند؛ اتفاقا با آگاهی تمام، خیلی از هنرمندانی که عرصه تئاتر صحنه‌ای را تلمذ و تجربه کرده‌اند به سمت تئاترهای خیابانی و محیطی می‌آیند و خودشان را از جنبه معماری صرفِ تئاترهای صحنه‌ای به بیرون از صحنه هدایت می‌کنند و آثار نمایشی بسیار ارزشمندی را در عرصه تئاترهای محیطی تولید می‌کنند. که نشان‌دهنده ظرفیت آن برای تولید آثار فاخر است.
«سامان خلیلیان» مدیر دفتر تئاتر خیابانی اداره‌کل هنرهای نمایشی آینده تئاتر محیطی را درخشان توصیف کرد و گفت: امروز نه‌تنها دیگر نگاهی که قبلا در مورد تئاتر خیابانی وجود داشت که جنبه ویترینی و تزئینی در کنار جشنواره‌ها دارد، وجود ندارد بلکه به‌نظر من در جریان‌سازی فعالیت‌های تئاتری، حوزه تئاتر خیابانی فراتر از بحث جشنواره‌ها، به یک بخش اصلی تبدیل شده و حضور تماشاگران و ارتباطی که مردم در هنگام اجرای آثار چه در جشنواره و چه خارج از آن با نمایش‌های محیطی دارند مبین این است که تئاتر خیابانی اصلی‌ترین شکل و گونه‌ای از تئاتر است که مردم را به صورت مستقیم با خود درگیر می‌کند.
خلیلیان تصریح کرد: الان به ضرس قاطع می‌توانم بگویم که نمایش‌های محیطی، حتی فراتر از آثار بخش صحنه‌ای، مهم‌ترین رویداد در جشنواره‌های تئاتری است که همیشه استقبال مردمی را با خود داشته. اگر ما در ذهن و گفتارمان بر این تاکید داریم که تئاتر باید برای همه باشد، دقیق‌ترین و اصلی‌ترین نقطه همه‌گیر بودن آن، می‌تواند در حوزه تئاتر خیابانی متبلور شود. اینکه این گروه‌های نمایشی با جان و دل برای مردم تولید اثر نمایشی و تولید اندیشه می‌کنند مبین اصلی بودن فضاسازی، کاربردی و کارآمد بودن عرصه تئاتر خیابانی است و دیگر به هیچ عنوان نمی‌توانیم لفظ «تزئینی بودن» را به آن اطلاق کنیم.
این فعال تئاتری یادآور شد: در گذشته شاید هنرمندان عرصه تئاتر خیابانی افرادی بودند که به لحاظ علمی و آکادمیک از عرصه هنرهای نمایشی بهره‌ای نبرده بودند اما الان با خوشحالی می‌توانم بگویم عموم کسانی که در عرصه تئاتر خیابانی فعال‌اند، از تحصیلکردگان هنر نمایش‌اند و با آگاهی و دانش و حتی با نوشتار کتب و یا مقالات علمی و پژوهشی‌شان در عرصه تئاتر خیابانی، دارند روز به روز به علمی شدن این قضیه کمک می‌کنند و پیش می‌روند.
خلیلیان ادامه داد: دیگر تئاتر خیابانی و هنرمندان این عرصه، کسانی نیستند که از صحنه وامانده و جامانده باشند؛ اتفاقا با آگاهی تمام، خیلی از هنرمندانی که عرصه تئاتر صحنه‌ای را تلمذ و تجربه کرده‌اند به سمت تئاترهای خیابانی و محیطی می‌آیند و خودشان را اتفاقا از جنبه معماری صرفِ تئاترهای صحنه‌ای به بیرون از صحنه هدایت می‌کنند و آثار نمایشی بسیار ارزشمندی را در عرصه تئاترهای محیطی تولید می‌کنند.
او تصریح کرد: این نشان می‌دهد که ظرفیت تئاترهای بیرونی و محیطی می‌تواند بستری برای تولید آثار فاخر باشد و از این حیث اعلام خرسندی می‌کنم و مطمئنم در آینده‌ای خیلی نزدیک، هنرمندان در بستر فضاهای غیر متعارف و غیر رسمی تئاتری که معماری تئاتر صحنه‌ای است، آثار فاخر متعددی را تولید خواهند کرد که می‌تواند حتی در فضای بین‌المللی هم نمود پیدا کند تا این گروه‌ها جایگاه تئاتر میدانی، بیرونی و خیابانی ایران را بیش از پیش به جهان معرفی کنند.
مدیر دفتر تئاتر خیابانی اداره‌کل هنرهای نمایشی همچنین با تاکید بر اینکه «آینده تئاتر خیابانی و فقط در ایران زمین بلکه در سراسر دنیا حرف برای گفتن خواهد داشت.» خاطرنشان کرد: نمونه‌های موردی آن را امروز داریم می‌بینیم و مطمئنم سالیان آتی به صورت بسیار درخشان‌تر و با تنوع بسیار زیادتری، شاهد آثار ارزشمند و فاخر از گونه‌های مختلف شیوه‌های تئاتر بیرونی و خیابانی خواهیم بود.
خلیلیان ادامه داد: برای همین تاکید می‌کنم که معتقدم آینده تئاتر خیابانی بسیار روشن و پر رونق است و همانطور که امروز هم می‌بینیم، در آینده تئاترهای خارج از صحنه قدرتمندتر و با ظرفیت‌های بسیار بیشتری پیشگام‌تر از تئاتر صحنه‌ای ما ظهور و بروز خواهد کرد و این باعث اقبال و خوشحالی و خرسندی است.
این فعال تئاتری تصریح کرد: همه این اتفاقات حاصل تلاش و اندیشه‌ای است که هنرمندان بسیار عزیز تئاتر خیابانی دارند که با دانش و به روز بودن و آگاه بودن نسبت به اتفاقات و احوالات پیرامونی جامعه و فضای بین‌الملل، آثار خود را تولید می‌کنند.
خلیلیان همچنین با اشاره به فضای تئاتر خیابانی در یک سال اخیر که زیر سایه کرونا بود، گفت: بعد از شیوع کرونا و همه‌گیری آن که منجر به تعطیلی تئاترها شد، بعد از یک وقفه دو ماه و اندی، اولین اجرای رسمی تئاتر در کشور در خرداد ماه سال ۹۹ با آثار خیابانی شکل گرفت. و همانطور که شاهد بودید، در محوطه تئاتر شهر و هم‌زمان در چهار استان کشور، تئاترهایی محیطی اجرا شد.
او ادامه داد: دفتر تئاتر خیابانی با این نگاه که تئاتر محیطی می‌تواند رویکردی آموزشی داشته و از جنبه‌های پداگوژیک برای بهره‌مندی از ظرفیت هنرمندان به منظور آگاه‌سازی مردم نسبت به وضعیت کرونا و رعایت فاصله‌گذاری‌های اجتماعی و حفظ نکات بهداشتی استفاده کرد، آثاری را تولید کرد و پیش از این که سالن‌های تئاتر در مرحله نخست بخواهند با ظرفیت ۵۰ درصدی بازگشایی شوند تئاتر محیطی در ایجاد این فضا پیشگام شد.
مدیر دفتر تئاتر خیابانی اداره‌کل هنرهای نمایشی با اشاره به رعایت پروتکل‌های کرونایی، یادآور شد: در زمان اجرا هم سعی کردیم با چیدمان‌های مشخص صندلی‌ها، حتی از نزدیک شدن تماشاگران به‌هم پرهیز داشته باشیم و رعایت نکات ایمنی برای تماشاگران را هم با فاصله‌گذاری یک و نیم تا دو متری داشته باشیم و حتی به تماشاگرانی که ماسک نداشتند، ماسک ارائه شد.
خلیلیان تصریح کرد: هنرمندان هم آثار خود را که مبتنی بر وضعیت کرونا بود با عنوان «من، تو، ما؛ تئاتر، زندگی، کرونا» اجرا کردند. این نکته حائز اهمیت بود که بسیاری از هنرمندان توانستند با آثار نمایشی‌شان در فرهنگ‌سازی برای رعایت نکات ایمنی در زندگی‌شان در زمانه کرونا بکوشند و به مردمی که مخاطب‌شان بودند این نکات را یادآوری و گوشزد کنند که نشان از این داشت که ظرفیت‌های تئاتر خیابانی چقدر می‌تواند برای بسترسازی و فرهنگ‌سازی به خصوص در شرایطی که کرونا شیوع پیدا کرد مهم باشد.
او در پایان با اشاره به اینکه استان‌های دیگر هم بعد از اینکه از وضعیت قرمز به زرد و نارنجی رفتند امکان اجرای نمایش‌های خیابانی را پیدا کردند که همگی در بستر فاصله‌گذاری اجتماعی به حیات خود ادامه دادند، گفت: خوشحالم که بگویم هنرمندان عرصه تئاتر خیابانی در زمانه‌ای که تئاترهای صحنه‌ای دچار تعطیلی بودند، با حضور خودشان در میان مردم، چراغ تئاتر و تئاتر محیطی را روشن نگه داشتند.
