بازگشت دوباره فرقه اسماعیلیه بعد از حمله مغول به الموت

به گزارش ایلنا، حمیده چوبک (سرپرست چهاردهمین فصل کاوش‌های باستان‌شناسی دژالموت قزوین) با اشاره به آنکه کشف دو کاشی زرین فام در کاوش‌های اخیر نشان داد که فرقه اسماعیلیه بعد از حمله مغول به الموت بازگشتند، گفت: اگرچه کاخ دژ الموت در سال ۶۵۴ هجری قمری با حمله مغول‌ها تخریب می‌شود و از بین می‌رود اما به علت اهمیت آن برای فرقه اسماعیلیه بار دیگر پیروان این فرقه به این محل باز می‌گردند.

او با اشاره به ساخت بناهای ارزشمندی با تزیینات کاشی‌کاری بعد از بازگشت دوباره پیروان اسماعیلیه به الموت گفت: به نظر می‌رسد این تزیینات مربوط به آرامگاه حسن صباح بوده است و اسماعیلیان قصد داشتند آن را احیا کنند.

این باستان‌شناس در ادامه به اهمیت مرقد حسن صباح برای پیروان فرقه اسماعیلیه اشاره کرد و گفت: در متون تاریخی از آرامگاه حسن صباح و جانشینان او به عنوان زیارتگاه پیروان‌شان نام برده شده است.

او افزود: امیدواریم بتوانیم در کاوش‌های آتی مدارک بیشتری از محل دفن حسن صباح به دست آوریم.

نگاهی به جزییات دو کاشی کشف شده

چوبک در توضیح دو کاشی کشف شده، گفت: این کاشی‌های زرین فام یکی از مهم‌ترین یافته‌های کاوش‌های سال ۱۳۹۷ بودند که یکی از آن‌ها تاریخ ۶۷۸ هجری قمری را نشان می‌دهد.

او به کشف این کاشی‌ها در سراچه‌هایی با طاق صخره‌ای سنگی اشاره کرد و در مورد تاریخ نوشته شده روی کاشی دوم گفت: بخشی از تاریخ نوشته شده روی این کاشی پاک شده است با این حال با توجه به  قسمت باقیمانده حدس می‌زنیم این تاریخ ۶۸۰هجری قمری بوده است که در این صورت با کاشی نخست تطبیق خواهد داشت.

وی بار دیگر تاکید کرد که این کاشی‌ها نشان می‌دهند، بعد از حمله مغول اسماعیلیه بار دیگر به این منطقه برگشته و زندگی می‌کردند و این کاشی‌ها هم یادگار همان دوره است.

او در ادامه با اشاره به شناسایی کاشی‌های کتیبه‌دار در قلعه الموت گفت: احتمالا این کاشی‌ها مربوط به کتیبه‌های برجسته سردر بوده‌اند.

موزه و سامانه اطلاعاتی الموت

سرپرست چهاردهمین فصل کاوش های باستان‌شناسی دژالموت با اشاره به این نکته که یکی از وظایف و اهداف مهم هر کاوش باستان شناسی ایجاد یک سامانه اطلاعاتی است که براساس همه موازین علمی  بتواند مورد بهره‌برداری قرار گیرد، بر ضرورت طبقه‌بندی یافته‌ها از نظر گاه‌نگاری و گونه‌شناسی و تکنولوژی تاکید کرد.

 او افزود: سامانه اطلاعاتی با توجه به ابعاد مختلفی شکل می‌گیرد و سپس اطلاعات براساس اطلاعات پایه‌ای ضبط شده و در یک نرم افزار ساماندهی و جمع‌آوری خواهد شد.

وی گفت: در الموت برای ایجاد یک سامانه اطلاعاتی نیاز به یک فضا و موزه بود تا بتوانیم در آنجا اطلاعات را گرداوری کنیم.

چوبک افزود: متاسفانه فضایی مناسب موزه در اختیار نداشتیم به همین دلیل از محل اعتبارات سال ۹۵ و بخشی از اعتبارات سال ۹۶ محلی را در کنار پایگاه برای نگهداری از سفال‌ها و ایجاد موزه آماده‌سازی کردیم.

او اظهار داشت: امیدواریم بعد از تهیه نرم‌افزارها بتوانیم موزه قلعه الموت را به طور رسمی افتتاح کرده و اطلاعات را به روز در اختیار همه جامعه باستان‌شناسی قرار دهیم.

وی در ادامه با اشاره به این که در حال حاضر ساختمان مدرسه نزدیک پایگاه به عنوان اقامتگاه استفاده می‌شود، پیشنهاد داد که این ساختمان که چندان هم مناسب اقامتگاه نیست تخریب شده و به جای آن یک موزه ساخته شود.

الموت یک آزمایشگاه تحقیقاتی برای باستان‌شناسان

چوبک در ادامه اظهار داشت: به اعتقاد من این مرکز می‌تواند به غیر از مرکز تحقیقاتی به یک مرکز مهم آموزشی برای گونه‌شناسی سفالینه‌های منطقه حوزه فرهنگی کاسپین و نیز دوره اسلامی تبدیل شود البته ما می‌توانیم از هزاره دوم پیش از میلاد تا دوره‌های اسلامی و دوره قاجار یافته‌های الموت را داشته باشیم.

او همچنین پیشنهاد داد که گروه‌های مختلف دانشجویان رشته باستان‌شناسی به این محل آمده و ضمن کمک در مطالعات این یافته‌ها، بتوانند در این زمینه تجربه به دست آورند و در واقع الموت یک آزمایشگاه تحقیقاتی برای جامعه باستان‌شناسی ایران باشد.

بیش از ۷هزار و ۲۰۰قطعه سفال در سامانه اطلاعاتی الموت

چوبک در ادامه با اشاره به کشف بیش از ۷هزار و ۲۰۰قطعه سفال فقط در یک کارگاه کاوش، از وجود بیش از یکصد هزار قطعه سفال در سامانه اطلاعاتی الموت خبر داد.

وی با تاکید براین که در پایگاه الموت هیچ دور ریزی وجود ندارد و همه تکه سفال‌ها جمع‌آوری و طبقه‌بندی می‌شود، گفت: حدود ۲۹ گونه سفال که هر گونه دارای زیرمجموعه‌هایی است طبقه‌بندی شده و مورد مطالعه قرار می‌گیرد.

او اظهار داشت: گاهی تکه‌هایی از یک سفال در کاوش‌های مختلفی به دست می‌آید که این تکه‌ها توسط مرمتگران بازسازی و مرمت می‌شوند.