هیچ داوری مصون از خطا نیست

به گزارش خبرنگار ایلنا؛ متن بیانیه به شرح زیر است:

1-هیات داوران با متوسط ربع قرن افتخار حضور در عرصه سینمای ملی علیرغم سابقه پرتنش نقدها، بداخلاقی‌ها و ناروایی‌ها نسبت به داوران دوره‌های پیشین، پیشنهاد دبیر محترم جشنواره را برای انجام این امر خطیر پذیرفت و با اذعان به دشواری کار که نهفته در امر داوری است، متکی به شناخت وضعیت خاص سینمای کشور با اعتقاد و اطمینان و همراهی و همدلی توام با بحث و جدل فرهنگی ما بین اعضای هیات داوری به نتایج مشترک تعیین نامزدهای هر رشته رسید.

2- بسیار گفته شده و درست است که امر داوری در هر عرصه‌ای به ویژه در میدان هنر، فرهنگ و سینما امری نسبی و مقایسه‌ای است و بین «داوری» و «نقد و تحلیل هنری و علمی» آثار تفاوت بنیادین و معناداری وجود دارد. در عین حال، هیچ داوری مصون از خطا نیست و نمی‌تواند مدعی معصومیت باشد.

3- هیات داوران عدم دخالت رئیس و دبیر جشنواره در امر داوری را پاس می‌دارد و مسئولیت تحلیل منطقی و هنری از نتایج آراء را خود به عهده می‌گیرد. بدیهی است که در قامت ادبیات متناسب با کار فرهنگی به این مهم مبادرت ورزیده و خارج از منافع شخصی و گروهی و عنادورزی‌های آسیب زننده به حوزه تحلیل و بررسی، خود را ملزم به پاسخگویی به ساحت محترم سینمای ملی می‌داند.

4- هیات داوری کلیه فیلم‌های سودای سیمرغ را مشاهده و در مورد هر فیلم در مرحله نخست ارزیابی اولیه و نمره‌گذاری کرده و در پایان کلیه نمایش‌ها، امر مقایسه‌ای برای هر رشته را با دقت و ممارست انجام داد.

بدیهی است که در بخش‌های تالیفی و خلاقه و هنری این گفتمان و ارزیابی طولانی‌تر و در عین حال جزئی‌تر انجام شد و در بخش‌های فنی به صورت جداگانه ارزیابی تخصصی‌تر صورت گرفت. به عنوان مثال در زمینه «جلوه‌های بصری» ارزیابی در طی نمایش انجام نشد، بلکه پس از تماشای همه فیلم‌ها از مجریان جلوه‌های بصری خواسته شد امور انجام یافته را به صورت «قبل» و «بعد» از اجرا برای داوران بفرستند تا امکان دقیق‌تری برای ارزیابی وجود داشته باشد.

همانطور که مقررات هر ساله جشنواره تعیین نموده است ملاک شناخت حرفه‌ها و اسامی افراد و مجریان و تعیین نقش اول و دوم بر اساس فرم تکمیل شده تهیه‌کنندگان و کارگردانان است و بدیهی است که داوران حق تغییر در این اعلام را ندارند.

5- پرروشن است که با اقبال جوانان هنرمند و صاحب ذوق و حضور مغتنم آنان در عرصه سینمای ملی، ضمن احترام به بزرگان سینما و سعه صدری که در آنان سراغ است، انتظار داشته باشیم که جوانان مایل‌اند بیشتر «دیده» شوند.

جوان با ویژگی آرمان‌طلبی و زیاده‌خواهی، میل به خودنمایی و بالندگی دارد، بر این نکته واقف بودیم و نسبت به چنین شور و تمایلی که لازمه رقابت و عنصر محرکه رشد سینمای ایران توسط جوانان است احترام تمام داشته‌ایم و داریم. اما تمایل به زیاده‌خواهی و حضور نامزد در تمام رشته‌های سینمایی به بهای حذف دیگران امری عقلانی و عادلانه نیست و ما نیز چنین نکردیم.

6- گسترش امکانات فضای مجازی و بوجود آمدن فرصت برای قلم زدن در این حوزه‌ی همگانی به تولید اخبار کذب و شایعات، بداخلاقی و عدم مسئولیت در انتشار هر موضوع غیرواقعی یا بدون تحقیق، شرایط آشفته‌ای را فراهم می‌آورد که خارج از ضوابط فرهنگ گفتگو و داد و ستد معناست. می‌توان از دخالت دادن سلیقه‌های شخصی چشم پوشید و در جهت مصالح سینمای ملی نقد سالم و سازنده داشت. هیات داوران کوشیدند چنین عمل کنند و انتظار داشتند که داوری آراء داوران نیز چنین مختصاتی داشته باشد.

7- همگان اذعان دارند که وجود انواع گونه‌های سینمایی در یک سبد رقابتی، از انیمیشن، کمدی، درام، تراژدی و ... و قضاوت بر کلیت و اجزای آن وقت و تسلط نیاز دارد. بازیگری، چهره‌پردازی، کارگردانی، فیلمبرداری، موسیقی، تدوین و ... به فراخور مضمون و زیبایی‌شناسی ساختاری، قطعا متفاوت و در خدمت آن معنی‌دار است. درچنین شرایطی به روشنی می‌توان دریافت که داوری مقایسه‌ای با این وجوه و در این حجم و تعداد، چندان سهل و ساده نیست.

8- ما به آینده سینمای ایران بسیار امیدواریم و خانواده سینمای ملی را که خود عضوی از آن هستیم محترم می‌داریم. طبیعت کار داوری تمییز دادن است. پر روشن است که از بین حدود 700 نام فعال در عرصه 33 فیلم بخش سودای سیمرغ، برگزیدن 90 نام، مداقه و بررسی جدی می‌طلبد. همسان‌سازی تحلیل‌ها، سلایق، عقاید و یگانه کردن نظرات  متنوع در هر مورد مسیری می‌طلبد که نهایتا به یک نتیجه برسد. ما بر این مسیر طی شده و حصول به نتیجه مورد قبول اکثریت داوران در حدبضاعت، شناخت و تجربه خود اعتقاد داریم.

9- ما به بسیاری از منتقدان باسواد، صاحب قلم و سینمادوست حق می‌دهیم که بر روی اسم یا اسامی  مورد نظرشان با بهره‌گیری از اصول نقد و مقایسه و ادبیات مرسوم در فرهنگ ایران زمین به توضیحات لازم و نقد داوری در هر رشته و بخش بپردازند اما هرگز خود را ملزم به پاسخگویی به کسانیکه با شایعه‌پراکنی و بکار بردن ادبیات سخیف و تهمت و افترا دست می‌یازند نمی‌دانیم. اساسا مرعوب نمودن داوری از شکل قضاوت تخصصی و هنری و تبدیل آن به اشکال سیاسی و سیاست‌زدگی، محفلی و باندی را امری فرهنگی نمی‌بینیم.

10- هیات داوران اعتقاد دارد که جشنواره فیلم فجر بازمانده از دوران گذشته سینمای ایران است و پیشتر از این، (با تغییرات اساسی در مناسبات تولید و نمایش) باید تغییر ماهیت می‌داد. سینمای دیجیتال در کلیه عرصه‌های کمی و کیفی و محتوایی و اجرایی و حتی زیبایی‌شناسی، رفتارها و مناسبات دیگری را  می‌طلبد. ماموریت و ماهیت جشنواره فیلم فجر با هدف ایجاد انگیزه برای تولیدات سینمایی بیشتر و باکیفیت‌تر مدتهاست تغییر یافته ولی شکل ظاهری آن باقی است.

11- هیات داوران نگرانی خود را از این منظر اعلام می‌کند که اگر کماکان سنت رایج کنونی اعتراض و هیاهو ادامه یابد، دیگر اهل هنر و فرهنگ و سینما امر داوری را نپذیرند و داوری از حوزه سینما خارج و به دیگران سپرده شود.

12- در پایان لازم می‌داند که متذکر شود جلسه هیات داوران برای  تعیین برندگان سیمرغ ، صبح روز پنجشنبه 21 بهمن انجام و پس از تصمیم‌گیری به صورت محرمانه به دبیر محترم جشنواره فجر تقدیم می‌شود.

محمدمهدی دادگو، محمدرضا تخت کشیان ، شهرام اسدی ، محمدرضا هنرمند، اکبر نبوی، ایرج رامین فر و رویا نونهالی- داوران بخش سودای سیمرغ سی و پنجمین جشنواره فیلم فجر