کشف گورهایی از دوران اسلامی در یک استقرارگاه اشکانی

به گزارش ایلنا، افراسیاب گراوند (سرپرست کاوش) گفت: سومین فصل کاوش محوطه سوغانلو ۴ در حوضه سد کانی سیب پیرانشهر استان آذربایجان غربی پژوهشگاه به منظور پیگردی سازه‌های معماری بدست آمده از فصول گذشته در حال انجام است.

این باستان‌شناس تصریح کرد: محوطه سوغانلو ۴ از مهمترین استقرارگاه‌های حوضه آبگیر سد کانی سیب پیرانشهر در یک دره میانکوهی باریک و بر روی بلندی‌های طبیعی واقع شده است.

او افزود: این دره به دلیل وجود رودخانه زاب کوچک، استعداد و توانمندی کشاورزی و خاک حاصلخیز، شرایط زیست محیطی مناسبی را برای انسان‌های یکجانشین و تولید کننده غذا از دوران پیش از تاریخ تا عصر حاضر را فراهم آورده و از سوی دیگر این دره با داشتن مراتع و چراگاه ‌های وسیع همواره شرایط مناسب را برای گروه‌های کوچرو و چراگرد فراهم ساخته که حضور محوطه‌های متعدد در نزدیکی این رودخانه و نیز روستاهای امروزی، دلیلی بر این مدعاست.

وی در ادامه خاطرنشان کرد: نتایج حاصله و یافته‌های معماری به دست آمده از کاوش ها، نشان از اهمیت این محوطه در ادوار پیشین دارد و بر اساس آثار معماری به دست آمده از آن می‌توان بیان کرد که این محوطه باستانی در دو دوره زمانی مورد استقرار و استفاده قرار گرفته است.

گراوند اظهار داشت: محوطه یاد شده در دوره اول استقرار خود، دارای ساختارهای معماری سنگچین بزرگ با فضاهای متعدد معماری بوده که در دوره‌های بعد عنوان گورستان مورد استفاده قرار گرفته است.

سرپرست هیئت باستان شناختی تصریح کرد: تدفین‌های بدست آمده از کاوش، دارای ویژگی‌های مشترک و تمامی آن‌ها از ساختار معماری مشابهی برخوردار هستند و تماماً در یک جهت و با اندکی اختلاف بصورت شرقی- غربی قرار گرفته اند.

او با بیان اینکه ساختار این گورها با توجه به شواهد موجود به صورت چاله‌ای است به نحوی که چاله مورد نظر جهت تدفین یک فرد به عمق ۴۰ تا ۵۰ سانتی متر کنده شده و جسد داخل آن قرار گرفته افزود: اجساد داخل این گورها تماماً به پهلوی راست (رو به سمت جنوب) قرار گرفته و دست‌ها در کنار هم جمع شده اندو بر روی گورها چندین تخته سنگ و لاشه سنگ در یک ردیف چیده شده است.

این باستان‌شناس از نکات قابل توجه در این تدفین‌ها را قرار گرفتن یک قطعه آجر سالم مربع شکل به ابعاد ۵در۲۱در۲۱ سانتی متر یا حداقل تکه‌ای از یک آجر بر روی قبرها دانست و افزود: از هیچ یک از گورها یافته‌های فرهنگی شناسایی نشدولی با توجه به شواهد فوق، می‌توان اطمینان حاصل نمود که این تدفین‌ها متعلق به دوره اسلامی هستند.

سرپرست هیئت باستان‌شناسی اظهار داشت: ساختارهای کاوش شده ترانشه، معمولاً با قلوه سنگ‌های رودخانه‌ای و لاشه سنگ‌های شیستی ساخته شده‌اند و اکثریت قریب به اتفاق آن‌ها دیوارهایی سنگی در راستاهای گوناگون هستند.

او گفت: این دیوارها عموماً ۸۰ سانتی متر پهنا دارد که متشکل از سه ردیف سنگ (جداره داخلی و خارجی دیوار را با قلوه سنگ‌ها و قطعه-سنگهای کف رودخانه‌ای و در ردیف میانی آن را با خرده سنگ و سنگهای چرت پر کرده اند) در هر رج هستند و یک تا سه رج به ارتفاع ۲۰ تا ۵۰ سانتی متر از آن‌ها باقی مانده است.

این باستان‌شناس با بیان اینکه ملاط مورد استفاده در ساخت دیوارها، گل بوده و فاقد هرگونه اندودی بر روی سطوح پیرامونی خود هستند افزود: همه دیوارها و ساختارهای کاوش شده دارای قفل و بست بوده و دیوارهایی که در قسمت شرقی ترانشه و در بخش شیب دار و پرتگاه محوطه قرار گرفته اند، جهت استحکام بنا، دارای پشتبند بوده که تقریباً در فواصل بین ۱۸۰ تا ۲۲۰ سانتی متر از هم تکرار شده‌اند ومانند دیوار دارای ۸۰ سانتی متر پهنا و طول آن‌ها بین ۶۰ تا ۹۰ سانتی متر متغیر است.

گراوند تصریح کرد: از کاوش‌های این محوطه باستانی مجموعاً ۱۰ فضای معماری شناسایی شده؛ فضاهای کاوش شده به صورت راست گوشه با پلان مربع یا مستطیل هستند که به واسطه دیوار‌های سنگی یک تا چند رجی و سه ردیفه از یکدیگر جدا گردیده اند.

او در پایان با بیان اینکه این پروژه با مجوز پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری انجام گرفته است، تصیح کرد: این فضاها دارای ورودی‌هایی به عرض ۸۰ تا ۱۱۰ سانتی متر هستند و معمولاً با لایه‌های فرسایشی پر شده‌اند و بر مبنای گاهنگاری مواد فرهنگی بویژه سفالینه‌ها و لایه‌های کاوش شده در ترانشه، مجموعاً تمام فضاهای شناسایی شده متعلق به یک دوره استقراری (اشکانی) هستند.