رشد اعتراضات کارگران پراکنده پلتفرم‌ها؛ آغازی برای سازماندهی آنهاست

به گزارش خبرنگار ایلنا به نقل انسیتو تحقیقاتی اتحادیه‌های کارگری اروپا (etui)، تحقیقات این انسیتو نشان می‌دهد که تعداد کارگران پلتفرم‌ها و برنامه‌های اینترنتی تحت وب و تلفن همراه که به صورت غیر منظم و پراکنده به فروش نیروی کار خود می‌پردازند، طی سال‌های اخیر افزایش یافته و به دلیل ماهیت کار فاقد پیوند این مشاغل، تمایل آن‌ها به اعتراض به شدت کار و درآمد مزدی و گرایش آن‌ها به سازماندهی و ایجاد تشکل‌ها افزایش یافته است. 

فهرست تازه بروز شده این انسیتو، شامل گزارش از یک مجموعه از اعتراضات کارگران پلتفرم‌های حمل و نقل کالا، ارائه خدمات و سایر حوزه‌های تولید خدمات شهری است. 

مروری بر سیر توسعه سازمان‌دهی و بسیج کارگران پلتفرم‌ها برای بهبود وضعیت معیشتی و ایجاد اتحادیه‌های کارکنان پلتفرم‌های دیجیتالی، نشان می‌دهد که گرایش به فعالیت تشکلی کارگری در این بخش از اقتصاد کشورها رو به گسترش نهاده است. 

علت اصلی اعتراضات کارگری در سطح جهانی، دستمزد و فقدان مزایای شغلی به نسبت سایر مشاغل (مانند بیمه و ساعت کار اضافی) است، البته با تغییرات جغرافیایی نوع و میزان مطالبات نیز متفاوت است. 

به نظر می‌رسد که انواع اعتراضات کارگری در پلتفرم‌ها در بین مناطق بیشتر از صنایع متفاوت است. در اروپای غربی و مرکزی میزان اعتراضات و میزان گرایش به تشکیل تشکل‌های کارگری کارکنان پلتفرم‌ها به شدت افزایش یافته است. در نسبت بین سال‌های ۲۰۱۸ تا سال گذشته میلادی (۲۰۲۲) تعداد اعتراضات کارکنان پلتفرم‌ها به ۳ برابر افزایش یافته و بسیاری از شرکت‌هایی که فاقد اتحادیه کارکنان بودند، امروز در سطح پلتفرم‌ها دارای نهادهای مدنی و تشکلی برای پیگیری مطالبات صنفی هستند. 

در گذشته البته این تلقی وجود داشت که با ظهور پدیده پراکندگی کار در فعالیت‌های پلتفرمی وعدم حضور کارگران در یک نقطه واحد مثل کارخانه، امکان بروز اعتراضات یا ایجاد تشکل‌های کارگری بسیار دشوار باشد. 

این تحقیق ادعا می‌کند که اتحادیه‌های کارگری نقشی حیاتی در دفاع از منافع کارگران پلتفرم ایفا می‌کنند، به ویژه در اروپای غربی و ایالات متحده آمریکا، این نقش ویژه است ولی هنوز این مسئله در کشورهای آسیایی چندان مورد توجه قرار نگرفته است. در حوزه جنوب جهانی، اعتراضات به احتمال زیاد توسط اتحادیه‌های مردمی و احزاب و جریانات دیگر رهبری می‌شود و گاه اعتراض کارکنان پلتفرم‌ها (به خصوص در بخش دلیوری کالا یا حمل و نقل) به صورت خودجوش اعتراض و سازماندهی مطالبات صورت می‌گیرد. 

امروز کشورهای مدعی در عرصه اقتصاد جهانی برای حمایت از کارکنان پلتفرم‌های اینترنتی و موبایلی هنوز قوانین دقیقی را تدوین نکردند. در حالی که اتحادیه‌های غیررسمی بیشتر به اقدامات اعتصابی تکیه می‌کنند اما اتحادیه‌های اصلی بیشتر به موارد قانونی تکیه می‌کنند. 

سایمون جویس یک محقق در مرکز تحقیقات آینده‌شناسی دیجیتال و بازار کار اینترنتی است که در دانشگاه لیدز، هدایت این پژوهش را برعهده گرفته بود.