مذاکرات پیش روی عراق و آمریکا چالشی و طولانی خواهد بود/ الکاظمی تمایل به توازن بین ایران و آمریکا دارد/ ایران حضور نظامی و مستشاری در عراق ندارد

روزنامه «الصباح» ارگان نزدیک به دولت عراق چندی پیش خبری مبنی بر مذاکرات دوجانبه سیاسی نظامی میان آمریکا و عراق منتشر کرد، «مصطفی الکاظمی» نخست وزیر جدید عراق «فؤاد حسین» وزیر امور خارجه این کشور را که گفته می‌شود تمایلاتی به آمریکا دارد، مسئول مذاکره‌های راهبردی میان دو کشور کرده است. این‌ موضوع توجه بسیاری از کشورها از جمله ایران که در همسایگی عراق قرار دارد را جلب کرد؛ «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه ایران دو روز بعد از انتشار این خبر، در تماس با همتای عراقی خود بر لزوم اجرای توافقات کشور عراق با ایران تاکید کرد.

«رضا میرابیان» تحلیل‌گر مسائل جهان عرب در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، درباره مذاکرات سیاسی و نظامی میان آمریکا و عراق و تاثیر آن بر روابط کشورهای منطقه به ویژه ایران، گفت: در حال حاضر نمی‌توانیم تأثیرات این مذاکرات را در منطقه بررسی کنیم، اما آنچه که برای ما بسیار مهم است موضوع خود مذاکره دولت عراق و آمریکا است. دولت عراق آن چیزی را که برای این مذاکره ترسیم کرده این است که حق حاکمیت عراق حفظ شود.

وی افزود: معنای حق حاکمیت این است که هر وقت که آمریکا می‌خواهد، نتواند بالگردها و ماشین آلات جنگی و نیروهای نظامی‌اش را در هوا و زمین عراق حرکت دهد و استقلال و حاکمیت عراق را نادیده بگیرد و این نکته بسیار مهمی است که دولت عراق بیان کرده است.

مذاکرات پیش روی عراق و آمریکا چالشی و طولانی خواهد بود

این کارشناس مسائل خاورمیانه با بیان اینکه طبیعتا مذاکرات پیش روی دو کشور مذاکرات چالشی و طولانی خواهد بود، تصریح کرد: بر اساس داده‌هایی که وجود دارد، آمریکا توانی بر عراق ندارد و می‌خواهد همچنان از امتیازاتی که در این کشور وجود دارد، استفاده کند و آزادی عمل هم داشته باشد. برخی از مقام‌های عراق نیز درباره حضور آمریکا نظراتشان را صریحا گفته‌اند، بنابراین باید منتظر ماند تا ببینیم نتایج این مذاکرات به کدام سمت و سو پیش خواهد رفت.

وی ادامه داد: سیاستمداران عراقی و کسانی که در نخست وزیر کردن آقای الکاظمی نقش داشته‌اند، سریعاً موضع خودشان را بیان کردند، آقای صدر صریحاً اعلام کرد که آمریکا باید از عراق خارج شود، مجلس اعلای عراق، گروه پارلمانی بدر بیانیه صادر کردند، البته برخی از گروه‌های کرد و اهل سنت به سمت آمریکا تمایل دارند اما اینگونه نیست که همه گروه‌های اهل سنت و کرد چنین چیزی را بخواهند اما در نهایت باید دید که روند مذاکرات به کدام سمت می‌رود.

سخنان مقتدی صدر علیه جمهوری اسلامی ایران نیست

این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی درباره رویکرد «مقتدی صدر» نسبت به ایران با توجه به اینکه پیشتر تاکید داشته هیچ کشوری نباید در عراق دخالتی داشته باشد، گفت: موضوع آقای صدر علیه ایران نیست، آقای صدر بخشی از بدنه بیت شیعه در عراق هستند. اتهامی به صدر و برخی از گروه‌های شیعی وارد است که می‌خواهند آمریکا از عراق خارج شود اما ایران بماند و اظهارات صدر بازگشت به این اتهامات و تهمت‌هایی است که به جریان‌های شیعه در عراق زده می‌شود.

وی با بیان اینکه این اتهامات در حالی است که ایران اصلاً حضور نظامی و حتی مستشاری در عراق ندارد، خاطرنشان کرد: سیاست کلی مجموعه گروه‌های شیعی نیز این است که حق حاکمیت عراق باید محفوظ بماند، ممکن است سخنان آقای صدر نسبت به عمر حکیم و دیگر گروه‌های شیعی خاص‌تر باشد اما الزاماً علیه جمهوری اسلامی ایران نیست.

الکاظمی تمایل دارد توازنی را بین ایران و آمریکا در عراق ایجاد کند

این تحلیل‌گر مسائل غرب و جنوب غرب آسیا در پاسخ به اینکه سوال که الکاظمی، فؤاد حسین وزیر امور خارجه این کشور را مسئول مذاکره با ایالات متحده کرده و تاثیر تمایلات وی به آمریکا، اظهار داشت: فؤاد حسین با آقای الکاظمی فرق می‌کند و نباید اینها را یکی کرد. مواضع فؤاد حسین کاملا روشن است، تابعیت مضاعف دارد و موضع خودش را صریح اعلام کرده است اما آقای الکاظمی در جایگاه نخست وزیر و  منتخب مردم و گروه‌های شیعی است، تابعیت مضاعف هم ندارد و خودش را باید متعهد به قانون اساسی و کسانی که او را در پارلمان آورده‌اند بداند، لذا الکاظمی تمایل دارد توازنی را بین ایران و آمریکا در عراق ایجاد کند اما به معنای این نیست که می‌خواهد آمریکا در عراق باشد.

وی درباره اینکه آیا با شروع مذاکرات آمریکا و عراق مواضع ایران در عراق تضعیف می‌شود، تاکید کرد: عراق دولتی مستقل دارد و دارای حاکمیت است و ما به حاکمیت مستقل عراق احترام می‌گذاریم و در امور عراق دخالت نمی‌کنیم. ایران این موضوع را بارها اعلام کرده‌ که هر چه گروه‌های شیعی در عراق به توافق برسند، قبول دارد اما هیچ وقت نگفتیم که کدام شخص در جایگاه قدرت باشد یا نباشد، بنابراین موضع ایران در عراق ضعیف نشده است اما اقتضائات ایجاب می‌کند که جمهوری اسلامی ایران بر اساس شرایط موجود در عراق موضع‌گیری کند.

آمریکایی‌ها علاقه دارند عراق در چنین شرایطی سیاسی بماند

میرابیان یادآور شد: موضع‌گیری ایران این بوده که دولت عراق نباید دچار خلاء سیاسی باشد؛ چراکه آمریکایی‌ها علاقه دارند عراق باید در چنین شرایطی سیاسی بماند؛ چراکه با وجود خلاء سیاسی در چنین شرایطی اشغالگری آنها ادامه پیدا می‌کند. زمانی دولت عراق می‌تواند اشغالگرها را خارج کند که دولتی بر سر کار داشته باشد.

این تحلیل‌گر مسائل عراق با بیان اینکه جمهوری اسلامی هم بر همین اصل از آقای الکاظمی حمایت کرد، ادامه داد: ایران از نخست‌وزیری الکاظمی حمایت کرد برای اینکه دولت‌سازی در عراق شکل بگیرد و متهم به اینکه مانع شکل‌گیری دولت در این کشور است، نشود. ضمن اینکه قدرت جمهوری اسلامی ایران به انتخاب گروه‌های شیعی احترام می‌گذارد. جمهوری اسلامی در این ۱۷ سال گذشته همه دولت‌های عراق را مورد حمایت قرار داده و تا زمانی که حق حاکمیت عراق مورد احترام قرار بگیرد، ایران از آن حمایت خواهد کرد.

وی درباره اینکه آمریکا معمولاً تلاش می‌کند سیاست‌های خلاف نظر ایران را در عراق اجرایی کند، نخست وزیر عراق چه کنشی در این میان خواهد داشت، گفت: آقای الکاظمی تلاش می‌کند که توازن را در روابط با ایران و آمریکا برقرار کند به این معنا که ایشان نمی‌تواند و یا تمایل ندارد که مواضع ضد جمهوری اسلامی بگیرد؛ چراکه ایران همسایه عراق است و مجموعه گروه‌های شیعه او را بر سر کار آورده‌اند، همین نقطه نظر را داشته و چه بسا نظرات محکم‌تری نسبت به الکاظمی داشته باشند که نمونه‌های آن پیام صدر، گروه بدر، حکمت و مجلس اعلا درباره آمریکا است.

این کارشناس مسائل جهان عرب با اشاره به موضوع «احترام همسایگی» که صریحا در قانون اساسی عراق آمده و می‌گوید که هیچ گروه یا کشوری در عراق حق فعالیت علیه همسایه‌های عراق را ندارد، افزود: آقای العبادی، عادل یا هر کس دیگری مبتنی بر این قانون اساسی نمی‌تواند به کشوری دیگری اجازه دهد که در داخل خاک عراق علیه همسایه این کشور فعالیت داشته باشد. بنابراین آنها از این لحاظ مقید هستند که قانون اساسی را اجرا کند و اگر بخواهند چنین کاری انجام دهند، طبیعتا نمی‌توانند بقا داشته باشند و آقای الکاظمی هم تلاش دارد که توازن و تعادل را با احترام به همسایگی و موظف شدن با قانون اساسی را نگه دارد.