روایت‌های کارکنانِ اخراجی سازمان میادین میوه و تره‌بار از نحوه‌ی اخراجِ خود/ تعداد اخراجی‌ها بیش از یک نفر است

به گزارش خبرنگار ایلنا، ماجرای اخراج جمعی از کارکنان پیمانی نگهبان حفاظت فیزیکی سازمان میادین میوه و تره‌بار شهرداری تهران پرونده‌ای‌ست که با پاسخ ابتدایی مسئولان همچنان گشوده است. پس از انتشار گزارش اولیه‌ی ایلنا از این رویداد و اتفاقات مربوط به فرماندهی یگان حفاظت سازمان میادین در تهران، روابط عمومی این سازمان و مقامات شهرداری با انکار موضوع مدعی شدند تنها یک نفر (به خواست خودش) از این بخش کنار گذاشته شده است؛ اما روایت کارگران اخراجی با پاسخ مقامات سازمان متفاوت است. 

روایتِ کارکنان در برابر روایتِ مسئولان

پس از انتشار ماجرای شکایت چند کارگر و نگهبان اخراجی سازمان میادین میوه و تره‌بار از فرماندهی یگان حفاظت شهرداری به حراست این سازمان و حراست کل شهرداری، یکی از مدیران روابط عمومی شهرداری یعنی سیدخلیل اصولی (مدیر روابط عمومی یگان حفاظت شهرداری تهران) گفت که هیچ کارگری اخراج نشده و برای همه هفت نفر کارگر اخراجی «پایان کار» مطرح شده است. تنها یک نفر از آن‌ها قطع همکاری داشته که آن هم «خودش استعفا داده» و در نتیجه هیچ نگهبانی اخراج نشده است. 

در جوابیه سازمان میادین میوه و تره بار شهرداری تهران آمده است: براساس خبری مبنی بر پشت پرده «اخراج تعدادی از کارکنان پیمانی میادین میوه و تره بار» در تاریخ یازدهم شهریور سال جاری در خبرگزاری ایلنا مقتضی است نسبت به انتشار توضیح در صفحه مذکور طبق قانون مطبوعات دستورات لازم را صادر فرمایید: کلیه اقدامات وفق قوانین و ضوابط و مقررات صورت گرفته و در راستای حفظ حقوق شهروندان می‌باشد. لذا انتشار چنین اخباری موجب تشویش اذهان عمومی نسبت به این سازمان و کارکنان خدوم آن است که همواره شکرانه شهرت خود در ارائه خدمت به مردم مورد اقبال مشتریان محترم بودند. بر همین اساس به نمایندگی از تمامی مجموعه خدوم این سازمان از زحمات و تلاش‌های خود که قطعا در راستای خدمت رسانی به شهروندان بوده از آن رسانه خواستار تلاش در راستای تنویر افکار عمومی می‌باشد».

پیگیری‌های ایلنا البته نشان داد که علاوه بر یک نگهبان اخراجی که در گزارش نخست از آن صحبت شد، شش نگهبان دیگر نیز اخراج شدند که برخی از آنها درباره روند اخراج خود؛ خارج از عرف قانون عمومی کشور و به ویژه قانون کار؛ با ایلنا گفتگو کردند. 

روایتِ نگهبانِ اول: 

نگهبانِ اول مجموعه سازمان میادین میوه و تره بار شهرداری تهران که در جریان اختلاف با فرمانده یگان حفاظت شهرداری از کار بیکار شده است، در تشریح ماجرای اخراج خود می‌گوید: چندین ماه است که بیکار هستم و به خاطر بیکاری دچار مشکلات خانوادگی شده و در آستانه طلاق هستم. از آنجا که فرمانده یگان حفاظت که عامل اخراج ما بود، از نیروهای انتظامی است، وقتی به بازرسی ۱۹۷ پلیس و سامانه ۱۸۸۸ شهرداری شکایت بردم، به کارم رسیدگی نشد. 

وی درباره علت حذف خود از مجموعه می‌گوید: حین نظافت محل که اتفاقا طبق معمول جزء شرح وظایف نگهبان نیست و فرمانده یگان حفاظت از ما خواسته بود، یکی از شیشه‌های محل بر اثر حادثه شکسته شد. همین اتفاق؛ بهانه‌ی سوءاستفاده بعدی شد. ایشان به طور غیر مستقیم برای ماندن من در این موقعیت شغلی در آن سال پیشنهاداتی مطرح کرد که با مخالفت بنده مواجه شد. پس از آن شروع به پرونده‌سازی علیه من کرد و به بنده اتهامات غیراخلاقی زد تا بتواند مرا اخراج کند. 

این نگهبان مجموعه می‌گوید: حتی برای رسیدگی به مسائل خانوادگی به من مرخصی از سوی یگان حفاظت داده نمی‌شد. اتهامات پس از اخراج هم ادامه داشت؛ این درحالی است که برای تایید احوال یک فرد در زمان کار و استخدام، اخذ سوء پیشینه کافی است. من به اداره کار شکایت کردم و پس از پرداخت هزینه رسیدگی، شرکت پیمانکار تنها ۴۰ میلیون تومان (بدون بیمه بیکاری) به من پرداخت کرد. این درحالی‌ست که به دلیل آبرویی که از من رفته است، زندگی شخصی‌ام دچار مشکل شده و هم‌اکنون نیز در یافتن کار مشکل دارم. 

او در پایان می‌افزاید: من ۱۰ سال با آبرو و صادقانه در میادین تره‌بار کار کردم ولی امروز نه تنها توان پرداخت نفقه همسر و فرزندم که از من جدا شده‌اند را ندارم، بلکه آبرویم ریخته است. در اداره کار شهرداری آنقدر رسیدگی به رای بازگشت به کارم را طولانی کردند تا مدت قراردادم تمام شود و تنها آن ۴۰ میلیون تومان سنوات پایان دوره که نمی‌دانم چطور محاسبه شده را دادند. اگر این ۴۰ میلیون تمام شود، نمی‌دانم چطور باید زندگی کنم. امروز در موقعیتی هستم که فقط می‌خواهم یک هفته به سر کار بازگردم تا آبروی رفته‌ام را برگردانم و غیرواقعی بودن اتهامات وارده به خودم را ثابت کنم.

روایتِ نگهبانِ دوم: 

نگهبانِ دوم در روزهای محرم امسال از کار بیکار شد. او اکنون در موقعیت شغلی پایین‌تری و در بخش دیگری از شهرداری به صورت شرکتی در حال خدمت است. وی که نخواست نامش فاش شود، اظهار می‌کند: بنده با بیش از ۳ سال سابقه کار توسط یگان حفاظت سازمان میادین میوه و تره‌بار شهرداری و فرماندهی آن از کار بیکار شدم و با یک بهانه‌ی کاملا مضحک برایم پرونده‌سازی شد. 

او می‌گوید: محرم سال گذشته یکبار یک تُن مرغ منجمد که قرار بود ارزان به دست مردم برسد، وارد یکی از میادین میوه و تره‌بار شد. ما طبق پروتکل وقتی چنین باری وارد مجموعه می‌شد، وزن‌های ورودی را یادداشت یا از ورود آن مستندات فیلم و عکس تهیه می‌کردیم. در همین حین فرمانده یگان حفاظت سازمان میادین شهرداری تهران با یک گروه از خودروهای ... وارد شده و حدود نیمی از کارتن‌های مرغ منجمد را بار زده و با خود بردند. من با توجه به این مطلب که بالاخره این تعداد کارتن نیز ورودش باید مستند شود، شروع به فیلم‌برداری کردم که با برخورد بسیار تند و توهین‌های مدیر میدان تره‌بار و فرمانده یگان مواجه شدم. آن‌ها به من اتهام زدند که قصد پرونده‌سازی علیه‌شان را دارم. فرمانده یگان ادعا کرد که من این مرغ‌های ارزان را گران‌تر به آن نیروها فروخته‌ام، من در پاسخ گفتم که قیمت آن مهم نیست، به هر جایی با هر قیمتی داده شود، من موظف به تهیه مستندات ورود و خروج هستم. 

این نگهبان سابق سازمان میادین می‌گوید: فیلم و مستندات اتفاقات آن روز هنوز موجود است. پس از آن شروع به پرونده‌سازی علیه من کردند و حین خوردن یک عدد موز روی پالت ورودی میوه در نزدیکی درب میدان از من فیلم و مستندات گرفتند. این درحالی است که صاحب پالت که دوست مدیر میدان بود، خودش میوه را به من داد. پس از آن فرمانده یگان حفاظت مرا خواست و گفت «می‌دانستم که اهل دزدی هستی!»، این درحالی‌ست که اگر من می‌خواستم دزد باشم، راه‌های زیادی در همان موقعیت شغلی برایم وجود داشت. 

روایتِ نگهبانِ سوم: 

نگهبانِ سوم در مجموعه سازمان میادین میوه و تره‌بار ادعا می‌کند: در ماجرای اخراج بنده که به خاطر درگیری و توهین‌های یک‌طرفه‌ی مدیر تره‌بار یکی از محلات جنوبی تهران اتفاق افتاد، فرمانده یگان حفاظت به نفع دوست خود وارد دعوا شد و باوجود اینکه همه مستندات، فیلم‌ها و شهود گواهی دهنده این بودند که بنده هیچ برخورد متقابلی انجام ندادم، به خاطر رابطه‌ی دوستی طرفین؛ مرا اخراج کردند. این درحالی است که اخراج من باعث بیمار شدن فرزند و همسرم شده و هم‌اکنون نیز در حالت تعلیق قرار دارم. هنوز شکایت من برای بازگشت به کار در جریان است و وعده‌هایی هم به من داده شده که عملی نشده است. 

این نگهبان سابق سازمان میادین می‌گوید: یکی دیگر از دلایل درگیری من این بود که یکی از پیمانکاران بار که پس از بررسی بار باید از ما اخطار می‌گرفت، به من پیشنهاد رشوه برای‌ عدم درج اخطار کرد. اما من توجهی به تهدید و تطمیع او نکردم و همان شخص با ارتباطاتی که داشت، برایم پرونده‌سازی کرد. 

وی می‌افزاید: نان خیلی از نیروهای خدوم توسط یک فرد بریده شده؛ شایعاتی هم هست مبنی بر اینکه فرد مودنظر می‌خواهد آشنایان خودش را به جای نیروهای قدیمی نگهبان به کار بگمارد و به همین دلیل به دنبال بهانه‌ برای اخراج نیروهاست.

او ادامه می‌دهد: این فرد برای پاپوش ساختن؛ حتی از دعواها و مسائل شخصی و خانوادگی افراد نیز مستند تهیه می‌کند. بنده با ۱۳ سال کار صادقانه و سابقه‌ی دست رد زدن به رشوه‌های بیش از ۲۰ میلیون تومان که مدیران نیز از آنها آگاهند، در این پست کار می‌کردم اما در دو سال گذشته بدترین اتهامات دروغ از ترک پست (که در زمان مرخصی بوده) تا مشکلات خانوادگی و اخلاقی به من نسبت داده شد. باید این نکته را هم ذکر کنم که من و یکی دیگر از نفرات اخراجی توسط همان شخص در حین بحث بر سر اخراج، مورد ضرب و شتم هم قرار گرفتیم اما به دلیل ترس وی و ارتباطاتی که داشت، شکایتی در این زمینه مطرح نکردیم. 

روایتِ نگهبانِ چهارم: 

نگهبانِ چهارم که از قضا ارشد، سرشیفت و از قدیمی‌ترین نیروهای نگهبانی تهران بوده است و «علی بشکم» نام دارد، دیگر کارگران اخراجی را به پیگیری شکایت در ادارات کار و حراست شهرداری ترغیب کرده است. بشکم می‌گوید: فرمانده یگان حفاظت برخی از کارگران اخراجی را با وعده‌ی دروغ بازگشت به کار و با تهدید خارج از محیط کار، مجاب کرد تا بنویسند که قصور از خودشان بوده و عذرخواهی کنند! سپس بنویسند که به تحریک بنده اقدام به پیگیری شکایت کرده‌اند! 

وی درباره شروع مشکلات خود در این مجموعه می‌گوید: فرمانده یگان حفاظت یکی از نزدیکان خود را به‌عنوان منشی قرار داد. مدتی پیش من به نمایندگی از عده‌ای نگهبانان برای کاری پیش او رفتم اما از طریق این منشی رسیدگی نشد و بگو مگویی میان من و آن منشی پیش آمد. از آن پس با تهدیدات و مشکل‌سازی همان فرد مواجه شدم. او به عده‌ای سپرده‌ بود بگویند من معتاد هستم تا از تخلفات‌شان بگذرد. 

نگهبان ارشد و سرشیفت اخراجی میوه و تره‌بار می‌افزاید: سیگار کشیدن خارج از محیط کاری جرم نیست، اما این فرد از سیگاری بودن من نیز پرونده‌سازی کرده و به من اتهام اعتیاد زد.

بشکم درباره‌ی روند شکایتش هم می‌گوید: من با تنی چند از کارکنان اخراجی؛ شکایت را به حراست مرکزی شهرداری واقع در دفتر خیابان بهشت در ستاد مرکزی بردیم. پیگیری‌هایی نیز در این زمینه انجام گرفته و مستنداتی وجود دارد. 

این نگهبان اینطور ادامه می‌دهد: در بحث شکایت فرماندهی یگان حفاظت سازمان میادین، دادگاه به نفع بنده رای داد اما شورای تحول سازمان میادین میوه و تره‌بار قبل از اعلام رای این دادگاه، بدون مستندات فقط به استناد به دادگاه کشیده شدن مسئله و وجود شکایت، رای بر اخراج بنده داد. بعدا این موضوع را البته در دیوان عدالت اداری با طرح شکایت پیگیری کردم و منتظر نتیجه هستم، اما در این میان باوجود رای به بازگشت به کار بنده، مسئول ارزیابی عامدانه نمره ارزشیابی بنده که همواره بالای ۸۵ بوده است را ۲۸ رد کرد تا بطور اتوماتیک قرارداد من تمدید نشود. 

بشکم ماجرای رفتار زننده و توهین و ضرب و شتم را نیز اینطور روایت می‌کند: یک کارفرما یا مدیر باید در چهارچوب حقوقی با کارگر و نیروی خود برخورد کند و حق توهین و برخورد غیر مصوب و همچنین ضرب و شتم نیرو را ندارد. هر نوع برخورد اداری پروتکلی دارد. برای مثال مشکل مرخصی‌های بسیاری کارکنان این است که یگان حفاظت قبول ندارد که این معاون اداری پشتیبانی است که باید مرخصی کارکنان را تعیین کند. از این مسائل خارج عرف زیاد در مجموعه‌ی تره‌بار دیده می‌شود و طبعا مسائلی مثل پرونده‌سازی از یک عکس در فضای مجازی که در آن بنده در کنار یک نفر که آن فرد قلیان در دست دارد، بسیار خارج عرف حقوقی و روابط کار است. 

برخوردهایی که خلاف قانون کار و کنوانسیون‌های بنیادین است

علی اصلانی (عضو هیات مدیره کانون هماهنگی شوراهای اسلامی کار) در زمینه‌ عدم رعایت برخی شئون کارفرمایی و مدیریت در برخورد با نیروی کار می‌گوید: به هیچ وجه هیچ قانونی در حوزه قوانین مدنی و قانون کار مجوز برخورد خارج چهارچوب تعیین شده به کارفرما یا مدیر را نداده است. برای مثال هیچ مجوزی برای برخورد فیزیکی یا فحاشی به کارگری که دیر بر سر کار می‌آید، داده نشده است بلکه تخلف و قصور در همان نسبت، مجازات مصوب دارد. اگر قرار باشد کارگری یک ساعت دیر بر سر کار حاضر شود یا کارفرمایی یک ماه دیر حقوق دهد، فورا با ضرب و شتم و هتاکی و فحاش ی با هم تعامل کنند، سنگ روی سنگ بند نخواهد شد. 

وی می‌افزاید: کنوانسیون ۱۹۰ سازمان جهانی کار که ایران نیز به این کنوانسیون بنیادین پیوسته است، تاکید می‌کند که از هر نوع خشونت در محیط کار باید به هر نحو اجتناب شود. حتی کارفرما حق ندارد به خاطر ضعف یا قصور در کار، کارگر خود را مورد تمسخر قرار دهد، هرچند جریمه مربوطه برای کارگر نامطلوب‌تر از تمسخر و توهین یا ضرب و شتم باشد، بازهم حق این وجود ندارد که چنین رفتارهایی صورت بگیرد. 

اصلانی تاکید می‌کند: یکی از وجوه مثبت و اسلامی قانون کار ایران این است که بسیار جلوتر از سازمان جهانی کار به‌طور مبسوط هر نوع برخورد کارفرما و کارگر را توضیح داده است. هر نوع تنش و درگیری خشونت‌بار در این قانون رد شده و مکانیزم‌هایی مثل تشکیل شوراهای اسلامی کار در واحدهای با بیش از ۳۵ کارگر و همچنین حق داشتن نماینده کارگری و انجمن صنفی کارگری محل در واحدهای کمتر از این تعداد و مراجعه به ادارات کار، به عنوان مانع از رفع غیر حقوقی و غیر اصولی چالش‌های روابط کار شناخته می‌شود. 

عضو شوراهای اسلامی کار استان البرز می‌گوید: تشکیل کمیته‌های انضباطی با حضور کارگران و نمایندگان آن دقیقا برای همین است که نه تعرضی از سوی کارگر به کارفرما شود و نه تعرضی از سوی کارفرما و مدیر به نیروی کار. علاوه بر قانون مجازات اسلامی و مدنی موجود، در قانون کار نیز چنین رفتارهایی ممنوع است و کارفرمایان و مدیران در این زمینه ملزم به رعایت اصول رفتار مدنی و اسلامی هستند. اینکه کارفرمایی یک کارگر را نخواهد نیز روابط و نتایجش مشخص است و مسیر قانونی خودش را دارد. حق شکایت علاوه بر ادارات کار در قوه قضاییه نیز برای کارگران محفوظ است و در هر دو مرجع رسیدگی می‌شود. 

ماهیت و هویت پیچیده‌ی کارِ نگهبانان و سایر نیروهای شهرداری

یکی از مشکلات کارکنان نگهبانی‌ها با یگان حفاظت عمدتاً بحث خواسته‌های خارج از عرف قرارداد و همچنین شرح وظایف بوده است. این مخدوش بودن شرح وظایف به خاطر ماهیت مختلط انتظامی-کارگری بودن شغل آن‌ها نیز بوده است. 

در رابطه با اینکه در حوزه روابط کاری نگهبانان میادین تره بار، نیروهای انضباط شهری و سایر پرسنل مشابه در شهرداری از چه ضوابطی باید پیروی شود، بحث بسیار است. برخی به دلیل ماهیت انتظامی این شغل آن را به نیروهای مسلح نسبت می‌دهند و ضوابط آن را خارج قانون کار قلمداد می‌کنند و برخی نیز آنان را نیروهای پیمانی شرکت‌های بخش خصوصی ارزیابی و به دلیل تحت پوشش تامین اجتماعی بودن در ذیل همان روابط کار عادی درنظر می‌گیرند. به این اعتبار، شرح وظایف و نحوه برخورد با این نیروها باید به شیوه متداول شرح وظایف یک کارگر باشد و در قرارداد ذکر شود و فراتر از آن و در چهارچوب برخوردهای انتظامی و نظامی نباید باشد. 

در این بحث ناصر امانی (از اعضای شورای شهر تهران) با اشاره به این مطلب که بزودی همه این نیروها قرار است ذیل یگان حفاظت شهرداری و در یک سازمان واحد تجمیع شوند، توضیح می‌دهد: به این ترتیب شهرداری بنا دارد تا کلیه نیروهای نگهبان را ذیل یگان حفاظت ببرد و فرماندهان آنان از طرف نیروی انتظامی مامور به یگان حفاظت می‌شوند. کلیه نیروهای حراست فیزیکی، نگهبانی و امثال آن در شهرداری همه زیر مجموعه یگان حفاظت قرار خواهند گرفت. این برنامه در دست اقدام است تا نوعی ساماندهی در حوزه کلیه نیروهای نگهبان و حراست شهرداری به وجود بیاید. 

وی در پاسخ به این سوال که «نیروهای موجود قراردادی و پیمانی و استخدام شرکت‌های خصوصی پیمانکار هستند» می‌گوید: همانطور که می‌دانید این افراد نیروهای کارگری ذیل قانون کار هستند و ماهیت شغل‌شان تاثیری در نوع وابستگی‌شان ندارد. این نیز منعی ندارد که ما از یک نفر با قرارداد کارگری و ذیل قانون کار، شرح وظایف نظامی و انتظامی بخواهیم. این از وظایف ذاتی شهرداری است که بخشی از نیروهای خود را به این حوزه اختصاص دهد. 

امانی تاکید می‌کند: یگان حفاظت در شهرداری مصوبه ستاد کل نیروهای مسلح را دارد و در آنجا تاکید شده است که کلیه نیروهای کار تحت نظارت یگان حراست فیزیکی شهرداری هستند باید تحت نظر مجموعه یگان حفاظت باشند. این افراد لباس ویژه داشته و آموزش ویژه می‌بینند و از فرآیندهای خاص می‌گذرند. درباره شرح وظایف‌شان نیز باید گفت که بطورطبیعی باید در قرارداد این کارکنان ذکر شود که محدوده شرح وظایف آنان چیست. همان شرکت پیمانکار تنها مجاز به تعیین شرح وظایف این بخش از کارکنان است و خارج از آن قرارداد انتظاری از نیرو نمی‌توان داشت. اما وقتی ذیل یگان حفاظت نیروها تعریف شوند و پیمانکاری در میان نباشد، طبیعتاً این نیروها با شرح وظایف انتظامی ذیل همان نهاد قرار خواهند گرفت.