مشکلات صندوق‌های بازنشستگی مختص ایران نیست/حقوق کارگران را یکباره زیاد نمی‌کنیم

به گزارش ایلنا علی ربیعی (وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی) شب گذشته با حضور در برنامه پایش درباره وضعیت بنگاه‌های اقتصادی مشکل‌دار در کشور، اظهار داشت: بنگاه‌های تأمین اجتماعی تنها 9 درصد از بازار سرمایه را شامل می‌شود، نه کل اقتصاد ایران را؛ فعالیت صندوق‌های بازنشستگی نیز مختص ایران نیست، در سراسر دنیا با توجه به اینکه صندوق‌های بازنشستگی بین‌النسلی هستند، فعالیت اقتصادی می‌کنند، آن دسته از کشورهایی که اساس صندوق‌هایشان بر پایه مالیات است سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها ندارند، اما در ایران با توجه به اینکه صندوق‌های بازنشستگی بین‌النسلی هستند، بر پایه سرمایه‌گذاری بنا شده‌اند.

ربیعی افزود: در برخی از کشورها میزان سرمایه‌گذاری در GDP با ایران قابل مقایسه نیست؛ در ایران متأسفانه با ناکارآمدی‌های پیچیده و پی‌درپی روبرو بوده‌ایم؛ این مسائل دیده نمی‌شود، به طور کلی در یک اقتصاد سالم که تورم و نرخ سود آن مشخص است باید حقوق بازنشستگان نظام  تأمین اجتماعی، صندوق بانک‌ها، صندوق فولاد و تمام صندوق‌ها پرداخت شود؛ اما در اقتصادی که ارز در نوسان است و به یکباره قیمت ارز کاهش می‌یابد، نرخ سهام شرکت‌های مختلف نیز کاهش می‌یابد. در چنین شرایطی پول افراد به موقع داده نشده است و علاوه بر آن در مقاطعی برای صندوق‌ها تصمیماتی گرفته شده است که خارج از اراده صندوق ها بوده است.

وی افزود: مثلا در بازه زمانی کوتاه مدت 4 سال به یکبار تعداد مستمری بگیران 4برابر افزایش می‌یابد که این موضوع  ناشی از تصمیماتی خارج از اراده صندوق است بلکه به آن این تصمیم را تحمیل کرده‌اند. چنین اتفاقاتی منابع و مصارف صندوق ها را به هم می زند. از سوی دیگر میزان پولی که باید به صندوق ها داده شود تا آنها برای سرمایه گذاری تصمیم گیری کنند، اتفاق نیفتاده است.

وزیر کار تصریح کرد: اگر بخواهیم مرور کنیم چرا وضعیت صندوق های بازنشستگی چنین است؟ باید بگوییم هر دولت باید در زمان خود به تعهداتشان عمل می کردند و هر آنچه که باید به صندوق پرداخت می کردند به موقع صورت می گرفت چنین نمی شد. اکنون میزان شاغلان به بازنشستگان در بسیاری از صندوق ها تناسب درست ندارد. در صندوق فولاد این نسبت 1به 10 است. یعنی یک نفر شاغل و در مقابل 10 نفر بازنشسته بگیر هستند. در زمانی میزان شاغلان بیشتر از بازنشستگان بود.

17 تصمیم غلط را در زمینه نظام بازنشستگی و حمایتی استخراج کرده‌ایم

وی با اشاره به اینکه 17 تصمیم غلط را در زمینه نظام بازنشستگی و حمایتی استخراج کرده‌ایم، گفت: در حال حاضر صندوق فولاد را به تأمین اجتماعی به ازای بدهی واگذار کردند که ارزش معدن آن 2هزار و 200 میلیارد تومان بیان شد اما در حال حاضر آن را 500میلیارد تومان هم خریداری نمی کنند. یعنی دولت ها در دوران مسئولیت خود به جای آنکه بدهی به صندوق ها را به صورت نقد پرداخت کنند تا آنها خودشان برای سرمایه گذاری تصمیم بگیرند با واگذارهای غلط تلاش کردند که بدهی خود را صاف کنند.

ربیعی اظهار داشت: در آن زمان هیچ کس انتقاد نکرد. در حال حاضر با انتقاد از واگذاری‌ها به روش غلط بیان می کنم 80 درصد بهره برداری که از صندوق ها داریم برابر با 20 درصد سرمایه گذاری بود که می‌توانستیم خودمان داشته باشیم اگر دولت بدهی خود را به صورت واگذاری شرکت‌ها پرداخت نمی‌کرد.

وی ادامه داد: شرکت هایی که در گذشته واگذار شده در آینده حتی 2درصد هم بازگشت سرمایه ندارد. معتقد هستم شرکت‌هایی که به صندوق ها واگذار شده است حداقل خدمتی که کرده اند این است که تثبیت شغل کرده‌اند. یک شرکت فولادی را به عنوان بدهی به تامین اجتماعی واگذار کرده‌اند که 8هزار نیروی اضافه دارد. قیمت تمام شده یک نفر در واحد این چنینی حدود 4میلیون تومان است. اینگونه به ما شرکت تحویل داده‌اند. من معتقد هستم که فرآیند خصوصی سازی باید به درستی صورت می گرفت.

 ربیعی تصریح کرد: در حال حاضر باید تغییر رویکرد صندوق ها را در دستور کار قرار دهیم و از بنگاه داری به سمت سهام داری پیش رویم. این حق صندوق‌ها است که بتواند به نسل آینده پاسخگو باشد. بنگاه  داری در موارد خاص باید صورت گیرد.

 وی تأکید کرد: نقش صندوق باید به عنوان پیشران اقتصادی باشد. یعنی باید در شرکت‌هایی واگذار شود که اتفاق خوبی در اقتصاد کشور شکل گیرد. اتفاق بدی که درخصوصی سازی گذشته رخ داد این بود که زنجیره‌ها در اقتصاد قطع شد. در حال حاضر مشاهده می‌کنید در خوزستان یک کارخانه فولاد، کارخانه اکسین و یک کارخانه فولاد دیگر داریم که اینها به صورت زنجیره به هم متصل بودند که همه این موارد قطعه قطعه شد و از ارزش اقتصادی آنها به همین تناسب کاسته شد. باید به همین شرایط بازگردیم. سیاست های منسجم را پیش گرفته‌ایم.

 ربیعی بیان کرد: شرکت‌های زیان ده را از بین شرکت‌های دیگر استخراج کرده‌ایم. شرکت های سود آوری را که خارج از استراتژی‌ها بوده نیز استخراج کرده‌ایم. در حال حاضر در قالب چند برنامه قصد داریم وضعیت بنگاه‌ها را از حالت فعلی نجات دهیم. بحث تهاتر سهام، فروش در بازار سهام، ادغام برخی شرکت‌ها، واگذاری به روش پیمان مدیریت، فروش دارایی‌ها یا انحلال، جذب سرمایه گذاری خارجی و تشکیل صندوق های قابل معامله در بورس را در دستور کار داریم.

فساد در کشور وجود دارد

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در پاسخ به اینکه آیا به وجود فساد اعتقاد دارید و برای جلوگیری از فساد چه کارهایی انجام داده اید؟ گفت: هیچ کس نمی‌تواند ادعا کند که فساد تمام شدنی است. دو گونه فساد داریم. یک نوع فسادی است که رشوه می‌گیرند. فساد یقه سفیدها را هم داریم که بیشتر با آن مواجه هستیم. باید یک سیستم کنترل شده و ساختارمند را برای مبارزه با فساد در دستور کار قرار دهیم. یعنی هم باید ساختارها را اصلاح کنیم و هم روی آموزش و فرهنگ کار کنیم.

وی افزود: در برخی از کشورها شرایط به گونه ای است که افراد بدون پرداخت رشوه نمی‌توانند زندگی کنند در چنین جامعه ای برای زندگی کردن باید واژه"زنده باد فساد" به کار گرفته شود. نوشتن کتاب من نیز به همین دلیل بود.

ربیعی تصریح کرد: چند مسئله هست که به غلو و بزرگ نمایی فساد ضربه می‌زند. در مرحله اول پدیده فساد است؛ فساد وجود دارد اما واقعا باید درباره  فساد به اندازه واقعی خودش بحث و بررسی صورت گیرد. در حال حاضر مشاهده می کنیم که خیلی از مردم می‌گویند اگر 3تا فساد حل شود مشکل ما هم حل می شود، "یک اختلاس کم بشه مشکل ما حل می شه" این شعار بارها شنیده شده است.

 وی ادامه داد: من منکر فساد نیستم. اما یک مسئله ای وجود دارد که فساد را عمیق می‌کند. برخورد سیاسی با فساد است. هر زمان که فساد به عرصه سیاسی کشانده شود عمیق می‌شود. مسئله دیگر این است که به فساد باید واقعی نگاه شود. فساد واقعیتی هست که وجود دارد اصل مبارزه با فساد شفافیت است. به نوبه خودم از روزی که در وزارتخانه آمده ام برای مبارزه با فساد تلاش کرده‌ام.

نظام شفافیت را در شرکت ها دنبال کردم

ربیعی خاطرنشان کرد: نظام شفافیت را در شرکت‌ها دنبال کردم. تا زمانی که سیستم‌ها را صاحبانشان اداره نمی‌کنند امکان بروز فساد بیشتر است. امکان تخلف هم وجود دارد. بین ساختارهای فساد ساز و فسادگسترو ساختارهای فسادسوز باید تفاوت قائل شویم.

از فردی که فساد زیرمجموعه من را افشا کرد، حمایت کردم

وی افزود: ما چند مسیر را به خوبی دنبال کردیم. پیش از بخشنامه‌های رسمی عضویت در هئیت مدیره را محدود کردم. بازنشسته‌ها در هئیت مدیره‌ها منع شده اند. به دوستان توصیه کرده‌ام که از دانشگاه‌ها تعدادی از نخبگان را در هئیت مدیره‌ها بیاورید تا مدیران نخبه‌ای تربیت شوند. بهترین راه برای اداره شرکت‌ها سیستم واگذاری است اما شیوه واگذاری‌ها باید درست باشد به گونه‌ای نباشد که منجر به بیکاری کارگران شود. در حال حاضر بعد از راه اندازی سامانه @sandogh_shafaf به اندازه 103 مورد پیام دریافت کردیم. 23مورد از این پیام ها درباره صندوق ها بود که 60درصد آن در مورد انتصاب‌ها بود و 30درصد درباره تخلف مالی بود و 10 درصد متفرقه بود. برای هر کدام از این موارد بازرس گذاشتم، اما برخی از موارد بسیار مفید بود.  اگر فردی از فساد هم خبر داشته باشد و افشا کند، شخصاً‌امنیت شغلی وی را تضمین می‌کنم.

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در پاسخ به اینکه آیا در مقابله با فساد پرونده ای بوده است که بررسی و به نتیجه برسد؟ گفت: با سازمان بازرسی روابط خوبی داشتیم. به طور مثال  در زمان تحریم ها در بخش پتروشیمی شرکت‌هایی که  وجود داشته برای اینکه پول برسد باید به شرکت‌هایی که نزدیک حاشیه خلیج فارس بوده می‌رفته و پول می‌آمده است که مثلاً‌حدود 1000 میلیارد تومان برای یک سال دست فردی می‌مانده است که خواب این پول بسیار بالا بوده است که سودبانکی آن 200 میلیارد تومان می‌شده است و تضامینی  وجود نداشته است. حدود 3 نوع از این پرونده ها در حال حاضر در دستور کار داریم  که دنبال کرده ایم. مثال دیگر ملکی بود در بلوار ارتش برای بازنشستگان بود. روزی گزارشی به دفتر من رسید مبنی بر اینکه قرار است این ملک را 32 میلیارد تومان بفروشند، جواز شهرداری را فرد به بازرسی نیاورده بود.

ماجرای پرونده تخلف میلیون یورویی نفتکش‌ها از زبان ربیعی

 وی ادامه داد: من این موضوع را شنیدم و در یک برنامه تلویزیونی اعلام کردم. فردی که این ملک را خریداری کرده بود، سراسیمه آمد  و گفت 10 میلیارد تومان از من گرفته اند و بیان کرده اند که می‌خواهیم به فلان جا بدهیم. فردی که خریداری کرده بود با تعجب سوال می‌کرد چطور شد که این موضوع افشا شد از من پول گرفتند که جایی بیان نشود. زمانی که ما وی را به دادگاه فرستادیم درقالب ملک این بیت المال را باز گرداندیم. حدود 400 میلیارد تومان هم ارزش ملک بود که خداراشکر بازگشت. در سال 88 هم در بهترین نقطه تهران ملکی بود که آن را اجاره داده بودند. از خود کارمندان آنجا اعلام کردند که این ملک را می‌خواهند بفروشند و در حال حاضر به میزان 40میلیون تومان اجاره داده اند که اجاره آن قسمت به تنهایی حدود 120 میلیون تومان بود.

وی افزود: فجایع بسیاری در دوران  گذشته رخ داده بود که سبب شد بازنشستگان فشار بسیاری تحمل کنند و هر روز بر مشکلاتشان افزوده شود و به دلیل بی‌توجهی مسئولان وقت، حقوق آنها نسبت به نرخ تورم سرسام‌آور آن زمان افزایش نیافت. این شرایط باعث شد تا قدرت خریدشان کاهش پیدا کند.

وی درباره تخلفات در شرکتها گفت: در چنین شرایطی تخلفات بسیاری رخ داد که می‌توان به پرونده‌هایی مانند پرونده تخلف میلیون یورویی نفتکش‌هایی که خریداری آن بدون هیچ تضمینی به یک یونانی واگذار و به بهانه بیماری‌اش رها شد و از کشتی تا زمین‌های مینی‌سیتی، خیابان فرشته، عظیمیه کرج و چادگان در استان اصفهان که در دولت گذشته به‌عنوان اجاره یا فروش، به قیمتی ناچیز و حدود یک دهم بهای واقعی‌اش به برخی افراد واگذار شده بود، اشاره کرد که در دولت یازدهم با مساعدت قوه‌قضائیه و دادستانی بسیاری از آنها مورد پیگیری قرار گرفت و به نتیجه رسید.

ربیعی تصریح کرد: باید واقعیت‌ها را به مردم بیان کنیم؛ مانند پرداخت های غیر متعارف. زمانی که در جامعه بیان شد دولت یک برنامه ریزی و ساختار بندی کرد و در حال حاضر این موضوع را مدیریت می‌کند.

وی ادامه داد: حقوق و درآمدها را یک بار انجام دادیم و در حال حاضر هم در راستای مصوبه دولت به دنبال این موضوع هستیم. این پدیده وجود داشت که گاهی برخی افراد از چند محل مختلف حقوق داشت. حدود 3 میلیارد تومان از همین رقم ها به بیت  المال برگرداندیم. در حال حاضر با ساختارهایی که دولت قرار دارد در بدنه رسمی دولت پرداخت غیر متعارف نداریم ولی ممکن است در شرکت ها این اتفاق رخ دهد و ممکن است برخی از آدمها انتظاراتی داشته باشند، مثلا کسی به خود من مراجعه کرد و گفت اگر من بروم کشور همسایه آنقدر پرداختی به من دارند که من عنوان کردم مقررات ما به ما اجازه می دهد این مقدار پرداختی داشته باشیم شما اگر می خواهی بروی برو.

وی افزود: ممکن است یک آدم هم پیدا شود که قیمت بالایی داشته باشد اما خیلی وقتها آدمهای 2 – 3 میلیون تومانی ادعای 20 میلیون تومانی هم می کنند.

دفاتر تهران شرکت‌ها را تعطیل می کنیم

ربیعی در خصوص تعطیلی دفاتر شرکت های زیرمجموعه شستا و صندوق بازنشستگی و انتقال پرسنل به محل کارخانه ها گفت: دفاتر تهران شرکت ها باید تعطیل شود و کاری که در این خصوص در حال انجام آن هستیم کار بنیادی تری است، آگهی های ما آغاز شده و داریم از بنگاه داری خارج می شویم.

تا پایان سال 98 شرکت ها را می‌فروشیم

ربیعی در خصوص تعطیلی دفاتر شرکت های زیرمجموعه شستا و صندوق بازنشستگی و انتقال پرسنل به محل کارخانه ها گفت: این کاری است که تا پایان 98 برنامه ریزی شده و ما در مقام بازنشستگان کشوری و کارگری خود را مسئول می دانیم که اموالشان را به نحوی که سرمایه گذاری بهتری کنیم به فروش می رسانیم.

وزیر کار با بیان اینکه "مقاومت در برابر فروش این دارایی ها طبیعی است"، گفت: من دو تن از معاونان خود و در هر صندوق نیز گروههایی را برای اینکار تعیین کردم و مسئولیت کلان این کار را نیز خودم می پذیرم.

ربیعی در پاسخ به سوالی در خصوص میزان فاصله درآمد مسئولین و نوع زندگی آنها با مردم عادی تصریح کرد: واقعیت امر این است که من خودم روستایی هستم و بسیاری از فامیل و اقوام من در جنوب شهر ساکن هستند و محیط اجتماعی خانوادگی من مثل بسیاری از مردم است.

وی افزود: مردم حق دارند قضاوت کنند اما واقعا اینطور نیست که یک وزیر زندگی آن چنانی داشته باشد، شاید محدودیت زمانی موجب شود که به صورت واضح نتوانیم در جامعه حضور داشته باشیم اما خود من منزل بازنشستگان زیاد رفت و آمد می کنم.

ربیعی با بیان اینکه عموما 80 درصد مردم در مراجعات من را شناخته اند، گفت: رنج های سنی 40 سال به بالا و بازنشسته ها بیشتر من را می شناسند، زن ها بیشتر از مردان در مراجعات من را شناخته اند و کارگرها اغلب من را می شناسند چرا که با جامعه کارگری از سال 55 تا امروز در تماس هستم.

وضع کارگران خوب نیست

وی ادامه داد: این واقعیتی است که نباید کتمان کنیم که وضع کارگران خوب نیست، سالها دریافتی کارگرها از تورم عقب مانده و قدرت خریدشان کاهش یافته، این یک واقعیت است.

وزیر کار خاطرنشان کرد: غالب بازنشسته های تأمین اجتماعی ما دریافتی چندانی ندارند، مثلا کسی که با 15 سال بازنشسته شده، واقعا چیزی نمی گیرد.

وی افزود: می گویید وضع بازنشسته ها خوب است، می گویم نه؛ می گویید آیا قدرت خرید کارگرها کفاف زندگی را می دهد، به خصوص کارگرانی که در شهر زندگی می کنند، می گویم نه، چرا که فقر شهری بسیار وحشتناک تر از فقر روستایی است.

ربیعی با بیان اینکه با وجود تمامی واقعیت های موجود مسیری که می رویم درست است، گفت: ما در این 4 سال با آقای دکتر روحانی نشستیم این مسائل را به عنوان برنامه دیدیم و در بحث بازنشستگان کشوری و حقوق کارگری در سال اول 25 درصد اضافه کردیم عملا 31 درصد بود، سال دوم 17 و خورده اضافه شد که عملا با برخی جوانب امر 21 درصد بود، همینطور طی این سالها سعی کردیم این شیب را درست کنیم.

حداقل حقوق را یکباره بالا نمی‌بریم

وی ادامه داد: قدرت خرید از تورم عقب مانده بود که ما تلاش کردیم در این خصوص تغییری ایجاد کنیم، اما واقعا یکباره نمی شود. من علاوه بر وزیر کار، وزیر تولید هم هستم، باید مراقب کارفرماهای نیمه جان هم باشم و نمی توانم بگویم که امسال حداقل دریافتی یک میلیون و 200 هزار تومان را به 2 میلیون تومان تبدیل کنیم چرا که همین کارگاههای موجود هم تعطیل خواهند شد.

وزیر کار با بیان اینکه ناچاریم هم با کارفرما مدارا کنیم و هم وضعیت کارگران را در نظر بگیریم، گفت: ما باید با شیبی مناسب در جهت اصلاح باشیم که امسال هم همین موضوع را در دستور کار داریم، برای بازنشسته ها امسال هم پول گذاشتیم، شاید نتوانیم همسان سازی را که پول کلانی را می خواهد یکباره اجرایی کنیم اما در این جهت حرکت می کنیم، یکسال 2500 میلیارد تومان، سال بعد 800 میلیارد تومان، امسال 3400 میلیارد تومان که سعی می کنیم که به صورت پلکانی تا حقوق زیر 2 میلیون و 500 هزار تومان را افزایش دهیم.

تلاش برای افزایش قدرت خرید بازنشستگی

وی افزود: تلاش می کنیم که قدرت خرید بازنشستگی را افزایش دهیم و برای کارگر هم اعتقاد داریم امسال مزدی که برای کارگر تعیین می کنیم باید به تورم پیشی بگیرد و این قدرت خرید ضعیف شده جامعه کارگری و بازنشستگی را بتوانیم برگردانیم.

ربیعی با بیان اینکه ما دنبال پاک کردن واقعیت ها نیستیم بلکه همدردی می کنیم و دنبال حل مسائل هستیم، گفت: از سال 1396 اعمال کردیم که 3.2 درصد دریافتی مددجویان اضافه شده است که بار مالی آن برای ما سالی 3000 میلیارد تومان است و درخواست کردیم 7000 میلیارد تومان دیگر هم اختصاص یابد.

وزیر کار برای همکاری با برنامه های تلویزیونی چون پایش در جهت شفاف سازی امور و پیگیری مسائل مردمی اعلام آمادگی کرد و گفت: اگر نیاز باشد تیمی را برای این امر و پاسخگویی به مسائل مربوطه تعیین می کنم و مشکلات را برای هر کس که بتوانیم حل کنیم.

وی خاطرنشان کرد: همیشه نباید دنبال پیاده سازی راهکارهای کلان بود، گاهی می توان با انجام کارهای کوچک تر و ایجاد موفقیت های کوچک، راه های بسیاری را در جامعه گشود و وزارت کار این آمادگی را دارد که در جهت پاسخگویی به رفع مشکلات مردم همکاری کند.