کتاب جدول داده ـ ستانده اقتصاد ایران در سال 1383 منتشر شد

کد خبر : ۳۲۰۹۱۵

لینک کوتاه کپی شد.

اداره حسابهای اقتصادی بانک مرکزی به منظور تبیین ساختار و سازوکار بخش واقعی اقتصاد ایران بر مبنای نظام استاندارد حساب های ملی، کتابی تحت عنوان «جدول داده ـ ستانده اقتصاد ایران در سال 1383» چاپ و منتشر کرده است. جداول آماری کتاب یاد شده، امکان مطالعه ویــژگی های ساختاری اجزاء تشکیــل دهنده یک نظام اقتصــادی را فراهم‌کرده و از منظر کاربـــردی، در دو زمینه عمده تحلیل ســـاختارها و برنامه ریزی اقتصادی، مورد استفــاده قـرار می گیرد. به گزارش ایلنا، در همین رابطه ابوالفضل اکرمی مدیر کل اقتصادی بانک مرکزی در مصاحبه ای با پایگاه اطلاع رسانی این بانک به سوالات مرتبط با موضوع پاسخ می دهند:

لطفاً دلایل اهمیت تهیه و تدوین جداول داده ـ ستانده اقتصادی را توضیح دهید.

در دنیای امروز به واسطه وجود تنوع و پیچیدگی فعالیت‌های اقتصادی، سیاستگذاران اقتصادی نیاز بیشتری به اطلاعات و آمار مبسوط و گسترده دارند. به همین دلیل تهیه،تدوین و ارائه آمار در مجموعه‌های نظام‌مند و منسجم، به دلیل گستردگی آمار و حجم قابل توجه آن در زمینه‌های مختلف اقتصادی، در دستورکار قرار دارد. تدوین نظام های آماری همچون نظام حساب‌های ملی، تراز پرداخت‌ها، آمارهای مالی دولت و آمارهای پولی بر مبنای دستورالعمل‌های استاندارد بین المللی، به‌‌دلیل وجود چنین ضرورتی مطرح شده است. دستور العمل استاندارد جداول داده ـ ستانده به‌لحاظ نظری بر پایه‌های تئوریک قوی‌تری متکی است. جدول داده ـ ستانده اقتصادی در اصل یک تکنیک آماری قوی و موثر است که در قالب آن تحلیل اقتصادی متکی بر تئوری تعادل عمومی، مطرح می‌شود. به‌طور کلی جداول داده ـ ستانده که از ابزارهای عمده برنامه‌ریزی اقتصادی به شمار می‌روند، از یک سو می‌توانند در تهیه حساب‌های ملی کاربرد داشته باشند و از طرف دیگر در زمینه تجزیه و تحلیل ساختاری و اقتصادی مورد استفاده قرار‌گیرند. جداول داده ـ ستانده به عنوان یکی از پیشرفته‌ترین روش‌های حسابداری اقتصادی، چگونگی ارتباط و تعامل متقابل میان رشته فعالیت‌های مختلف را در درون یک نظام اقتصادی نشان می دهند. در گذر زمان روابط بین فعالیت‌های مختلف اقتصادی متاثر از توسعه فن‌آوری، اعمال سیاست‌های جدید اقتصادی و تغییر در قیمت‌های نسبی دچار تغییراتی می‌شوند. روش داده ـ ستانده چارچوب تحلیلی مناسبی، جهت مطالعه این تغییرات فراهم می‌آورد.

در خصوص تاریخچه تهیه جداول داده ـ ستانده در ایران توضیح فرمایید.

تهیه و تدوین جداول داده ـ ستانده همگام با تدوین حساب‌های ملی و براساس آخرین دستورالعمل‌های تهیه این جداول جهت ارائه تصویر واضح‌تری از بخش واقعی اقتصاد، اهمیت دارد. لذا تدوین جداول داده‌ ـ ستانده مبتنی بر پایه‌های آماری، در فواصل زمانی مناسب توسط حسابداران ملی توصیه شده و با جدیت پی گیری و عملیاتی می شود. تا کنون بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در پنج نوبت جدول داده‌ ـ ستانده مبتنی بر پایه‌های آماری برای اقتصاد ایران در سال‌های 1348، 1353، 1367 ، 1378 و 1383 تهیه و منتشر کرده است. تجربه تولید جداول ‌ داده ـ ستانده مبتنی بر پایه‌های آماری در ایران و سایر کشور‌ها نشان می‌دهد که فرآیند تهیه این جداول پرهزینه و زمان بر بوده و مستلزم صرف نیروی انسانی متخصص و منابع مالی است.

نخستین کوشش‌ها برای تهیه جدول داده ـ ستانده در اقتصاد ایران، از سال 1341 آغاز شد. بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در سال 1353، مبادرت به تدوین جدول داده ـ ستانده اقتصاد ایران در سال 1348 کرد. این جدول به صورت بخش در بخش و به قیمت تولیدکنندگان و در 25 بخش تهیه و در سال 1360 منتشر شد. بانک مرکزی، دومین جدول را برای سال 1353 و به صورت کاملاً تفصیلی در 101 بخش و با تکنولوژی بخش در بخش در سال 1361 منتشر کرد. ارزش مبادلات موجود در این جدول هم به قیمت تولید کنندگان و هم به قیمت خریداران تدوین شد. تهیه جدول داده - ستانده سال 1367 اقتصاد ایران از اوایل سال 1370 آغاز و نتایج نهایی آن در کتابی با همین عنوان در سال 1375 انتشار یافت. این جدول در قالب 258 محصول و 108 فعالیت تهیه و به قیمت خریداران و تولید کنندگان ارزش گذاری شده است. تهیه و تدوین جدول داده ـ ستانده سال 1378 بانک مرکزی از سال 1380بر مبنای جداول عرضه ـ مصرف در دستور کار قرار گرفت و در تیرماه 1384 با ابعاد 58 فعالیت اقتصادی و 119 محصول منتشر شد. جدول متقارن سال 1378 هماهنگ با نظام حساب های ملی سال 1993 و بر حسب قیمت های پایه ارزش گذاری شده است. در نهایت تهیه جدول داده ـ ستانده سال 1383 بانک مرکزی از سال 1389 بر مبنای جداول عرضه ـ مصرف در دستورکار اداره حسابهای اقتصادی این بانک قرار گرفت و در دی ماه سال 1393 با ابعاد 52 فعالیت اقتصادی و 108 محصول منتشر شد. برای تهیه جدول مذکور از نظام استاندارد حساب های ملی سال 1993 و 2008 بهره گیری شده و جداول مزبور بر حسب قیمت های پایه، ارزش گذاری شده است.

کاربردها و نحوه استفاده از جداول داده ـ ستانده را توضیح دهید.

همانگونه که قبلاً نیز بیان شد، جدول داده ـ ستانده چارچوبی جهت بررسی ارتباط متقابل بخش‌های مختلف اقتصادی و پیوندهای پسین و پیشین بخش‌های مختلف اقتصادی ارائه می‌دهد. جداول داده ـ ستانده، کاربردهای گوناگونی در خصوص ادبیات توسعه اقتصادی نظیر رشد اقتصادی، اشتغالزایی، درآمد زایی و شناسایی پیوندهای بین بخشی، تجزیه و تحلیل‌های ساختاری و اقتصادی، پیش بینی متغیرها، تحلیل های منطقه ای، انرژی ، زیست محیطی و ... دارد. به طور خلاصه اهم کاربردهای جداول داده ـ ستانده را می توان به شرح زیر برشمرد:

1. پیش بینی تقاضا، تولید، ‌اشتغال و سرمایه گذاری یک کشور یا یک منطقه اقتصادی به تفکیک بخش های مختلف.

2. بررسی تغییرات فناوری و اثرآن بر بهره وری.

3. اثر تغییر دستمزد،‌ سود یا مالیات بر قیمت ها.

4. بررسی آثار مبادلات بخش خارجی ( صادرات و واردات‌)‌ بر فعالیت های اقتصادی.

5. بررسی اثرات تورمی افزایش قیمت انواع حامل های انرژی.

6. بررسی های بخشی، مانند بررسی اثرات صنعت توریسم.

7. بررسی آثار زیست محیطی فعالیت های اقتصادی.

برنامه آینده بانک مرکزی جهت تهیه و تدوین جداول داده ـ ستانده چیست؟

جداول داده ـ ستانده معمولاً به دو نوع جداول آماری و نیمه آماری دسته بندی می شود. منظور از جداول آماری، جداولی است که اطلاعات مندرج در آن مبتنی بر ارقام ثبتی، سرشماری ها، طرحهای آماری و صورت های مالی است. اما در جداول نیمه آماری، بخشی از اطلاعات جداول داده ـ ستانده بر اساس روش های تکنیکی و استفاده از ضرایب و اطلاعات جداول آماری سال پایه تهیه می شود.

تهیه و تدوین جداول داده ـ ستانده آماری مستلزم صرف زمان طولانی و نیز تخصیص منابع مالی و نیروی انسانی قابل توجه است، لذا عموماً می توان پس از تهیه یک جدول جامع آماری و با استفاده از تکنیک های نیمه آماری، اقدام به بهنگام سازی جداول داده ـ ستانده کرد. از این رو در بسیاری از کشورها تهیه جداول داده - ستانده آماری هر 5 یا 10 سال یک بار در دستور کار قرار گرفته و در فواصل زمانی ما بین هر دوره، صرفاً به بروز رسانی جداول نیمه آماری مبادرت می شود. از آنجا که جدول داده - ستانده سال 1383 بانک مرکزی به صورت تفصیلی و با استفاده از حداکثر آمار و اطلاعات موجود تهیه شده است، لذا به منظور اجتناب از صرف زمان و هزینه ، از جدول مذکور به عنوان جدول پایه جهت به هنگام سازی جدول داده ـ ستانده سال 1389 استفاده می شود.

بانک مرکزی در حال حاضر تهیه و تدوین جداول نیمه آماری سال 1389 را بر مبنای جداول آماری سال 1383 در دست تهیه و اقدام دارد. ضمن آنکه تهیه و تدوین جدول داده ـ ستانده آماری سال 1392 نیز متعاقباً و بعد از اصلاح سال پایه حسابهای ملی از 1383 به 1390 در دستور کار اداره حساب های اقتصادی قرار خواهد گرفت.

انتهای پیام/