زمان تغییر در قانون اساسی را باید بررسی کرد

به گزارش خبرنگار سیاسی ایلنا، عباسعلی کدخدایی در نشست بازنگری در قانون اساسی که عصر امروز در تالار حافظ برگزار شد گفت: اولین بحث این است که آیا بازنگری باید انجام شود یا نه؟ گاهی اوقات ما برخی واژه‌ها را اینگونه به کار می‌بریم که انسداد را می‌رساند و خودمان از آن واژه‌ها می‌ترسیم. رفراندوم به گونه‌ای شده که وقتی از آن صحبت می‌کنیم ترس برمان می‌دارد.

وی افزود: بازنگری یک اصل بشری است و در ادیان و در تاریخ هم این اتفاق رخ داده است و در هر دوره تعالیم را برای انسان فراهم کرده‌اند. اصولا تحول یک امر بدیهی است و یکی از ضروریات جامعه انسانی است.

کدخدایی افزود: اصل تحول و تکامل را نباید، یک امر ناشدنی فرض کنیم. البته شاخص‌هایی هم دارد که آیا تحول همیشه رو به پیش است؟ اقتضائات زمان هم در نظر گرفته می‌شود. حتی شما در  تعالیم اسلامی هم این را می‌بینید. چرا شما نمی‌توانید از یک مجتهد فوت شده تقلید کنید؟ در جاهایی واجب می‌شود که حکم جدید را پیروی کنیم.

سخنگوی شورای نگهبان تصریح کرد: تکامل چیزی نیست که بخواهیم از آن بترسیم. وقتی سراغ اسناد می‌رویم این‌ها مقداری جدی‌تر می‌شود و حکمی که در گذشته داریم آیا باید تا ابد به آن پایبند باشیم؟ معیارهای دینی کمک می‌کند که ما بر چه پایه‌ای استوار باشیم.

کدخدایی گفت: قانون اساسی را الزاما نمی‌شود از جامعه به جامعه دیگر کپی کرد چون اقتضائات جوامع با هم فرق می‌کند. طبیعتا از لحاظ زمانی هم ممکن است این اقتضائات وجود داشته باشد. وقتی به اعلامیه حقوق بشر فرانسه مراجعه می‌کنیم می‌گوید نمی‌توان همه نسل‌ها را ممنوع کرد.

وی افزود: باید نگاه کرد که آینده چه اقتضائاتی دارد. مثلا برخی در مورد قانون اساسی ایران در سال ۵۸ می‌گویند بازنگری در آن نبود. این صحیح نیست شاید بهتر باشد بگوییم روش مشخص نبود اما اصل بازنگری را داشت.

کدخداییتصریح کرد: یک تعبیر این بود که وقتی مردم رای می‌دهند می‌توانند بازنگری هم کنند تعبیر دیگر در نظر گرفتن مکانیزم بازنگری بود و قانون اساسی سال ۶۸ این مکانیزم را تصریح کرد که به اصل ۱۷۷ ختم شد.

سخنگوی شورای نگهبان افزود: بازنگری هم در سال ۵۸ و هم در سال ۶۸ در نظر گرفته شد و در سال ۶۸ مکانیزم هم درنظر گرفته شد. اصل ۱۷۷ برخی اصول را مستثنی کرده است و برخی نیز جدی راجع به آن صحبت می‌کنند که این اصول قابل تغییر نیست.

وی ادامه داد: در چارچوب قانون اساسی وقتی می‌خواهیم صحبت کنیم می‌گوییم برخی اصول قابلیت تغییر ندارد و در بازنگری منعی نیست که بتوان این اصل‌ها را هم بازنگری کنیم.

کدخدایی گفت: طبیعتا هر جامعه‌ای یک اصول دارد در فرانسه می‌گویند جمهوریت قابل تغییر نیست و ما هم مبانی دینی داشتیم که برخی از آن را گفتیم قابل تغییر نیست و زمانی دیگر ممکن است تغییر در آن بعدا در صورت نیاز انجام شود.

سخنگوی شورای نگهبان گفت: زمان تغییر قانون اساسی را باید بررسی کرد باید معیار داشته باشیم. حتی جوامعی که قانون اساسی مدون ندارند آنجاها هم وقتی می‌خواهند تغییراتی ایجاد کنند اقتضائات زمان را در نظر می‌گیرند. باید ببینیم اقتضائات جامعه چیست و آیا الان شرایط آن هست که قانون اساسی تغییر کند یا نه؟

کدخدایی گفت: آیا همه ظرفیت‌های قانون اساسی ما استفاده شده است آیا اصل ۵۹ انجام شده است؟ اجرا کنیم و همه پرسی انجام شود چه اشکالی دارد چرا استفاده نمی‌کنیم؟

وی عنوان کرد: اخیرا درباره جرم سیاسی بحث شد و اینها ظرفیت‌های قانون اَساسی است. برخی صاحب نظران به یک نهادی مثل مجلس که می‌رسند تغییرات اساسی را می‌گویند و مثلا بحث دولت پارلمانی و یا دو مجلس را مطرح می‌کنند اما آیا مشکل ما این‌هاست؟ این‌‌ها بحث کارشناسی است بلکه باید ببینیم چقدر نیاز به اصلاح این ساختارها داریم.

سخنگوی شورای نگهبان افزود: گاهی رفتار مسئولان دارای اشکال است و اگر عوض شود ممکن است مشکل حل شود. ما باید اصول قانون اساسی را درست اجرا کنیم. اگر این‌ها اجرا شد و باز نواقصی داشتیم به سراغ بازنگری برویم. مهم این است که اقتضائات ما چیست؟

کدخدایی گفت: ما اول آن دو نکته را در نظر گرفتیم اما آیا ما مسئولان باورهایمان نسبت قانون اساسی درست است؟ ما مسئولان به عنوان مقام مسئول نمی‌توانیم قانون را اجرا نکنیم و بگوییم آن قانون را قبول نداریم بلکه ما باید آن را رعایت کنیم.

وی گفت: مثلا بحث سوال از رئیس‌جمهور ظرفیتی است که وجود دارد و نباید این‌ها را دشوار فرض کنیم و بگوییم، پس به دنبال اصلاح قانون اساسی برویم. همه ظرفیت‌های قانون اساسی را استفاده کنیم.

سخنگوی شورای نگهبان با اشاره  یکی از ضعف‌هایی که الان راجع به مجلس داریم، قانون انتخابات اصلاحات جزئی در آن به وجود آمده است و این به مشکلات و ناکارآمدی مجلس انجامیده است. من چند سال است که می‌گویم قانون انتخابات قانون شایسته‌ای برای انجام انتخابات در حوزه مجلس نیست. رئیس مجلس دعوت کردند و با دوستان وزارت کشور نشستیم و صحبت‌هایی کردیم و قرار شد دولت لایحه بدهد که دولت، لایحه انتخابات را ارائه داد و کارشناسان ما حدود دو سال با مجلس همکاری کردند و بحث استانی شدن پیش آمد و ما یکی دو ایراد گرفتیم و بقیه موارد در این قانون لحاظ شده بود اما در مجلس تصویب نشد و دوباره به همین قانون برگشتیم و مجلس بعدی هم با این قانون ایجاد می‌شود که معلوم نیست به مجلس کارآمدی ختم شود که مشکلات کشور را حل کند.

کدخدایی گفت: اگر به سراغ مجلس دوم هم برویم با این قانون انتخابات همین وضع است. تلاش‌هایی شده اما تلاش‌هایی نبوده که تا الان به ثمر بنشیند.