حفاظت از اسناد خاندان ایرانی رسالت ذاتی آرشیو ملی است

به گزارش ایلنا، مراسم اهدای ۲ هزار برگ سند متعلق به یکی از خاندان‌های قدیمی بختیاری به آرشیو ملی ایران، روز گذشته ۳۰ خردادماه با حضور خسرو طالب زاده معاون اسناد سازمان اسناد و کتابخانه ملی، سلیم گندمی مدیر کل توصیف و پردازش اسناد ملی، حامد ایرانشاهی مدیرکل خدمات آرشیوی این سازمان و جمعی از بزرگان خاندان سرلک برگزار شد. 

خسرو طالب‌زاده معاون اسناد سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، ضمن قدردانی از اهداگران گفت: اهدای اسناد خاندان ایرانی به سازمان اسناد و کتابخانه ملی از مهمترین اقدامات فرهنگی و ارج نهادن به هویت و ملیتِ مردم یک سرزمین است. از همین رو برای ماندگار کردن اسناد اهدایی خاندان بختیاری دیجیتال‌سازی آن‌ها را به زودی آغاز می‌کنیم و یک نسخه از اسناد دیجیتال شده را در اختیار این خاندان قرار خواهیم داد. 

وی ادامه داد: همچنین لازم است فهرست رسمی از ۲ هزار و ۶۰۰ برگ سند خاندان‌های قدیم بختیاری تهیه شود تا به نام این خاندان در آرشیو ملی ایران به ثبت برسد. 

طالب زاده با اشاره به ضرورت حفاظت از اسناد خاندانی گفت: اسناد خاندانی باید به عنوان یک سند فرهنگی به شمار آیند و زمانی این مهم میسر می‌شود که اسناد متقاضی داشته باشند و در اختیار پژوهشگران و اهالی علم و ادب قرار گیرند. بنابراین اسناد باید در زیست اجتماعی، تاریخی و فرهنگی جریان داشته باشند. 

معاون اسناد سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران با اشاره به اهدای اسناد قدیمی خاندان بختیاری به سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران اظهار داشت: خاندان سرلک با درایت و بصیرت اسناد قدیمی خود را به آرشیو ملی ایران ارائه دادند و امیدواریم دیگر خاندان‌ها در نقاط مختلف کشورکه اسناد با ارزش از خاندان خود در اختیار دارند، آن‌ها را به آرشیو ملی ارائه دهند. سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران وظیفه شناسایی و حفاظت از اسناد خاندان‌های ایرانی، برای استفاده بهینه جامعه پژوهشی از جمله مراکز تحقیقاتی، اشخاص حقیقی، حقوقی و پژوهشگران را دارد. 

وی افزود: در آینده نزدیک یکی از شماره‌های ویژه نامه «سندنامه» را به اسناد اهدایی خاندان بختیاری اختصاص خواهیم داد و امید است شاهد همکاری مستمر دیگر خاندان‌ها با سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران باشیم. 

سلیم گندمی مدیر کل توصیف و پردازش اسناد ملی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران گفت: ارائه خدمات آرشیو ملی میان این سازمان و مردم ایران یک خدمت متقابل است و سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در کنار ارائه خدمات به مردم، پژوهشگران و اصحاب علم و دانش، متقاضی دریافت خدمات از ملت نیز است؛ زیرا ملی بودن آرشیو مدنظر است. 

وی افزود: شورای جهانی آرشیو بر دسترس پذیربودن اسناد به جهت ملی بودن تاکید بسیاری دارد و از اهمیت و جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. در همین راستا باید با فراهم کردن شرایط مناسب علاوه بر ارائه خدمات آرشیوی، اسناد خانوادگی و خاندانی را برای انجام امور پژوهشی در دسترس علاقه مندان و پژوهشگران قرار داد. 

در ادامه این مراسم حامد ایرانشاهی مدیرکل خدمات آرشیوی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران گفت: تلاش و توجه اهداگران اسناد خاندان سرلک برای نگهداری و صیانت از این اسناد قابل تقدیر است. زیرا با اهدای این اسناد، به آرشیو ملی در جایگاه اصلی خود قرار گرفتند. 

وی ادامه داد: فرآیند پیشبرد این مهم توسط معاونت اسناد ملی آغاز و برای معرفی این اسناد به مجموعه آرشیو ملی چندین جلسه کارشناسی با حضور نمایندگان و بزرگان خاندان سرلک برگزار شد. 

ایرانشاهی تصریح کرد: اهدای اسناد خاندانی به سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران برای صیانت، حفاظت از آن‌ها و بهره مندی پژهشگران، معنای حقیقی آرشیو ملی ایران را شکل می‌دهد. 

علی اکبر تراز پژوهشگر اسناد قوم بختیاری گفت: باعث خوشحالی است تا با اهدای اسناد قدیمی خاندان بختیاری بتوانیم، گامی هرچند کوچک در راستای توسعه وغنا بخشی منابع موجود در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران برداریم. قوم سرلک از خاندان کهن بختیاری هستند و تا دوران ناصرالدین شاه به مدت ۴۰۰ سال در راس قدرت بودند. 

وی با اشاره به اهدای تعداد قابل توجهی از اسناد قوم کهن سرلک به آرشیو ملی ایران گفت: اهدای این اسناد برای پیشبرد فعالیت‌های علمی و پژوهشی پژوهشگران و دانشگاهیان یاری رسان است. به عنوان مثال در این اسناد از آداب و رسوم ایرانیان مطالبی متنوعی وجود دارد که زمینه‌های مختلف پژوهشی را مطرح می‌کند. 

تراز پژوهشگر اسناد قوم بختیاری ادامه داد: تاریخ، محصول تجربه بشر است و به همین دلیل است که همواره بر خواندن تاریخ تاکید شده است. حال اینکه با خواندن اسناد خاندانی می‌توان با آداب و رسوم، جشن ها، مرگ و میرها و کمک و همراهی اقوام به یکدیگر آشنا شد. 

وی گفت: در این اسناد توجه ویژه‌ای به سنت حسنه ازدواج و تسهیل‌گری آن برای جوانان شده است و این امر نشان از اهمیت و جایگاه تشکیل خانواده دارد. در اسناد آورده شده برای امر ازدواج جوان‌ها کمک نقدی و غیرنقدی توسط اقوام صورت می‌گرفته و برای کمک به نیازمندان تلاش ویژه‌ای از سوی اقوام انجام می‌شده است. همچنین بر اساس این اسناد احترام به بزرگان، مشورت گرفتن از آن‌ها و انجام سنت حسنه وقف، از ارکان مهم زندگی خاندان سرلک بوده است. 

وی اظهار داشت: اسناد هویت ما را تشکیل می‌دهند و معتقدم که این اسناد برای حفاظت بهتر باید به سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران اهدا شوند. زیرا اسناد به همه ملت ایران تعلق دارند و وجود آن‌ها می‌تواند به انجام پژوهش‌های مختلف در حوزه‌هایی چون زمین شناسی، جامعه شناسی، تاریخ، مردم‌شناسی و غیره کمک کند. 

شیرین بهادر نویسنده، پژوهشگر و اهداکننده اسناد خاندان سرلک گفت: متاسفانه اطلاعات ناچیزی از فرهنگ اقوام ایرانی وجود دارد این در حالی است که تنوع اقوام در این سرزمین مثال زدنی است ولی از سرگذشت آن‌ها اطلاعات مفیدی در دسترس نیست. این در حالی است که شناخت این سرزمین برای خدمت‌رسانی اهمیت ویژه‌ای دارد. اما متاسفانه آموزش و پرورش به فرهنگ اقوام توجه کافی نکرده است. 

علیرضا خسروی استاد دانشگاه و یکی از اهداگران اسناد خاندان‌های قدیمی بختیاری خاطرنشان کرد: ما به قوم و قومیت‌ها افتخار می‌کنیم اما بیش از هرچیزی به ایرانی بودن خود مفتخر هستیم. زیرا یادگار گذشتگان میراث آیندگان است و امید است از این میراث به درستی حفاظت و نگهداری شود تا اسناد فقط یک به عنوان اشیاء به چشم نیایند و به فرهنگ تبدیل شوند.