رئیس مرکز ملی اقلیم در گفت‌وگو با ایلنا:
تاکنون سال آبی بسیار بدی داشته‌ایم/ به پربارش بودن زمستان خوشبین نیستیم
رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور گفت: چشم‌انداز خوبی از بارش‌های فصل زمستان پیش رویمان نیست.
احد وظیفه؛ رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا در توضیح دلیل وضع نارنجی هوا از نظر آلودگی پس از بارندگی گفت: هر زمان که باران می‌بارد و بعد بلافاصله باد شروع به وزیدن می‌کند، هوا نیز پاکیزه می‌شود اما منابع آلاینده ما زیاد هستند و با آرام شدن هوا، بلافاصله جایگزین می‌شوند.
وی ادامه داد: باید هم به مساحت شهر و جمعیت توجه داشت و هم اتومبیل‌ها، موتورسیکلت‌ها، کارخانجات و صنایع را در نظر گرفت که در حجمی بالا سوخت فسیلی می‌سوزانند. بلافاصله بعد از گذر موج‌های فعال هواشناسی، سرعت باد کاهش می‌یابد. با حجم تولیدی که منابع دارند، مجدداً به‌سرعت آلودگی، هوای شهر را فرا می‌گیرد.
وظیفه تصریح کرد: آلودگی‌ها نسبت به گذشته افزایش پیدا کرده‌اند. اگر جمعیت تهران برای مثال در ۲۰ سال پیش، حدود ۶ تا ۷ میلیون نفر بوده، اکنون به ۱۰ تا ۱۲ میلیون نفر رسیده است. تعداد اتومبیل‌ها افزایش یافته، خانه‌های بیشتری از وسایل گرمایشی استفاده می‌کنند و تعداد کارخانه‌ها بیشتر شده است. به نوعی منابع آلاینده افزایش پیدا کرده‌اند. در نتیجه شهر سریع‌تر از گذشته دچار آلودگی می‌شود اما هربار، بارش برف و باران این آلودگی را پاک می‌کند.
وی در مقایسه کیفیت هوا در امسال با سال گذشته اظهار کرد: در طول یک سال کیفیت هوا چندان تغییری نمی‌کند و تغییرات سالانه آن‌قدر که فکر می‌کنیم زیاد نیست اما نوسان سالانه زیاد است. اگر روند تغییر را در نظر بگیریم، این روند تغییر در یک سال خیلی معنادار نیست. زیرا ممکن است تعداد روزهای بارانی در یک سال زیاد و در سالی دیگر کم باشد و در نتیجه آلودگی در این دو سال با هم متفاوت شود. مثلاً ممکن است پاییز سال بعد، پاییز خوبی باشد و آلودگی‌ها فرصت اشغال هوا را پیدا نکنند. در نتیجه این تغییرات پارسال با امسال خیلی ملاک و معیار نیست. به‌طور کلی بستگی به شرایط جوی دارد.
تعداد روزهای آلوده روند افزایشی داشته است
او توضیح داد: اما اگر روند را نسبت به چند دهه گذشته بررسی کنیم می‌بینیم با افزایش جمعیت و توسعه مناطق مسکونی منابع آلاینده افزایش پیدا کرده و تعداد روزهای آلوده روند افزایشی داشته است.
وظیفه با اعلام اینکه امسال بارندگی ۴۳ درصد از سطح نرمال پایین‌تر بوده و تا کنون سال آبی بسیار بدی داشته‌ایم ابراز امیدواری کرد: هنوز نمی‌توان درمورد وضع منابع آبی اظهار نظر کرد زیرا بیش از نیمی از سال آبی باقی مانده و باید امیدوار باشیم که شرایط بهتر شود.
وی در پاسخ به احتمال بروز مشکل کم‌آبی گفت: اگر وضع به همین شیوه پیش رود و زمستان و بهار نیز به همین شیوه‌ای که پاییز طی شد بگذرد، به احتمال زیاد به همین وضعیت دچار خواهیم شد و شرایط خیلی ناخوشایندی را تجربه خواهیم کرد.
وی با تأیید احتمال بروز ناترازی شدید آب درصورت تداوم روند بارش پاییز در ادامه سال آبی، گفت: در شهرهایی مثل تهران و خراسان رضوی که منابع آب در آن‌ها خیلی محدود است و کفاف جمعیت و مصرف و تقاضای آب را نمی‌دهد، اگر این کمبودها هم وجود داشته باشد در ادامه سال امکان تنش آبی وجود دارد. طی دو هفته آینده هم وضعیت چندان جالب نخواهد بود. یعنی همچنان نسبت به حد نرمال، بارندگی کمتری را تجربه خواهیم کرد. بعد از آن را هم باید دید چه پیش می‌آید.
رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی تأکید کرد: به‌طور کلی اگر بخواهیم به‌صورت فصلی بررسی کنیم، چشم‌انداز خوبی از بارش‌های فصل زمستان پیش رویمان نیست. یعنی انتظار نداریم سال پربارشی داشته باشیم. درصورتی‌که شرایط مهیا باشد، می‌توانیم به بارش نرمال زمستان امیدوار باشیم که در این صورت هم باز احتمال کم‌بارشی هست.
این زمستان گرایش به کم‌بارشی دارد
وی افزود: در پیش‌بینی‌های فصلی، ما با احتمالات سر و کار داریم و نمی‌توان چیزی را با یقین اعلام کرد. یعنی از نظر علمی این امکان وجود ندارد که با قطعیت سالی را کم‌بارش یا پربارش بنامیم. با این وصف، خروجی مدل‌های پیش‌بینی فصلی نشان می‌دهد که این زمستان گرایش به بارش نرمال تا کم‌بارشی دارد.
او توضیح داد: به‌عبارتی احتمال بارش کمتر از نرمال، نسبت به بارش بیش از نرمال قوی‌تر است یا به‌عبارتی بیشتر احتمال دارد زمستان کم‌بارشی داشته باشیم تا پربارش و نسبت به پربارش بودن زمستان خوشبین نیستیم. کمبودهایی نیز که از گذشته داشته‌ایم این نگرانی را تشدید می‌کند. به‌هرحال پاییز با ۴۳ درصد کم بارشی به پایان رسیده و در اولین ماه زمستان هم با بارش‌هایی خیلی کمتر از نرمال سر و کار داریم.
وظیفه ادامه داد: خیلی از مناطق کوهستانی اکنون یا عاری از برف هستند و یا هنوز برف قابل ملاحظه‌ای نداشته‌اند.
او یادآوری کرد: حتماً شنیده‌اید که سد پانزده خرداد به گل نشسته و دیگر نمی‌توان از آب آن برای قم استفاده کرد. این‌ها مسائلی نگران‌کننده هستند که ما با آن‌ها سر و کار داریم.
شاید کمتر از چهل درصد سدهای ما آب داشته باشند
وی به این سؤال که آیا می‌توان به روش‌های مصنوعی مانند بارور کردن ابرها که پیش‌تر نیز مورد استفاده قرار گرفته امید داشت پاسخ داد: سوال اساسی این است که آیا این روش‌ها موثر هم بوده‌اند؟
وی افزود: تأثیر این روش‌ها در حدی نیست که بتوان روی آن حساب کرد. علی‌رغم اینکه این روش‌ها قدمت زیادی دارند، هنوز در جامعه هواشناسی (نه تنها در ایران بلکه در دنیا) بر تأثیر آن‌ها بر افزایش بارش اتفاق نظر وجود ندارد. برخی معتقدند که این روش‌ها تا حدودی موثر هستند، برخی اعتقاد دارند هیچ تاثیری ندارند و عده‌ای باور دارند نه تنها این روش‌ها مؤثر نیستند و منجر به بهبود نمی‌شوند بلکه ممکن است باعث کمبود شوند.
وی درخصوص وضع رودخانه‌ها و منابع آبی اظهار نظر کرد: در این مورد وزارت نیرو باید پاسخ دهد اما می‌توان گفت شاید کمتر از چهل درصد سدهای ما آب داشته باشند و ظرفیت خالی مان قابل توجه است.
