کارشناس حوزه سیاستگذاری بیمه و رفاه اجتماعی:
در زمانه آشوب نمی‌توان برای مردم بسته جامع رفاه داشت/ صاحبان نفوذِ سیاسی زیرمجموعه‌های وزارت رفاه را می‌خواهند
عباس اورنگ بر این باور است: بزرگی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و از آن طرف ناهمگون بودن کسانی که در ردیف‌های اول و دوم زیرمجموعه‌های وزارتخانه کار می‌کردند، فضایی را برای برخی ایجاد کرد که عملکرد آقای ربیعی را ضعیف و سیاه نشان دهند.
عباس اورنگ (کارشناس حوزه سیاستگذاری بیمه و رفاه اجتماعی) در گفتگو با خبرنگار ایلنا، در خصوص حواشی استیضاحِ وزیر رفاه گفت: اینکه با این سرعت (تنها پس از ۵ ماه) یک وزیر استیضاح بشود، خنده‌دار است. البته نه استیضاح پیشین ربیعی در زمان مناسبی انجام شد و نه این استیضاح. پرسش این است که مگر نمایندگان پیش از این عملکرد وزیر کار را نمی‌شناختند؟ مگر همین نمایندگان دو بار به وی رای اعتماد نداده بودند؟ اگر ربیعی مناسب وزارت نبود چرا به وی رای اعتماد دادند؟ او که تازه‌کار نبود که حالا بگوییم نمایندگان برحسب همراهی با دولت به وی رای اعتماد داده بودند. لذا می‌توان گفت که استیضاح پیشین هم از لحاظ کارشناسی مورد قبول نبود.
وی افزود: در نزدیک به ۶۰ ماهی که آقای ربیعی سکان وزرات کار را برعهده دارد، هر روز و هر چند وقت یکبار موضوع استیضاح وزیر کار مطرح می‌شود. نمایندگان مخالف دائم در حال امضا جمع کردن برای استیضاح وی بودند. به بیان دیگر سایه استیضاح در این ۵ سال همیشه بالای سر ربیعی بود. این مسئله ذهن آدم را به ابعاد ناخوشایندی می‌برد. به هر حال وزارت رفاه در حوزه صندوق‌های زیرمجموعه خود، چشم‌نواز است و بسیاری از افراد ذی‌نفوذ سیاسی به دنبال این هستند که در زیرمجموعه وزارت رفاه ورود و نفوذ کنند و سمتی در هیات مدیره‌ها و شرکت‌های آن داشته باشند.
این کارشناس تامین اجتماعی با بیان اینکه گاهی ذهن آدم به این سمت می‌رود که استیضاح وزیر کار نتیجه منفی بودن چنین معامله‌ای بوده است، گفت: برخی از این افراد انتظاراتی داشتند و استیضاح آنها به نتیجه نرسیده و حالا بار دیگر از این ابزار برای امتیاز گرفتن استفاده می‌کنند. لذا زمانی که ما از بیرون نگاه می‌کنیم، فکر می‌کنیم چنین مسائلی برای استیضاح‌کنندگان مهم بوده است؛ چراکه اگر بحث برنامه بود، اگر بحث کار بود نمی‌بایست از همان اول به او رای اعتماد می‌دانند.
اورنگ افزود: بارها گفته‌ام که آقای ربیعی هزینه برخی از دوستانش را می‌پردازد و باید هم بپردازد. انتظار می‌رفت که آقای ربیعی تیم مقتدرتر و همراه‌تری را کنار خود می‌گذاشت. این تیمی کنار ایشان بودند اما برای طرف مقابل یا همان رقیب بازی می‌کردند. همه اینها باعث جدایی بیمه سلامت از وزارت رفاه شد. از دست دادن بیمه سلامت هنوز یکی از بحث‌هایی است که ذهن کارشناسان رفاه و تامین اجتماعی را مشغول کرده است.
این کارشناس تامین اجتماعی تاکید کرد: بزرگی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و از آن طرف ناهمگون بودن کسانی که در ردیف‌های اول و دوم زیرمجموعه‌های وزارتخانه کار می‌کردند، فضایی را برای برخی ایجاد کرد که عملکرد آقای ربیعی را ضعیف و سیاه نشان دهند.
حوزه تعاون بهانه است
وی در پاسخ به این انتقاد نمایندگان که بخش تعاون در ۵ سال گذشته مورد غفلت قرار گرفته و سهم ۲۵ درصدی آن از اقتصاد عملا به دست فراموشی سپرده شده است، گفت: به عقیده من حوزه تعاون بهانه است؛ چراکه در رای اعتماد به وزیر کار دولت‌های نهم و دهم حوزه تعاون برای نماینده‌‌ها اهمیتی نداشت. حالا چه شده که به یکباره چنین حوزه‌ای برای نمایندگان مهم شده است! این یک مسیر انحرافی است. نماینده‌های مجلس زمانی که برنامه پنج ساله را می‌نوشتند؛ تا چه‌‌اندازه به بخش تعاون توجه کردند؟ عملکرد خودشان در بخش تعاون چه بوده است؟
بسته رفاهی یعنی سفره مردم
اورنگ در مورد این ادعای نمایندگان که وزارت رفاه به صورت محض بی‌برنامه بوده و بسته‌هایی ویژه برای رفاه طبقات محروم نداشته است، گفت: مگر می‌شود که وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به تنهایی متولی رفاه باش باشد، آنهم در چنین شرایطی! دقت کنید که بازارهای ارزی به سبب بالا رفتن نرخ دلار، یورو و سایر ارزها به‌هم ریخته است. نرخ دلار ۳۰۰ درصد افزایش داشته است. کدام دولت در دنیا توانسته است که در زمانه آشوب و تحریم برای مردمش بسته جامعه رفاهی داشته باشد؟ نگاه کنید که وقتی قیمت دلار از ۴ هزار تومان به ۱۲ هزار تومام می‌رسد، قیمت یورو از ۶ هزار تومان به ۱۳ هزار تومان می‌رسد، شما هرچه قدر بسته رفاهی تعریف کنید، عددی نمی‌شود. بسته رفاهی یعنی سبد رفاهی مردم؛ یعنی سفره مردم. مگر ساماندهی کردن این سفره می‌تواند تنها دست یک وزارتخانه و یک وزیر باشد.
وی با بیان اینکه زمانی کارشناسان تامین اجتماعی هشدار می‌دادند که طرح تحول نظام سلامت مردم و بیمه‌ها را در پایین‌ترین سطح و نظام را عالی‌ترین سطح دچار چالش می‌کند، افزود: وقتی بدون توجه به ظرفیت کشور نقدینگی را در حوزه سلامت توزیع می‌کنید، آن را در کل کشور افزایش می‌دهید. این امر سبب کاهش ارزش پولی می‌شود. لذا نمی‌توانیم بگوییم که آقای ربیعی تنها شما و شما کم‌کاری کرده‌اید. اساسا حوزه‌های رفاه و تامین اجتماعی بسیار حساسس هستند و به سرعت بر نهادهای فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی تاثیر میگذارند.
شورای عالی رفاه و تامین اجتماعی را جدی نگرفتیم
این کارشناس تامین اجتماعی، نقش شورای عالی رفاه و تامین اجتماعی را در مواجهِ با ابرچالش‌ها ضروری دانست و گفت: شورای عالی رفاه و تامین اجتماعی باید به ریاست رئیس‌جمهوری و دبیری وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی تشکیل شود. اما کدام جلسه شورای عالی رفاه با این ترکیب تشکیل شده است؟! در شورای عالی رفاه و تامین اجتماعی ۹ وزیر باید حضور داشته باشد. همه اینها باید سر یک میز بیایند تا خروجی آن بشود بسته رفاهی. به بیان دیگر به یک هیات دولت تخصصی در حوزه رفاه و تامین اجتماعی نیاز داریم. علاوه بر اینها چندین نفر از نماینده‌های مجلس هم در شورای عالی رفاه و تامین اجتماعی باید حضور حضور داشته باشند. زمانی که اینها دور هم جمع می‌شوند و مصوبه‌ای میگذارند وزیر رفاه باید به سراغ اجرای این مصوبه برود. به هر روی این انتظار از آقای ربیعی می‌رود که یکبار هم که شده از این فضایی که قانون در اختیارش گذشته استفاده و شفاف‌سازی کند؛ چراکه اینها خواسته‌ها و انتظارات ما کارشناسان تامین اجتماعی است.
تمام دستگاه‌ها در اجرای مقاوله نامه‌ها مسئول هستند
وی در این مورد که بارها گفته‌اند، وزارت کار در عمل به مقاوله‌نامه کار شایسته و اجرای سند کار شایسته بسیار منفعل و بی‌برنامه است، گفت: این مواردی را که من عرض کردم به این معنی نیست که مطلقا حامی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی هستم. من هم نقدهایی داریم اما این به آن معنی نیست که نقد غیرمنصفانه داشته باشم. آخرین مقاوله‌نامه‌ای که ایران عضو آن شد به چه سالی برمی‌گردد؟ حداقل سه چهار دهه است که ما عضو هیچ مقاوله‌نامه نشده‌ایم. برخی از این مقاوله‌نامه‌ها را به خاطر سیاست‌های کلی نظام امضا نکردیم؛ چراکه با کلیات ما سازگاری نداشتند. این تماما به یک وزیر ربطی ندارد که به مقاوله نامه‌ای بپیوندند یا مقاوله‌نامه‌ای را اجرایی کند. تمام دستگاه‌ها در اجرای مقاوله‌نامه سازمان جهانی کار ازجمله مقاوله‌نامه کار شایسته مسئول هستند. چرا در تمام این مدت به سراغ اجرای مقاوله‌نامه نرفتید که حالا بر طبل اجرای سریع آنها می‌کوبید.
اورنگ افزود: تا به حال این اتفاق افتاده است که نمایندگان مجلس شورای اسلامی وزرای قبلی کار را به مجلس فرخوانده باشند و آنها را بازخواست کنند که چرا مقاوله‌نامه‌های سازمان جهانی کار را اجرایی نکرده‌اید. حداقل ۱۰ وزیر کار پیش از آقای ربیعی از مجلس رای اعتماد گرفته‌اند؛ بدون اینکه به صورت شفاف گفته باشند برای اجرای مقاوله‌نامه‌های سازمان جهانی کار چه کرده‌اند.
هیچ عقل سلیمی با تحول مخالف نیست
وی بار دیگر به طرح تحول نظام سلامت اشاره می‌کند و می‌افزاید: طرح تحول نظام سلامت برای کل نظام چالش ایجاده کرد و خواهد کرد. البته این را بگویم که هیچ عقل سلیمی با تحول در هیچ حوزه‌ای مخالفت نمی‌کند چه برسد به تحول در حوزه سلامت. لذا مخالفت کارشناسان با طرح تحول نظام سلامت به معنای مخالفت با تحول در نظام سلامت نیست. ما در روش اجرای طرح نقد داشتیم؛ چراکه همه تلاش وزیر بهداشت این بود که طرح تحول را سلامت را اجرایی کند. خود پزشکان می‌گویند که درآمد ما در یک مقطع افزایش یافت و حالا به حداقل رسیده است که در نتیجه در زندگی شخصی‌شان دچار مشکل شده‌اند.
این کارشناس تامین اجتماعی با تاکید بر اینکه همه هم و غم وزیر بهداشت این بود که بیمه‌ها را تصاحب کند، گفت: وزیر بهداشت یکی از بیمه‌ها (بیمه سلامت) را گرفت؛ حداقلش این است که باید با گرفتن بیمه‌ها ۱۰ درصد مشکلش حل شود اما خود وزیر بهداشت اذعان می‌کند که بیمه‌ها توان پوشش هزینه‌های طرح تحول نظام سلامت را ندارند. نکته اینجاست که بیمه‌ها یک ظرفیتی دارند. آنها مشتری حوزه سلامت هستند و نباید هزینه‌های سیاستگذاری حوزه سلامت را بپردازند.
اورنگ افزود: این در شرایطی است که بیمه‌ها تنها باید هزینه خدماتی را که می‌خرند، بپردازد. اما حالا اتفاقی که افتاده این است که حاکمیت باید هزینه تصاحب بیمه‌ها و کژکارکردی‌های آنها را بدهد. به هر روی نظر من این است که آقای ربیعی در بیان معضلات اجرای طرح تحول نظام سلامت ضعیف عمل کرد. یعنی اگر تیم کنار وزیر می‌آمدند و خیلی شجاعانه ایرادات وارد بر طرح را مطرح می‌کردند و از ظرفیت‌های ارتباطی خود برای طرح عوارض اجرای طرح با نمایندگام مجلس و... سخن می‌گفتند، شاید امروز همه مخالفت‌ها بر دوش یک نفر نمی‌افتاد. واقعیت این است که اگر خیلی از دوستان آقای وزیر نسبت به این طرح و نسبت به این مشکلات بیشتر منفعت خود را نمی‌جستند و با خود نمی‌گفتند که چرا بیایم با طرح تحول مخالفت کنیم امروز شاهد این بلایا نبودیم. به هر حال آقای ربیعی نسبت به طرح تحول نظام سلامت انتقادهایی را دارند. اما شما نزدیکان و اطرفیان آقای وزیر را زیر نظر بگیرید و ببینید که در این چند سال چند مصاحبه در انتقاد به طرح تحول نظام سلامت داشته‌اند!
وظیفه صندوق‌ها حفظ ارزش دارایی بیمه‌شدگان است
این کارشناس تامین اجتماعی در این مورد که گفته می‌شود شستا (شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی) رقیب بخش خصوصی است، افزود: اول، باید بگویم که رئیس جمهوری واژه غلط «خصولتی» را مدام تکرار می‌کند. دوم باید اضافه کنم که شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی و صندوق‌های بازنشستگی کشوری و... دولتی نیستند. منابع این صندوق‌ها در کلیات خصوصی و خاص بیمه‌شدگان آنها هستند. مدیران این صندوق‌ها وظیفه دارند که به منظور حفظ ارزش دارایی‌ها در بازار، پویا عمل کنند. به هر حال باید اموال بیمه‌شدگان را حفظ ارزش کنند و درآمد داشته باشند.
وی افزود: مگر می‌شود که صندوق‌ها واردِ واردات و صادرات نشوند. من دیدم که وزیر ارتباطات طی مصاحبه‌ای اعلام کرده بود که شستا تلفن همراه وارد کرده و این تخلف است. اگر مدیران این شرکت در بازار، کار نابه‌‌جایی انجام داده‌اند این تخلف است و باید با آنها برخورد و اشد مجازات را برای آنها در نظر گرفت، اما اینکه یک شرکتی برود و در بازار رقابت کند، کجایش بد است. اصلا این شرکت بازرگانی برای همین کار درست شده است.
وی با بیان اینکه البته می‌توانیم با یک تصمیم خلق‌الساعه اعلام کنیم که تمام این شرکت‌ها سرمایه‌گذاری‌های خود را از بازار جمع کنند و پول‌ها را در بانک سپرده‌گذاری کنند تا بانک به آنها سود بدهد، گفت: اگر بعدا هم نتوانستند که با این سودها تکالیف خود را در قبال بیمه‌شدگان انجام دهند، دولت را مکلف می کنیم که این کار را انجام دهد! اگر این را می‌خواهند اگر اصرار بر این کار دارند، خب بیایند و هزینه آن را هم قبول کنند؛ چراکه ارزش پول‌ها به یکباره به یک سوم یا چهارم سقوط می‌کند. به هر حال من فکر می‌کنم در میان نمایندگان مجلس نسبت به عملکرد اقتصادی صندوق‌ها بدبینی وجود دارد. این بدبینی از انتصاب‌های سیاسی در این شرکت‌ها نشات می‌گیرد نه عملکرد صندوق‌ها.
ربیعی به کارش ادامه دهد
اورنگ در پایان با اشاره به افزایش فشارها بر وزیر کار برای استعفا، به عنوان سناریوی دوم، پس از شکست احتمالی جلسه استیضاح روز چهارشنبه، گفت: استعفای آقای ربیعی نه بِه درد ایشان می‌خورد و نه بِه درد راضی کردن افکار عمومی؛ چراکه در نهایت او مقصر همه بدشگونی‌ها معرفی می‌شود و در نهایت طرحان استیضاح وی به نتیجه مطلوب خود می‌رسند؛ چراکه آن وقت می‌گویند دیدید که بالاخره خودش پذیرفت که مقصر است و رفت. لذا از وزیر کار می‌خواهیم که با فشارهای وارده برای استعفا به عنوان سناریوی دوم طراحان استیضاح، همراهی نکند و در وزارتخانه بماند و به کارش ادامه دهد.
گفتگو: پیام عابدی
