۳۰۰۰ خدمه در عرشه کشتی با خطر روزگار می‌گذرانند/یک دریانورد: خدا به خانواده همکارانم صبر بدهد

به گزارش خبرنگار ایلنا، از صبح امروز سرنوشت دریانوردان سانچی وارد فاز دیگری شد. حوالی صبح خبری کوتاه منتشر شد که دل خانواده‌ها و همکاران دریانوردان سانچی که هنوز کورسوی امیدی برای بازگشت آن‌ها داشتند، را بازهم خالی کرد: انفجاری دیگر در سانچی؛ شعله‌ها بازهم زبانه کشیدند.

اعلام این خبر از سوی «محمد راستاد» مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی، خانواده‌های منتظر دریانوردان را که نُه روز تمام در انتظار و نگرانی به سر برده بودند، در اندوهی عمیق فروبرد.

حادثه برای کشتی نفتکش «دریم ۲»

حادثه همواره در کمین کشتی‌ها و البته نفت‌کش‌هاست. گرچه امروز نفت‌کش‌ها با رعایت تمام موارد ایمنی امکان حادثه را به حداقل رسانده‌اند اما تصادم یا انفجار اتفاقی است که حوزه کشتیرانی آن را کم‌وبیش تجربه کرده است. ازجمله حادثه‌‌ای که برای یکی از این کشتی‌ها در تنگه مالاکا واقع در کشور سنگاپور که یکی از مهم‌ترین گلوگاه‌های نفتی جهان است، رخ داد و البته این حادثه هیچ تلفاتی نداشت.

در این حادثه که در مرداد ماه سال گذشته رخ داد، کشتی نفتکش «دریم ۲» متعلق به شرکت «ان. آی. تی. سی» بزرگترین شرکت مدیریت نفتکش‌های ایران و کشتی کانتینربر «ام. اس. سی الکسندرا» متعلق به مجموعه «ام. اس. سی» سوئیس (دومین مجموعه بزرگ کشتی‌های کانتینر بَر در جهان) در تنگه سنگاپور با هم برخورد کردند. همان زمان، هیات بنادر سنگاپور و مجموعه "ام. اس. سی" اعلام کردند که در نتیجه این برخورد چند کانتینر در دریا و یک کانتینر در داخل کشتی دریم ۲ افتادند. هیات سنگاپوری اعلام کرد که کشتی نفتکش "دریم ۲" در نتیجه این برخورد خسارت‌هایی در بخش پیشانی خود متحمل شده است.

سانچی؛ مرگبارترین حادثه‌ تا امروز

حوادث قبلی هیچکدام به بزرگی حادثه سانچی نبودند؛ حادثه انفجار سانچی، مرگبارترین حادثه‌ای بود که تاکنون برای دریانوردان نفت‌کش‌های تجاری ایران رخ داده‌است. اما بدون در نظر گرفتن این حوادث مرگبار و اتفاقی که در روزهای اخیر رخ داده‌است، دریانوردی همواره مقرون با خطر و حادثه است؛ ماهها دور از خانه و خانواده به‌سر بردن و کار روی عرشه کشتی‌های تجاری و یا نفت‌کش، دشواری‌های خاص خود را دارد.

در کشور ما؛ در مجموع ۳ هزار خدمه دریانورد در مشاغل مختلف همچون کاپیتان، افسر، مهندس، ملوان، سرملونان، تعمیرکار، روغن‌کار سرآشپز، مهماندار بر روی کشتی‌های نفت‌کش تجاری کار می‌کنند. ترکیب عموم کشتی‌ها به این شکل است که در هر کشتی تجاری به‌طور میانگین ۲۰ الی ۳۰ نفر مشغول خدمت هستند که به بخش‌های کادر عرشه، کادر موتورخانه، نیروهای مشغول در بخش آشپزخانه و کادر نظافت تقسیم می‌شوند. همه این افراد بدون درنظر گرفتن گستره‌ی متنوع شغلی، در سختی‌ها و خطرات کار شریک هستند.

قاعدتا با پیش آمدن حوادث این چنینی، خدمه کشتی‌ها هر روز بیشتر نگران ایمنی خود می‌شوند؛ هرچند به اذعان دریانوردان شرکت ملی نفت‌کش، نفت‌کش‌هایی که به کار گرفته شده‌اند، تقریبا مدرن و ایمن هستند و با استاندارهای جهانی کشتی‌های نفت‌کش‌ مطابقت دارند.

دریانوردانی که روی کشتی‌های نفت‌کش کار می‌کنند، در ارتباط با ماهیت شغلی خود می‌گویند: انگار روی بمب زندگی می‌کنیم و قاعدتا باید شغل ما در ردیف مشاغل سخت و زیان‌آور قرار گیرد؛ با این حال به نظر نمی‌رسد تاکنون در این زمینه کاری انجام شده باشد؛ گرچه این افراد یک تشکل صنفیِ قانونی دارند، اما بازهم مطالبه سخت و زیان‌آور محسوب شدن شغلشان هنوز برآورده نشده‌است.

انجمن صنفی کارگری دریانوردان تجاری ایران، نهادی کارگری صنفی است که در سال ۱۳۸۵ طبق قوانین جاری کشور در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به ثبت رسید و در سال ۲۰۱۲ میلادی با اخذ تاییدیه فدارسیون جهانی کارگران حمل و نقل (ITF) به عنوان نماینده این فدراسیون در ایران، نسبت به عقد پیمان جمعی (مطابق با استانداردهای بین‌المللی معیشتی دریانوردان روی شناورهای تجاری و براساس قوانین جاری کشور) با شرکت‌های کشتیرانی و تامین نیرو در ایران و نظارت بر حُسن اجرای مفاد پیمان اقدام نمود. اما علیرغم متشکل شدن، دریانوردان هنوز نمی‌توانند از مزایای بازنشستگی پیش از موعد استفاده کنند.

یکی از دریانوردان که سابقه کار روی کشتی‌های نفت‌کش را دارد؛ می‌گوید: گرچه تاکنون هیچ حادثه‌ای به بزرگی حادثه سانچی پیش نیامده بود، اما شغل ما همواره آبستن حوادث و خطرات است. در حادثه سانچی تعدادی از همکاران و دوستانمان را از دست دادیم، حداقل امیدواریم وقوع این حادثه که چند کشور را روی دریا برای مقابله و امداد بسیج کرد، بازنگری جدی را در این زمینه برای مسئولان تبدیل به یک ضرورت کند تا هم در زمینه امنیت کشتی‌ها، تمهیدات بیشتری درنظر بگیرند و هم شغل دریانوردی را سخت و زیان‌آور محسوب کنند.  

خدا به خانواده همکارانم صبر بدهد

در  خبری که ساعتی پیش منتشر شد، آمده‌ است که شدت حادثه و انفجار ناشی از برخورد در حادثه سانچی به اندازه‌ای بوده که چیزی جز استخوان از دریانوردان متوفی باقی نگذاشته است. حال ربیعی(وزیر کار) به عنوان رئیس کمیته رسیدگی به حادثه کشتی سانچی، از رئیس‌جمهوری خواسته که عزای عمومی اعلام کند و شرایطی را فراهم کند که جان‌باختگان شهدای خدمت نام بگیرند.

یکی از افراد و خدمه دریانورد که به تازگی بازنشسته شده، می‌گوید: خدا به خانواده‌های همکارانمان صبر بدهد؛ هیچ چیز نمی‌تواند خسارت این خانواده ها را جبران کند. دقیقا می‌فهمم که آنها چه می‌کشند. سی سال تمام مهندس کشتی بودم؛ هر دفعه که از خانه بیرون می‌آمدم و پایم را روی عرشه کشتی می‌گذاشتم، پشت سرم نگرانی خانواده‌ام بود که بدرقه‌ام می‌کرد؛ همیشه خانواده‌ام با نگرانی و اضطراب می‌پرسیدند بازهم باید بروی؟ مجبور بودم سی سال تمام کار کنم تا بازنشسته شوم. خدا کند این اوضاع روزی عوض شود.

گزارش: پیام عابدی