مصیبت خروج بیماری‌های سرپایی از شمول دفترچه‌های بیمه/ چرا کارگری که مشکوک به کروناست باید هزینه‌های تست را آزاد بپردازد؟!

 به گزارش خبرنگار ایلنا، مردم خدمات درمانی رایگان و کیفی و مناسبی ندارند؛ این در حالیست که اصل ۲۹ قانون اساسی، برخورداری از خدمات بیمه‌ای و درمانی را یک «حق شهروندیِ غیرقابل تنزل» می‌داند. نه تنها آحاد مردم در این زمانه بحران کرونا از خدمات درمانی مناسب و پوشش بیمه‌ای مکفی محرومند و طرح ناکام تحول سلامت و دفترچه‌های آن -برخلاف وعده‌هایی که در ابتدای کار در سال ۹۴ مبنی بر«سلامت و بیمه برای همه» در بوق و کرنا کردند-  هیچ رهاوردی نداشته است بلکه به طور خاص، کارگران که هر ماه، نه/بیست و هفتم از حق بیمه آنها بابت خدمات درمانی رایگان و مکفی هزینه می‌شود، این روزها به راستی ناراضی‌اند. آنها معتقدند که دفترچه‌های درمانی تبدیل به ورق پاره‌های بی‌ارزش شده است.

بی‌اعتباری دفترچه‌های درمانی تامین اجتماعی

عبدالله بلواسی (فعال صنفی کارگران مریوان) می‌گوید در شهرستان محروم و مرزی مریوان، دفترچه‌های بیمه تامین اجتماعی دیگر هیچ اعتباری ندارد و عملاً تبدیل به ورق‌پاره‌های بی‌ارزش شده است؛ کارگران مجبورند بیشتر هزینه‌های درمان را بدون پوشش بیمه و آزاد متقبل شوند.

باید گفت نه تنها در شهرستان‌های محروم و مرزی که در همین پایتخت یا تهران نیز، دفترچه‌های درمانی تامین اجتماعی دیگر اعتبار چندانی ندارد و از اسفندماه که کارگزاری‌های بیمه به خاطر آمدن کرونا، از مُهر کردن این دفترچه‌ها خودداری کرده‌اند، مصیبت بی‌اعتباری دفترچه‌ها بیشتر هم شده است.

در ابتدای بحران کرونا اعلام کردند تمام هزینه‌های درمان این بیماری، برای همه مردم رایگان است اما حالا کارگران می‌گویند وقتی نشانه‌های کرونا را داریم و برای تست به بیمارستان‌ها مراجعه می‌کنیم، از آنجایی که دفترچه‌های بیمه تامین اجتماعی ما منقضی شده و مُهر نخورده است، به عنوان بیمار سرپایی باید همه هزینه‌های تست را که در بیمارستان‌های دولتی نزدیک به ۷۰۰ هزار تومان است، آزاد بپردازیم.

مصائب تمدید خودکار دفترچه‌ها

به نظر می‌رسد  «تمدید خودکار دفترچه‌های درمانی تامین اجتماعی»  خود معضلی است که به مشکلات درمانی کارگران اضافه شده است؛ بیمارستان‌ها به هیچ‌وجه تمدید خودکار را به رسمیت نمی‌شناسند و گویا هیچ تعاملی میان سازمان تامین اجتماعی و مراکز درمانی (لااقل مراکز درمانی پذیرش بیماران کرونایی) برای بهره‌گیری از نرم‌افزارهای تمدید خودکار صورت نگرفته است.

بیست و هفتم فرودین ماه، محمد شریعتمداری، وزیر تعاون کار و رفاه اجتماعی، در صفحه توئیتر خود درباره تمدید مجدد دفترچه‌های درمانی تامین اجتماعی نوشت: پس از بررسی‌های لازم با توجه به ضرورت ایجاد فاصله گذاری اجتماعی در شرایط کرونا دفترچه‌های درمانی تامین اجتماعی اعتبار گذشته از سال ۹۸ و ابتدای ۹۹ تا پایان اردیبهشت ۹۹ معتبر و سازمان مکلف شد از اول خرداد ماه تمدید، صدور و ارسال دفترچه‌های درمانی شکل کاملا غیر حضوری انجام دهد.

با این حساب، باید دفترچه‌های درمانی بیمه‌شدگان تامین اجتماعی به صورت خودکار تا آخر اردیبهشت تمدید و پس از آن نیز، این روند به صورت غیرحضوری انجام شود.

در روزهای پایانی اردیبهشت ماه نیز معاونان بیمه‌ای سازمان در استان‌های مختلف از تمدید خودکار دفترچه‌های درمانی کارگران خبر دادند؛ بیست و نهم اردیبهشت ماه، معاون بیمه تأمین اجتماعی فارس گفت: از یکم خرداد، فرآیند تأمین اعتبار دفترچه درمانی حذف و نیازی به مراجعه افراد به شعب و کارگزاری‌های رسمی سازمان برای تمدید اعتبار دفترچه درمانی نخواهد بود.

با اینهمه، در موارد بسیاری کارگران از مراجعه بی‌ثمر به مراکز درمانی پذیرش بیماران کرونایی خبر دادند؛ آنها می‌گویند بیمارستان‌ها مهر نخوردن دفترچه‌های ما را بهانه کردند و هزینه‌های تست را تمام و کمال از ما گرفتند.

خروج تست کرونا از شمول بیمه‌ی کارگران

«محمد» که دفترچه درمانی تامین اجتماعی دارد و روزهاست از علایمی شبیه علائم کرونا مانند تب و تعریق و تنگی نفس رنج می‌برد، در این رابطه می‌گوید: مشکوک به کرونا بودم؛ به یک بیمارستان دولتی در تهران، برای تست کرونا و رادیولوژی سینه مراجعه کردم. گفتند دفترچه‌ات را قبول نمی‌کنیم چون مهر ندارد؛ به کارگزاری بیمه مراجعه کردم می‌گویند به ما ابلاغ شده مهر نزنید اصلاً مُهرهای تمدید را از سطحِ کارگزاری‌ها جمع کرده‌اند! بالاخره دوباره به بیمارستان مراجعه کردم؛ بازهم قبول نکردند؛ گفتند ما دفترچه‌ی بدون مهر را قبول نمی‌کنیم؛ شما بیمار سرپایی هستی و چون دفترچه‌ات مهر ندارد باید هزینه‌های تست کرونا و رادیولوژی را آزاد بپردازی!

با این حساب، کارگران اگر مشکوک به کرونا باشند، چون دفترچه‌های بیمه آنها، دیگر توسط کارگزاری‌های بیمه مهر نمی‌خورد، باید تمام هزینه‌های تست و آزمایشات را از جیب بپردازند و تا زمانی که بستری نشوند، بیمارستان دفترچه‌های آنها را قبول نمی‌کند. به عبارت ساده‌تر، تمام بیماری‌های سرپایی (غیر از بیماری‌های محتاج بستری شدن در بیمارستان) از جمله تست کرونا از شمول دفترچه‌های بیمه تامین اجتماعی خارج شده است!

به نظر می‌رسد بازهم به روال همیشگی، «خدمات الکترونیک» و «غیرحضوری‌سازی روندهای اداری» به جای اینکه کار شهروندان و مراجعه‌کنندگان را تسهیل نماید، راه را برای قانون‌گریزی بیشتر باز کرده است و گریزگاهی برای فرار از اجرای تعهدات قانونی فراهم آورده است؛ کارگری که دراین  بحران کرونا، تمامِ درآمد و هست و نیست خود را از دست داده یا آینده‌اش در معرض خطر قرار گرفته، حتی اگر مشکوک به کرونا هم باشد، باید تمام هزینه های تست را از جیب خالی خود بپردازد؛ پس آیا دور از واقعیت است اگر ادعا کنیم به تدریج، آهسته و بطئی، دفترچه‌های درمانی تامین اجتماعی تبدیل به کاغذپاره‌های بی‌ارزش شده است؟!

هزینه سنگین تست کرونا

محمد که یک کارگر فرهنگی است و روزگاری نه چندان دور روزنامه‌نگار بوده؛ در این رابطه می‌گوید: منِ کارگر ماههاست که بیکارم؛ با این حال، هرماه هزینه بیمه را از جیب پرداخته‌ام تا سابقه بیمه‌ام دچار فاصله و انقطاع نشود؛ ماهی ۷۰۰ هزار تومان هزینه بیمه کرده‌ام اما حالا که مشکوک به کرونا هستم، دفترچه بیمه به دردم نمی‌خورد و بیمارستان می‌گوید بیا تمام هزینه‌ها را آزاد بپرداز! پس این دفترچه‌ها چه روزی قرار است به کار ما کارگرانِ نصف سال بیکار بیاید؟!

 او حتی نمی‌داند کرونا گرفته یا نه: «راستش هزینه تست کرونا از استطاعت من بیشتر بود؛ گفتند سرجمع ۷۰۰ هزار تومان می‌شود؛ نداشتم که بپردازم؛ بعد از رفت و برگشت میان بیمارستان و کارگزاری، بدون تست دادن به منزل بازگشتم! گفتم چند روزی خودم را قرنطینه می‌کنم اگر کرونا هم باشد، باشد؛ من نه پول تست دادن دارم نه هزینه درمان؛ نمی‌توانم با این حال خراب با بیمارستان و کارگزاری بیمه مدام سروکله بزنم؛ به خدا همه چیز برای ما کارگران دشوار است؛ همه چیز بدون هیچ استثنایی...»

بارها مقامات وزارت بهداشت ادعا کرده‌اند که بیماران کرونایی در اولویت رسیدگی‌ها قرار دارند و رایگان معالجه می‌شوند؛ اما وضعیت ناراحت‌کننده‌ی «محمد» نشان می‌دهد که این وعده‌ها هیچ مصداق اجرایی ندارد؛ کارگری را فرض کنید که با حال خراب، با تعرق و تب و تنگی سینه، دفترچه در دست به بیمارستان مراجعه می‌کند و امید دارد به حالش رسیدگی کنند؛ نتیجه آن سردرگمی و علافی است؛ بعد چند بار رفت و برگشت به پذیرش بیمارستان و کارگزاری بیمه، چون دفترچه‌اش مهر نخورده، آنهم چون خود تامین اجتماعی تصمیم گرفته دیگر دفترچه‌ها را مهر نزند و خود کارگر به هیچ‌وجه تقصیری ندارد، حتی نقشی در این تصمیم ندارد، باید با همان دردها بدون حتی دانستن واقعیت در مورد شرایط سلامتی خود به منزل برگردد؛ خودش را ببندد به آب‌پرتقال و تب‌بُر تا شاید بهتر شود!

وضعیت مشابهِ دارندگان بیمه سلامت

ادعای «تمدید خودکار دفترچه‌های بیمه» فقط برای کارگران دردسرساز نبوده است؛ تحقیقات ما نشان می‌دهد که دارندگان بیمه سلامت نیز در وضعیت مشابهی قرار دارند.

یکی از بیماران کرونایی (صاحب دفترچه سلامت) که قبل از این به یک بیمارستان دولتی در تهران برای تست کرونا مراجعه کرده، شرایطی مشابه شرایط محمد دارد؛ او می‌گوید: چهارم فروردین با نشانه‌های کرونا به یک بیمارستان دولتی مراجعه کردم؛ اعتبار دفترچه‌ام بیست و هفتم اسفند تمام شده بود اما بارها گفته بودند دفترچه‌ها به طور خودکار تا آخر اردیبهشت تمدید می‌شود؛ با این حال، بیمارستان دفترچه من را برای تست قبول نکرد و مجبور شدم هزینه‌های تست را آزاد بپردازم؛ چرا وعده بیخود می‌دهند؟ باور می‌کنید کرونا چند میلیون تومان خرج برای من داشته است؟!

مردم سالهاست که از حقوق شهروندی خود ازجمله بیمه و درمان رایگان براساس اصل ۲۹ قانون اساسی محروم هستند؛ اما با آمدن بحران کرونا که یک بحران سلامتی همه‌گیر و مهلک است، به نظر می‌رسد همان حق و حقوقِ بسیار حداقلی قبل را هم از دست داده‌اند؛ دیگر دفترچه‌های درمانی مردم هیچ اعتباری ندارد.

 این افت شدید حقوق شهروندی، دامنگیر همه مردم شده است اما کارگران که بحران کرونا و بیکاری کرونا را با هم بردوش می‌کشند، بیش از دیگران آسیب دیده‌اند؛ وقتی یک کارگر در پراضطراب‌ترین بیماری زندگی‌اش یعنی کرونا نتواند از دفترچه بیمه خود استفاده کند، دیگر چه زمانی این چند ورق کاغذ به کارش خواهد آمد؟ دفترچه‌ها چون قرار است خودکار تمدید شوند، مهر نمی‌خورند و دیگر به زعم بیمارستان‌ها اعتبار ندارند! پس به راستی چرا در چنین شرایطی، هر ماه یک‌سوم حق بیمه‌ی هر کارگر را «اجباری» بابت درمان و دفترچه‌های درمانی کسر  می‌کنند؟!

گزارش: نسرین هزاره مقدم