نه می‌توانیم معلمان خوب را نگهداریم و نه توانایی جذب مدال‌آوران را داریم

فاطمه مهاجرانی (رئیس مرکز ملی پرورش استعدادهای درخشان و دانش پژوهان جوان) در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، درباره چرایی افت تیم‌های المپیادی ایران در مسابقات جهانی امسال گفت:‌ رتبه ما امسال در المپیاد زیست شناسی نسبت به سال گذشته با دو پله افت مواجه شد، این در حالی است که در سال گذشته به دلیل اینکه میزبان بودیم و دانش آموزان درگیر سفر نبودند و اصطکاک کمتری در این خصوص وجود داشت رتبه چهارم جهانی را کسب کردیم، اما امسال رتبه ششم جهان را به دست آوردیم.

وی در ادامه با اشاره به شرایط دانش آموزان ایرانی در دیگر المپیادها گفت:‌ در رشته فیزیک به دلیل اینکه میزبانی به عهده رژیم صهیونستی در تلاویو بود، دانش‌آموزان ما در آن شرکت نکردند، اما در رشته شیمی ما پیشرفت بسیار خوبی داشتیم و از رتبه ۱۹ جهان در سال گذشته امسال به رتبه ششم دست پیدا کردیم. اگر بخواهیم در این رشته نمره‌ها را قیاس کنیم، می‌بینیم که به نسبت سال گذشته بهتر بوده است.

رئیس مرکز ملی پرورش استعدادهای درخشان اشاره کرد: در این میان رتبه ما در المپیاد کامپیوتر بهتر شده و در رتبه چهارم جهان ایستادیم، لازم به ذکر است کشور ژاپن که قهرمان سال ۲۰۱۷ جهان شد، امسال در رتبه پنجم و بعد از کشور ایران قرار گرفت. سال گذشته رتبه دانش آموزان ما در المپیاد کامپیوتر ۱۴ بود و حالا این رتبه به چهار در سطح جهان رسیده است.

مهاجرانی درباره افت دانش‌آموزان مدال آور در المپیاد نجوم گفت: در رابطه با رتبه المپیاد نجوم باید بگویم که ما نسبت به سال قبل عقب رفتیم، دانش‌آموزان ما سال گذشته مدال طلای زیادی کسب کردند، اما امسال طلایی از المپیاد نجوم نداشتیم و دانش آموزان ما هفت مدال نقره و سه مدال برنز کسب کردند. تنها المپیادی که ما به طور مشخص در آن عقب رفتیم، المپیاد نجوم است. رتبه رشته ریاضی نیز نسبت به سال گذشته تقریبا یکسان بود، اما نوع داوری‌ها امسال بسیار متفاوت بوده است. البته در هر زمانی  که انگلستان و اروپای شرقی میزبان المپیادها بودند، ما دچار چنین افت‎هایی هستیم، زیرا آنها از حق میزبانی خود استفاده می‌کنند و شرایط برای ما دشوار می‌شود.

او در ادامه تصریح کرد: چند نکته بسیار مهم در زمینه المپیادها وجود دارد و آن این است که المپیاد یک میدان رقابتی است. ما در این میدان رقابتی باید حواسمان هم به خودمان و هم به رقیب باشد. طبیعتا در فضایی که رقبا بسیار جدی کار و سرمایه‌گذاری می‌کنند، علی‌الخصوص کشورهای جنوب شرق آسیا، ما نیز باید تلاش‌ها و اقدامات جدی داشته باشیم. به عنوان مثال حتی آمریکا در این خصوص بسیار جدی است و کارهای فراوانی کرده به همین دلیل اینگونه کشورها مدال‌های خوبی کسب کرده‌اند.

رئیس مرکز ملی پرورش استعدادهای درخشان و دانش پژوهان جوان بیان کرد:‌ ما نمی‎تونیم از باشگاه دانش‌ پژوهان جوان که استقلال مالی و تصمیم‌گیری ندارد و درگیر یک ساختار بروکراتیک است، انتظار داشته باشیم مانند کشورهای دیگر مدال کسب کند. در حال حاضر سلطه برخی از دانشگاه‌های آموزش و پرورش روی باشگاه زیاد شده به حدی که دانش آموزان ما خیلی اوقات فکر می‌کنند که باشگاه زیر مجموعه دانشگاه آموزش و پرورش است و این اتفاق خوب نیست.

مهاجرانی افزود:‌ با چنین وضعیتی نه می‌توانیم معلم خوب را نگهداریم و نه می‎توانیم مدال آوران را جذب و آنها را دلگرم کنیم. متاسفانه امسال دانش‌آموزان ما پول و وثیقه برای سفر جهت شرکت در المپیاد را خودشان گذاشتند و با توجه به شرایط موجود، اتفاقا ما این مساله را پیش بینی کرده بودیم. طبیعتا ما باید به دانش‌آموزانمان امکاناتی را بدهیم و در ازای آن از آنها انتظار کسب مدال داشته باشیم. بنابراین با توجه به شرایط فعلی حتما شاهد افت و خیزهای فروانی خواهیم بود.

وی درباره رشد کشور ترکیه در مدال‌آوری دانش آموزانش در المپیادهای جهانی گفت:‌ کشورهای رقیب ما به شدت روی این مساله متمرکز شده‌اند به عنوان مثال کشور ترکیه که همیشه پیش از ما به المپیادها ورود کرده، تا چند سال قبل نتوانست مدالی کسب کند، اما اکنون مدال‌های خوبی بدست آورده است. پس اگر بناست در سیاست‌های کلان کشورمان مدال آوری را به عنوان یک ارزش تلقی کنیم، باید برای آن برنامه‌ریزهای دقیقی داشته باشیم و بودجه و منابع قانونی خاص در نظر بگیریم.

رئیس مرکز ملی پرورش استعدادهای درخشان و دانش پژوهان جوان تاکید کرد: متاسفانه مجموعه وظایف باشگاه دانش پژوهان جوان زیاد و اختیاراتش کم شده است، به همین دلیل است که دچار افت می‌شود. به عنوان مثال معلمان و اساتید دوره‌های المپیادی که معوقات دارند، قطعا با ما به اندازه کافی کار نمی‌کنند و این کاملا طبیعی است. من امیدوارم بتوانیم برنامه‌ریزی‌هایی برای این امر داشته باشیم و حتی باشگاه بتواند هیات علمی خاص خودش را داشته باشد، باید برای دلگرم شدن مدال آورانمان تلاش کنیم.

او افزود: ما که نمی‌توانیم دائم از رویکردهای سلبی استفاده کنیم، رویکردها باید ایجابی باشد، یعنی رویکردهایی مانند احیای باشگاه، احیای سمپاد، دادن هویت و استقلال رسمی به این مجموعه را داشته باشیم.  اگر مدال آوران ما به نوعی در کشور پاگیر شوند، کمتر به خارج از کشور مهاجرت خواهند کرد. به همین دلیل اگر باشگاه احیا شود این اقدامات را حتما انجام خواهد داد، اما متاسفانه در حال حاضر چیزی شرایطی ندارد.

رئیس مرکز ملی پرورش استعدادهای درخشان و دانش پژوهان جوان در پاسخ به این سوال که مسئولان همواره شعار حمایت از نخبگان را سر می‌دهند، اما چرا اقدام جدی برای حمایت از آنها نمی‌شود، گفت: من فکر می‌کنم این کار تعمدی نیست، بلکه درک صحیح و درست از اهمیت این حوزه یعنی باشگاه و سمپاد وجود ندارد. من تردید ندارم، هر انسانی که ایران را دوست دارد حتما به حوزه‌های نخبگان نیز توجه می‌کند، اما درک صحیحی از میزان اثر بخشی این مجموعه وجود ندارد.