خاطره‌سازی با فعالیت‌های پنج دهه‌ایِ کانون پرورشی

به گزارش خبرنگار ایلنا، «مهمانی هنر» عنوان دوره‌ نمایشگاه‌هایی است که از سال 1391، هر سال در ماه رمضان به همتِ خانه‌ هنرمندان برگزار می‌شود. تمرکز کارها در چهار دوره‌ی اول، بر آثاری از نقاشی، نقاشی خط و خوشنویسی متمرکز بوده است، امّا امسال که پنجمین سالِ برپاییِ مهمانی هنر است، آثارِ به نمایش درآمده، بر حوزه‌ی تصویرگری متمرکز است. این آثارِ گِردْ‌آمده‌ از گنجینه‌ی آثار سه انتشارات فراهم آمده است: موزه‌ی کانون پرورش‌ فکری کودکان و نوجوانان، مؤسسه‌ی فرهنگی پژوهشی چاپ و نشر نظر و مؤسسه‌ی فرهنگی منادی تربیت. سر جمعِ این آثار، بیش از 170 اثر از 75 تصویرگر معاصر ایران از سال 1347 تا امروز است. درون‌مایه‌ی این آثار تصویری نیز، مطالبی از شاهنامه‌ی فردوسی، داستان‌های هزارویک شب و داستان‌های کهنِ دینی و مذهبی است.

«فاطمه‌ کافی‌زاده، نمایشگاه‌گردانِ «مهمانی هنر» در گفت‌و‌گو با خبرنگار ایلنا گفت: نمایشگاه مهمانی هنر، جزو نمایشگاه‌های سالانه خانه هنرمندان است که امسال پنجمین دوره‌‌اش را طی می‌کند. از سال 1391 که اولین دوره‌اش برگزار شد، تا به امروز برقرار بوده است. فقط یک وقفه‌ی کوتاهی در سال 1394 افتاد، ولی از سال بعد دوباره ادامه پیدا کرد. مهمانی هنر، در ماه رمضان برگزار می‌شود، چون در این ماه گالری‌ها و بقیه‌ی افرادی که در حوزه‌ی تجسمی فعالیت می‌کنند به خاطر کم شدن مخاطب در این ماه، فعالیت‌هایشان رو به کاهش می‌گذارد. در مقابل، خانه‌ی هنرمندان سعی کرده که با برگزاری این نمایشگاه‌ها، کمبودِ موجود را در این ماه جبران کند. مهمانی هنر از سال اول برگزاریش، حوزه‌های مختلف هنرهای تجسمی را شامل می‌شد، و بیشتر کارها هم یک تِم ایرانی داشت.

کافی‌زاده افزود: هنرمندانی که در این نمایشگاه‌ها حضور داشتند، از پیشکسوت‌ها تا جوان‌ترها بودند. سالهای اول، بیشتر پیشکسوت‌ها حضور داشتند و بعد کم‌کم پای جوان‌ترها هم به این سری از نمایشگاه‌ها باز شد. از پارسال که چهارمین دوره‌ی این نمایشگاه‌ها بود، قرار بر این شد که آن‌ را به یک نمایشگاه تخصصی تبدیل کنیم. پارسال تمرکز ما بر حوزه‌ی نقاشی‌خط و خط و نقاشی بود. امسال امّا، تصمیم گرفتیم که روی حوزه‌ی تصویرگری تمرکز کنیم. این اولین باری است که در خانه هنرمندان شاهد چنین اتفاقی هستیم که این حجم از آثار تصویرسازی را در اختیار داریم. از طرفی، اولین بار هم است که ما با کانون پرورش فکری برای برگزاری نمایشگاه، همکاری می‌کنیم. در کل هم، این اولین باری است که کانون یک بخشی از آرشیوش را برای نمایش، در معرض دید عموم قرار می‌دهد. تا به حال، کانون با هیچ مرکز فرهنگی و هنری دیگری این همکاری را نداشته است.

کافی‌زاده ادامه داد: ایده‌ی این نمایشگاه از خودِ خانه هنرمندان بود. ما با تیم گالری‌ها و مدیریت گالری‌ها، و معاون فرهنگی و هنری آن خانم آسیه مزینانی، این تصمیم را گرفتیم که امسال این حوزه را به نمایش بگذاریم. ابتدا از هنرمندان انجمن تصویرگران دعوت کردیم تا برای نمایش آثارشان با ما همکاری کنند. بسیاری از هنرمندان جوانی که آثارشان در این نمایشگاه هست، جزو اعضای همین انجمن‌اند. زمانی که ما تصمیم گرفتیم این نمایشگاه را برپا کنیم، وقتی با هنرمندان پیشکسوتی که در دهه‌های 40 و 50 خورشیدی فعالیت‌شان را با کانون شروع کرده بودند تماس گرفتیم، متوجه شدیم که این‌ هنرمندان تقریباً هیچ کدام از اثرشان را پیش خودشان ندارند و اینکه بخش زیادی از کارهایشان یا در آرشیو کانون، و یا در آرشیو دیگر انتشارات است.

کافی‌زاده در ادامه اشاره کرد: تا امروز این اتفاق برای آرشیو کانون نیفتاده بود. شاید هم کسی مراجعه نکرده بود. یا اینکه مراجعه کرده بودند و جواب رد شنیده بودند. وقتی ما این پیشنهاد را با کانون در میان گذاشتیم، آن‌ها هم آشنایی زیادی با این شیوه‌ی نمایشگاه نداشتند و از طرفی هم بخش اعظمی از تاریخ تصویرسازی ایران در دست آن‌هاست که باید به خوبی از آن مواظبت کنند. خوشبختانه با تمام مؤسساتی که تماس گرفتیم، با ما همکاری کردند. البته یک مقدار در ابتدای کار با مشکل مواجه شدیم ولی درنهایت همکاری خوبی با ما شد. این بخشی هم که کانون در اختیار ما گذاشت، بخش کوچکی از آرشیو گسترده‌ی آنجاست. چون در این نمایشگاه، تمرکز ما روی تصویرسازی کتاب‌های داستان کودکان است، به همین خاطر، به حوزه‌ی وسیعی از کارهای تصویری احتیاجی نبود.

وی در خصوص قیمت‌گذاری آثار هم گفت: هنرمندان پیشکسوت، کارهاشان قیمت خاص خودشان را دارد. به جز آرشیو موزه‌ی کانون و دیگر انتشاراتی‌ها که آثارشان فروشی نیست و متعلّق به گنجینه‌‌ است، درباره‌‌ی قیمت‌گذاری آثار بعضی از هنرمندان مثل آقای بنی‌اسدی، در هر دو بخش آثارشان حضور دارد. ایشان هم در کانون کار دارند، و هم تعدادی از آثارشان را شخصاً به ما داده‌اند که البته این دسته از آثارشان برای فروش است. یا همین‌طور هنرمندانی مثل آقای نیکان‌پور و آقای غریب‌پور. این افراد، جزو هنرمندانِ پیشکسوت هستند و آثارشان هم قیمت خودشان را دارد. قیمت کارِ هنرمندان جوان هم با مشورتِ من، و کارشناس‌های گالری قیمت گذاری شده است.

به گزارش ایلنا، نمایشگاه مهمانی هنر از تاریخ 19 تا 29 خردادماه در خانه هنرمندان برپا است.

در این نمایشگاه بیش از ۱۷۰ اثر از هنرمندان تصویرگر ازجمله نیکزاد نجومی، فرشید مثقالی، بهرام خائف، مرتضی اسماعیلی سهی، آلن بایاش، نیره تقوی، بهمن دادخواه، علی اکبر صادقی، نورالدین زرین کلک، بهزاد غریب پور، اکبر نیکان پور، سیروس راد، منوچهر دهقان، پرویز کلانتری، محمدعلی کشاورز، راشین خیریه، ابوالفضل همتی آهویی، محمدعلی بنی اسدی، فیروزه گل محمدی، غلامعلی مکتبی، محمد حسین صلواتیان، مهنوش مشیری، فرشید شفیعی، رضا لواسانی، لیلی درخشانی، کریم نصر، مهکامه شعبانی، فاطمه کاوندی، لیدا طاهری، سحر حقگو، ملیکا سعیدا، سعید رزاقی، اسماعیل چشرخ، سیمین شهروان، پیمان رحیمی زاده، سید حسام الدین طباطبایی، تهمینه خواجوی، سحر خراسانی، هدی حدادی، علی بوذری، کیوان عسگری، مانلی منوچهری، عطیه مرکزی، کمال طباطبایی، پژمان رحیمی زاده، ماهنی تذهیبی، آتنا شمس اسفندآبادی، آزاده قلی زاده، الهه جوانمرد، امیر مفتون، پرناز کریمی، حسن نوزادیان، حمیده محبی، حنانه ملک پور، زهرا محمد نژاد، سلمان رییس عبدالهی، سلیمه باباخان، سمائه شریفی، صدیقه شاهرودی، علی اصغر ابراهیمی نیکو، غزاله بیگدلو، فرانک ثمری، مجید ذاکری، محسن میرزایی، مرضیه صادقی،  مرضیه قوام زاده، مریم جهانی بندری، مریم نیکخواه ابیانه، مهشید راقمی، نجوا عرفانی، مونا ترابی سرشت، سعید خضایی، نرگس محمدی، نگین حسین زاده، ثنا حبیبی راد و.. به  نمایش درآمده است.

 اولین کتاب‌هایی که کانون، در سال 1347 با همکاری دفتر نشر و تبلیغات «نگاره»، تهیه و چاپ کرد، کتاب «ماهی سیاه کوچولو نوشته‌ی صمد بهرنگی و با تصویرگریِ فرشید مثقالی بود که در نمایشگاه کتاب کودکان بلونیا برنده‌ی جایزه شد. (از آرشیو نشر نظر).

بهزاد غریب‌پور؛ پلنگ سیاه؛ 1373؛ از آرشیو کانون

سیروس راد؛ رستم و اسفندیار؛ 1355؛ مرکب؛ کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان

نورالدین زرین کلک؛ زال و رودابه؛ 1354؛ آبرنگ و ورق طلا؛ از آرشیو کانون

علی‌اکبر صادقی؛ پیروزی؛ 1364؛ ترکیب مواد؛ از آرشیو کانون

علی‌اکبر صادقی؛ پهلوان پهلوانان؛ 1349؛ ترکیب مواد؛ از آرشیو کانون

نیکزاد نجومی؛ اگر جانوران صورت‌های رنگی داشتند؛ 1360؛ چاپ دستی؛ از آرشیو کانون

کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، به‌طور غیررسمی در آذرماه 1344 با سرپرستی لیلی امیرارجمند در بخش تشکیلات کتابخانه‌ها و هما زاهدی در بخش نشر تأسیس شد، تا اینکه دوسال بعد (1346) به عنوان مؤسسه‌ای اجتماعی، فرهنگی، غیرانتفاعی و غیربازرگانی به‌طور رسمی آغاز به فعالیت کرد.

کانون اولین مؤسسه‌ای بود که به طور تخصصی در زمینه‌ی کتاب کودکان شروع به فالیت کرد. کمی پیش از تأسیس کانون، «بنگاه ترجمه و نشر کتاب» اولین تلاش‌ها را صورت داد، و بعد از آن، «انتشارات سخن» نیز با همکاری «مؤسسه‌ی انتشارت فرانکلین» به تهیه‌ و چاپ کتاب‌های باکیفیت برای کودکان پرداخت. در همین هنگام بود که کانون تشکیل شد و انتشارات فرانکلین نیز کتاب‌های کودک خود را به انتشارات کانون واگذار کرد.

جذب هنرمندان جوانی چون عباس کیارستمی، نیکزاد نجومی، فرشید مثقالی، نورالدین زرین‌کلک، پرویز کلانتری و دیگرانی که تقریباً همه بعدها از چهره‌های مطرحِ حوزه‌ی خود شدند، مدیون کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان بود.