مکی در گفت‌وگو با ایلنا:
مهم‌ترین موضوع در سطح خاورمیانه، برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران و سیاست ایران‌هراسی است/ شکافی که میان آمریکا و اروپا ایجاد شده، فرصت جدیدی است
کارشناس سیاست خارجی گفت: مهم‌ترین موضوعی که در سطح منطقه خاورمیانه مورد توجه کانال‌های خبری و سیاسی است، برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران و سیاست ایران‌هراسی است که آمریکایی‌ها در سطح منطقه به راه انداخته‌اند. تحولات در اوکراین به سمتی پیش می‌رود که انتظارات و تامین خواسته‌های روسیه در میز مذاکرات آمریکا قرار دارد، نه تهدیداتی که اروپایی‌ها از ناحیه تجاوز روسیه به اوکراین احساس می‌کنند.
مرتضی مکی تحلیل‌گر مسائل خاورمیانه در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، با توجه به تحولات اخیر در منطقه و لبنان و سوریه و یمن در رابطه با ارزیابی خود درباره آینده این مسائل، به ویژه سرنوشت مردم فلسطین و طرح‌های مطرح شده برای کوچ اجباری ساکنین کرانه باختری گفت: سال ۱۴۰۳ در شرایطی پایان یافت که ما شاهد تحولات بسیار پرشتاب و تغییر معادلات و محاسبات در این منطقه بودیم. تحولات اخیر، که شاید در ابتدای سال ۱۴۰۳ کسی تصور نمی‌کرد، عملاً منطقه خاورمیانه را در وضعیت جدید و غیرقابل پیش‌بینی قرار داد. یکی از مهم‌ترین تحولات، سقوط دولت بشار اسد بود؛ کشوری که از سال ۲۰۱۱ درگیر یک جنگ داخلی گسترده با حمایت و نفوذ بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای بود.
حکومت سوریه با روش‌های پلیسی سابق و بدون هیچ تحولی در عرصه اقتصادی ساقط شد
وی ادامه داد: این روند در سوریه، با محوریت حمایت دولت‌های اروپا، آمریکا و ترکیه در جهت سرنگونی حکومت اسد در ادامه همان حرکت بیداری عربی که در سطح کشورهای عربی اتفاق افتاده بود، آغاز شده بود. اما از سال ۲۰۱۵ به بعد، تحولات به سمتی رفت که بازیگرانی مانند ترکیه، روسیه و ایران با یک هماهنگی‌هایی روند تحولات را به حمایت از حکومت اسد تغییر دهند. این روند نتوانست یک ارتباط پایدار و امنیتی را در منطقه برقرار کند و در نهایت، حکومت سوریه با روش‌های پلیسی سابق و بدون هیچ تحولی در عرصه اقتصادی، شرایط را به سمت و سویی پیش برد که حکومت اسد با حمایت‌های ترکیه و رژیم صهیونیستی ساقط شد و حکومتی تحت حمایت تحریر الشام در سوریه مستقر شد.
شکست‌ها و پیروزی‌ها در سوریه قطعی نیست
این کارشناس حوزه غرب آسیا با بیان اینکه در روزهای پایانی سال گذشته شاهد جنگ داخلی دیگری در سوریه بودیم که پیش‌بینی هم می‌شد، عنوان کرد: تمام معادلاتی که در بیش از یک دهه گذشته در سوریه شکل گرفته بود، همچنان پابرجا مانده و بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای اهداف و منافع خود را در این کشور دنبال می‌کنند. باید گفت شکست‌ها و پیروزی‌ها در سوریه و دیگر نقاط بحران در منطقه، به منزله یک پیروزی و شکست قطعی نیست و ناپایداری در این منطقه همچنان ادامه دارد و حکم فرما است.
اسرائیل تلاش می‌کند از حمایت‌های ۱۰۰ درصدی ترامپ برای سرکوب فلسطینی‌ها حداکثر استفاده را بکند
مکی یکی دیگر از موضوعات پر اهمیت در خاورمیانه را آتش‌بس در نوار غزه و پایان نسل‌کشی فلسطین در ۴۷۱ روز جنگ و تجاوز صهیونیست‌ها دانست و اظهار کرد: این روند آتش‌بس و مبادله اسرا متأسفانه در مرحله دوم خود همچنان با عهدشکنی صهیونیست‌ها در وضعیت مخاطره‌آمیزی قرار دارد و نوار غزه همچنان در وضعیت شکننده‌ای به سر می‌برد. صهیونیست‌ها نه تنها در نوار غزه، بلکه در کرانه باختری هم عملیات تخریب و آواره‌کردن فلسطینی‌ها را ادامه می‌دهند و تلاش می‌کنند که از حمایت‌های ۱۰۰ درصدی که ترامپ از آن‌ها می‌کند، حداکثر استفاده را برای سرکوب فلسطینی‌ها چه در نوار غزه و چه در کرانه باختری بکنند.
مهم‌ترین موضوع در سطح خاورمیانه، برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران و سیاست ایران‌هراسی است
وی افزود: مهم‌ترین موضوعی که در سطح منطقه خاورمیانه مورد توجه کانال‌های خبری و سیاسی است، برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران و سیاست ایران‌هراسی است که آمریکایی‌ها در سطح منطقه به راه انداخته‌اند. ترامپ در قبال کانون‌های بحرانی مانند اوکراین و غزه مواضع آشکار خود را اعلام کرده است. در اوکراین، تمام محاسبات و معادلات میان متحدان آمریکا، اروپا و کانادا تغییر کرده و روند تحولات در اوکراین به سمتی پیش می‌رود که انتظارات و تامین خواسته‌های روسیه در میز مذاکرات آمریکا قرار دارد، نه تهدیداتی که اروپایی‌ها از ناحیه تجاوز روسیه به اوکراین احساس می‌کنند.
شکافی که میان آمریکا و متحدان اروپایی‌اش ایجاد شده، فرصت جدیدی است
این کارشناس مسائل بین‌المللی عنوان کرد: آقای ترامپ در مقابل ایران و در ظاهر، راهکاری برای توافق هسته‌ای با ایران مطرح کرده است، اما راهکار اصلی او برخلاف این انتظار عمل کرده و عملاً سیاست فشار حداکثری را در جهت تحمیل خواسته‌های خود به ایران به کار می‌گیرد. همان سیاست چماق و هویچ به شیوه‌های دیگر از سوی آقای ترامپ ادامه پیدا کرده است. از سوی دیگر جمهوری اسلامی ایران نمی‌تواند با روش‌های گذشته با این سیاست آمریکا موازنه کرده و مواجه شود و باید با توجه به تحولات اخیر در سطح منطقه، فرصت‌های جدیدی را برای حل و فصل و کاهش تحریم‌هایی که علیه ایران اجرا می‌شود را به کار گیرد. به نظر می‌رسد شکافی که میان آمریکا و متحدان اروپایی‌اش ایجاد شده، فرصت جدیدی باشد.
هر گفت‌وگو و مذاکره‌ای به معنای پذیرش سلطه و خواسته طرف مقابل نیست
وی خاطرنشان کرد: نوع رفتار و گفت‌وگو با ترامپ می‌تواند متفاوت باشد. به هر حال، هر گفت‌وگو و مذاکره‌ای به معنای پذیرش سلطه و خواسته طرف مقابل نیست. ایران می‌تواند با اقتدار و قدرت و از کارت‌های بازی که در منطقه دارد و موقعیت ژئوپولیتیکی خود و نقاط اعتماد به نفسی که در عرصه سیاسی و امنیتی دارد، استفاده کند و اهداف خود را در جهت مقابله با سیاست‌های ایران هراسی و همچنین کاهش و رفع تحریم‌ها پیش ببرد.
