معاون میراث فرهنگی تهران خبر داد:
فقط یک چهارم بناهای تاریخی تهران ثبت شده‌اند/ موزه هنرهای ملی شبیه خانه خانم هاویشام بود/ تخلفات در جوار کاخ گلستان ادامه دارد
محسن شیخ‌الاسلام در نشست خبری خود با رسانه‌ها از آخرین وضعیت آثار تاریخی تهران سخن گفت.
به گزارش خبرنگار ایلنا نشست خبری معاون میراث فرهنگی تهران ظهر امروز با حضور خبرنگاران رسانه‌های مختلف در محل اداره میراث فرهنگی تهران برگزار شد.
محسن شیخ‌الاسلام (معاون میراث فرهنگی تهران) با اشاره به اخباری که در خصوص تخریب سردرهای تاریخی تهران منتشر می‌شود، گفت: این تخریب‌ها مربوط به امروز و دیروز نیست و سال‌هاست چنین تخریب‌هایی در خصوص بناهای تاریخی تهران انجام می‌شود چراکه بحث ساخت و ساز در تهران مطرح است و همواره این ساخت و سازها بناهای تاریخی را دربرمی‌گیرند البته مرسوم است که برای انجام این ساخت و سازها از میراث استعلام شود و ما سعی می‌کنیم تا استعلام‌های لازم را تهیه کنیم.
او ادامه داد: برخی از بناهای تهران واجد ارزش معماری و تاریخی هستند و ممنوعیاتی برای ساخت و ساز در آنها وجود دارد بخشی از حرف‌هایی که در این خصوص زده می‌شود زیر نظر کارشناسان و اداره کل میراث تهران است با این وجود سیستم قضایی کشور در مواردی می‌تواند حمایت قانونی بکند که اثر تاریخی در فهرست میراث ملی ثبت شده باشد این در حالی است که در تهران آثار واجد ارزشی داریم که باید در فهرست میراث ملی ثبت شوند اما تاکنون این اتفاق نیفتاده است.
شیخ الاسلام خاطرنشان کرد: پروسه ثبت میراث ملی طولانی و وقت‌گیر است و موانع قانونی دارد که اموال شخصی و مالکیت خصوصی را دربرمی‌گیرد این حوزه با دشواری‌های بسیار همراه است و عموما مالکان نسبت به ثبت بناهایشان در فهرست میراث ملی اعتراض دارند چراکه بحث ساخت و ساز را نمی‌توانیم متوقف کنیم و میراث فرهنگی نیز به لحاظ قانونی و حقوقی جایگاه محکمی ندارد تا بتواند از آثار حفاظت کند از این رو تعداد قابل توجهی از آثار تهران را نمی‌توانیم ثبت کنیم.
به گفته این مقام مسئول در حوزه میراث فرهنگی، در تهران بالغ بر 2400 بنا واجد ارزش ثبت در فهرست میراث ملی هستند که شناسایی شده‌اند اما از این تعداد فقط 400 بنا در فهرست میراث ملی ثبت شده‌اند در واقع می‌توان گفت تنها یک چهارم بناهای ارزشمند تهران ثبت شده‌اند.
شیخ الاسلام در ادامه به موضوع خانه قوام‌الدوله اشاره کرد و گفت: این بنای تاریخی که اکنون در ا ختیار ایکوموس قرار دارد درهایش به روی بازدیدکنندگان بسته است این در حالی است که مالکیت این بنا با میراث فرهنگی البته واگذاری آن از این جهت که ایکوموس به عنوان مجموعه فرهنگی – عمومی در آن فعالیت می‌کند و نگهداری آن به خوبی انجام می‌شود نیکوست اما آنها اجازه ندارند درها را به روی بازدیدکنندگان ببندند چراکه خانه قوام‌الدوله یک اثر ملی است و نمی‌تواند به عنوان فضای خصوصی دفتر کار مورد استفاده قرار گیرد.
او ادامه داد: بنا در سلامت به سر می‌برد و نگهداری مناسبی از آن انجام می‌شود اما باید در خصوص چگونگی انجام بازدید عموم جامعه و دانشجویان از این بنای تاریخی تجدیدنظر شود.
او با اشاره به خانه تاریخی آی که روبروی خانه قوام‌الدوله قرار دارد و اکنون تبدیل به دفتر مرکز حفظ و احیا شده است گفت: این بنای تاریخی با وجود آنکه تبدیل به مرکز فعالیت‌های یکی از بخش‌های فعال در حوزه میراث شده اما درهایش به روی بازدیدکنندگان باز است این در حالی است که امکان بازدید از خانه قوام‌الدوله که ایکوموس در آن ساکن است وجود ندارد هر چند در ایکوموس بودن این خانه بهتر از واگذاری دوباره آن به یک بخش دیگر است اما ایجاد انحصار و در اختیار افراد خاصی قرار گرفتن این بنای تاریخی درست نیست. البته اگر همین الان هم این بنا به میراث فرهنگی باز گردانده شود باز هم ما نمی‌توانیم نگهداری خوبی از آن داشته باشیم.
معاون میراث فرهنگی تهران در ادامه به موضوع واگذاری بناهای تاریخی تهران توسط صندوق احیا اشاره کرد و گفت: صندوق احیا بیشتر با نگاه اقتصادی، مزایده‌ها را برگزار می‌کند که از نگاه من کاملا اشتباه است و باید ابعاد فرهنگی نیز مدنظر قرار گیرد به طور مثال تعریف کاربری فرهنگی – پذیرایی برای خانه امام جمعه که از جمله بناهای محدود به تهران است، اشتباه است چرا که اساسا تعریف کاربری تحت عنوان فرهنگی – پذیرایی نادرست است.
معاون میراث فرهنگی تهران با اشاره به آنکه این احتمال وجود دارد سرنوشتی مانند عمارت مسعودیه در انتظار خانه امام جمعه باشد گفت: همان افرادی که عمارت مسعودیه را کارشناسی کرده بودند اکنون خانه امام جمعه را نیز کارشناسی و برای آن کاربری فرهنگی – پذیرایی تعریف کردند این در حالی است که این خانه از جمله نفایس کشور به حساب می‌آید البته این گونه به نظر می‌رسد که از نظر صندوق حفظ و احیا بناهای تاریخی هیچ اثر نفیسی در کشور وجود ندارد چرا که مرجعی که بخواهد کار را کارشناسی کند نداریم.
او خاطرنشان کرد: سال‌هاست خانه امام جمعه تهران در تصرف میراث تهران است اما سند مالکیت نداریم البته بخش شرقی امارت محل سوال و مناقصه بین میراث و آموزش و پرورش بود که تاکنون به شکایت و موضوعات قضایی نرسیده با این وجود این گونه به نظر می‌رسد که در حوزه واگذاری این بنا، حفاظت و مرمت آن هیچ مسئولیتی نداریم صندوق حفظ و احیای بناهای تاریخی این مسئولیت را بر عهده دارد در واقع می‌تواتم بگویم در حوزه وا گذاری خانه امام جمعه به لحاظ فنی ایراد جدی وجود دارد.
شیخ الاسلامی در پاسخ به سوال خبرنگار ایلنا مبنی بر شرایط کنونی کاخ گلستان و پرونده قضایی آن گفت: میراث فرهنگی شکایتی از مالک و شهرداری منطقه 12 به دادستانی فرهنگ و رسانه شعبه 9 انجام داد که برای این پرونده دو کارشناس تعیین شد نظر کارشناس رسمی دادگستری در حوزه میراث فرهنگی این است که ساخت و ساز در مجاورت کاخ گلستان که از جمله میراث جهانی ایران است تا ارتفاع 7.5 متر امکان‌پذیر است و اجازه ساخت و ساز خواهد داشت این در حالی است که مجوز و پروانه صادر شده 10.5 متر با دو طبقه زیرزمین است که البته مالک اکنون از این ارتفاع نیز تخطی کرده و همچنان به کار خود ادامه می‌دهد.
معاون میراث فرهنگی تهران خاطرنشان کرد: با توجه به بررسی کارشناسان اکنون ارتفاع ستون‌ها 11.70 متر است که با توجه به ساخت سخت و شیب آن احتمالا 13 متر خواهد شد که تمام اینها تخلف از ضوابط مصوب است البته تا زمانی که رای دادگاه را نداشته باشیم نمی‌توانیم جلوی کار را بگیریم و این ساخت و سازها را در مجاورت میراث فرهنگی ادامه خواهد داشت.
او در ادامه به نظر کارشناس رسمی دادگستری در حوزه ثبت اشاره کرد و گفت: میراث فرهنگی اعتراضاتی در خصوص تصرف مالکیت داشت و معتقد است که 13 متر از بخشی که در آن ساخت و ساز انجام می‌شود در تملک دولت و با نمایندگی میراث فرهنگی (کاخ موزه گلستان) است که البته این امر از طرف کارشناس رسمی دادگستری رد شد که ما تقاضای تجدیدنظر دادیم.
او در ادا مه یادآور شد: بر اساس شنیده‌ها گفته می‌شود واحد حقوقی سازمان میراث فرهنگی از شورای فنی تهران، مدیرکل میراث فرهنگی و معاون میراث فرهنگی وقت شکایت کرده و آنها را مقصر این تخلف‌ها دانسته.
شیخ‌الاسلامی همچنین در ادامه این نشست به وضعیت بنای فرد شیشه اشاره کرد و گفت: بخشی از نمای غربی بنا به بهانه استحکام بخشی تخریب شد این در حالی است که این بنا ثبت اضطراری شده بود البته قرار است بر اساس طرح‌های اولیه موجود پوسته‌ای که از روی نما برداشته شده که شامل عناصر تزئینی و آجرکاری بود باید بازسازی شود.
او که گذشته از واژه ساخت عین به عین بخش تخریب شده بنای فرد شیشه استفاده کرده بود با اصلاح این واژه گفت: نمی‌توان این بنا را عین به عین ساخت بلکه می‌توان آن را بازسازی کرد. به مالک اعلام کردیم که باید بازسازی کند و از تخریب بیشتر جلوگیری شود. در این میان شهرداری از ما طرح بازسازی خواست که برای این کار اعتبار نداریم در نهایت نیز به این نقطه می‌رسیم که مالک باید به دنبال کار باشد و پروسه تصویب طرح تحقق یابد که تاکنون چنین امری محقق نشده در و اقع می‌توان گفت عملا هیچ کاری انجام نشده چرا که اعتبارات لازم را در اختیار نداریم.
شیخ الاسلام در ادامه به آغاز کار مرمت در مسجد قنبرعلی‌خان، بازارچه عودلاجان و موزه رسام عرب‌زاده اشاره کرد و گفت: مرمت این بناها در هفته آینده شروع می‌شود البته تفاهم‌نامه‌ای برای ایجاد بازارچه صنایع دستی در بازار عودلاجان نوشتیم تا بتواینم راهی برای رونق این بازارچه ایجاد کنیم قرار است فعالان صنایع دستی در نوروز در راسته بازارچه عودلاجان بساط پهن کنند تا شاید بعد از گذشت سال‌ها این بازارچه رونق یابد.
معاون میراث فرهنگی تهران در ادامه به فعالیت موزه فرش، موزه آبگینه و موزه نقاشی پشت شیشه اشاره کرد و گفت: موزه نقاشی پشت شیشه در مرحله رنگ‌آمیزی نهایی قرار دارد و درهای آن برای بازدیدکنندگان نوروزی بازخواهد بود البته از پیمانکار رستوران ایل بختیاری که در حیاط موزه نقاشی پشت شیشه فعال است خواستیم تا شکل رستوران را تغییر دهد و بحث کبابی را منتفی کند و تبدیل به یک کافه فرهنگی شود که البته تاکنون به تعهدات خود عمل نکرده.
او ادامه داد: امروزه رضا عباسی نیز طبقه اول و دوم آن بازگشایی شده و تا پیش از تعطیلات عید بخش اسلامی آن نیز بازگشایی می‌شود و نمایشگاه "ای درخت" در آن برگزار خواهد شد. موزه فرش نیز در حوزه سیستم نور و حفاظت الکترونیک نیازمند ساماندهی است که البته با محدودیت اعتبار هستیم ولی امیدواریم تا پایان سال این کارها انجام شود.
شیخ الاسلام خاطرنشان کرد: موزه هنرهای ملی که طی سال‌های گذشته تبدیل به مکانی فراموش شده بود و بیشتر شبیه خانه خانم هاویشام بود با تغییر مدیریت امیدوار هستیم تحولی در آن اتفاق بیفتد چراکه این موزه ازجمله نفایس شهر تهران است.
