حمایت از تولید داخل و ساماندهی واردات

به گزارش ایلنا، تولید برنج داخلی یکی از محصولاتی است که سیاست‌گذاری‌های |آن متناسب با شرایط اقلیمی کشور است؛ با توجه به اینکه برنج محصولی آب‌بر است و برای تولید آن به آب زیادی نیاز دارد، اساسا بخش کشاورزی برای تولید این محصول تا اندازه زیادی دست به عصا حرکت می‌کند و سیاست‌ها در مورد این محصول، محدودیت داشته و مشخصا به چند استان شمالی پرباران و پرآب محدود می شود و تا حد ممکن از تولید برنج در دیگر نقاط کشور پرهیز می‌شود؛ مگر در شرایط ویژه که عمدتا به میزان نزولات جوی ارتباط پیدا می‌کند.

افزایش بهره‌وری در تولید برنج

در دولت سیزدهم تلاش‌های زیادی صورت گرفت تا با روش‌های جدید افزایش بهره‌وری و زهکشی شالیزارها، در راستای افزایش ضریب خوداتکایی در جهت تولید برنج، گام‌های بزرگی برداشته شود؛ توافقی که دولت سیزدهم با قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا برای به‌سازی و زهکشی اراضی شمال و افزایش تولید برنج داشت، در همین راستا بود که علاوه بر افزایش تولید به یکی از چالش‌های اساسی بخش کشاورزی؛ یعنی کمبود سرمایه‌گذاری در این بخش نیز پاسخ می‌دهد و می‌تواند باعث افزایش سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی شود.

طبق آمارها نیاز سالانه کشور به کالای راهبردی برنج 3/5-3 میلیون تن است که به‌طور متوسط بالغ بر 2 میلیون تن آن در داخل کشور تولید می‌شود و مابقی آن از طریق واردات است.

در بحث تولید برنج یکی از چالش‌ها، کاهش حاشیه سود کشاورزان و تولیدکنندگان برنج است (که البته این مسئله در مورد سایر محصولات کشاورزی نیز به‌شدت صدق می‌کند).

نارضایتی رئیسی از وجود دلالان و واسطه‌ها

دولت سیزدهم از زمان آغاز به کار خود با افزایش قیمت برنج در بازار داخلی روبه‌رو شد، اما با اقدامات انجام گرفته از جمله حذف دلالان، تشدید نظارت‌ها بر بازار و ایجاد تعادل در واردات برنج، توانست در سال دوم تصدی‌گری خود، بازار این محصول را کنترل کند. (هر چند که در برخی سال‌ها مانند سال 1401 میزان واردات به حدی بود که باعث شد برنج ایرانی در انبارها باقی بماند).

سید ابراهیم رئیسی در سفری که به استان مازندران و نشست با فعالان اقتصاد مردمی داشت با اشاره به مسأله عدم توازن در توزیع سود ناشی از تولید و فروش برنج برای تولیدکنندگان و دلالان تأکید کرده بود که زنجیره تولید تا توزیع برنج باید به شکل دقیق مورد بررسی قرار گیرد تا از اجحاف به تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان جلوگیری شود.

کنترل خوب بازار برنج در دولت سیزدهم

 کریم اخوان، رئیس انجمن واردکنندگان برنج ایران در مورد عملکرد دولت رئیسی در خصوص بازار برنج به خبرنگار ایلنا گفت: در یکی دو سال اخیر عملکرد دولت در بازار برنج مثبت بوده و بازار به تعادل نسبی رسیده است.

وی ادامه داد: در یک سال گذشته برنج خارجی نوسانات چندانی نداشته است اما در مورد برنج داخلی قضیه مقداری متفاوت بود و چون در اول فصل 1402 قیمت آن بسیار ارزان شده بود و شالیکاران دچار زیان می‌شدند، دولت به فکر این موضوع افتاد که با همکاری بخش خصوصی، به کمک شالیکاران بیاید.

دخالت دولت به نفع تولیدکنندگان

اخوان افزود: بر اساس توافقی که با دولت انجام گرفت، انجمن واردکنندگان برنج به موضوع ورود کرد و برای اینکه تولیدکنندگان ایرانی زیان زیادی متحمل نشوند، اقدام به خرید برنج از کشاورزان و شالیکاران کرد و از این طریق قیمت برنج داخلی به نفع تولیدکنندگان تنظیم و شالیکاران توانستند برنج خود را با حدود 40 درصد افزایش قیمت بفروشند که به پایداری چرخه تولید کمک کرد.

گلایه از وعده عملی نشده دولت

رئیس انجمن واردکنندگان برنج ایران توضیح داد: این انجمن با انتخاب 20 مباشر در استان‌های شمالی و خرید برنج از شالیکاران به این وعده خود عمل کرد و دولت نیز در قبال این مسئله قول داده بود که به ازای خرید هر کیلوگرم برنج داخلی، ثبت سفارش وادرات 2 کیلوگرم برنج خارجی را عملی کند که متاسفانه به این وعده چندان که باید عمل نشد.

اخوان گفت: انجمن واردکنندگان برنج طبق این برنامه، بیش از 100 هزار تن برنج داخلی خریداری کردند، ولی موضوع ثبت سفارش برنج چندان عملیاتی نشده است.

وی در مورد برنج خارجی نیز گفت: از 1401 تا 1402 اتفاق خاصی در این مورد رخ نداد، فقط در اواخر سال 1402 به دلیل تخصیص قطره چکانی ارز برای برنج  تا حدودی عرضه برنج خارجی هم پائین آمد و قیمت آن حدود 7 درصد بالا رفت که البته با توجه به تورم سایر کالاها، مقدار زیادی هم نبود.

وی در پایان یادآور شد: در کل بازار برنج در یکی دو سال اخیر تنش‌ خاصی را شاهد نبوده و تعادل خوبی در بازار برقرار شده است.