تامین اجتماعی و بحرانی جدید

یکی از نمایندگان محترم مجلس اعلام فرموده‌اند، طرح جدید بازنشستگی پیش از موعد در مجلس مطرح است که بر اساس آن آقایان با ۲۵ سال سابقه و بانوان با ۲۰ سال سابقه کار بازنشسته می‌شوند.(۱) 

به عنوان کارشناس متخصص تامین اجتماعی بایستی چند نکته در این مورد عرض شود در صندوق‌های بیمه‌گر اجتماعی مانند تامین اجتماعی دریافتی‌ها و پرداختی‌ها همانند دو کفه یک ترازو هستند که تعادل بین آن‌ها باعث پایداری صندوق و در نتیجه‌ عدم وجود بحران و مخاطره در صندوق است. 

در سال ۱۳۵۴ بر اساس محاسبات آکچوئری قانون تامین اجتماعی در ایران به تصویب رسیده و اجرا می‌شود در این قانون آمده است که با ۳۰ سال سابقه و ۵۰ سال سن برای بازنشستگی بایستی ۳۰ درصد حق بیمه پرداخت شود تا تعادل منابع و مصارف صندوق حفظ شود که در سالهای بعد و با تصویب قانون بیمه بیکاری و ۳ درصد افزایش این میزان حق بیمه با احتساب سهم دولت به ۳۳ درصد می‌رسد یعنی اگر بنا باشد سن و سابقه دچار تغییر شده و کم شود حتماً بایستی نرخ هم تغییر پیدا کرده و متناسب‌سازی شود. 

البته نماینده محترم توضیح نداده‌اند که آیا در طرح جبران هزینه‌ها پیش‌بینی شده است یا خیر اما ایشان و سایر نمایندگان محترم بایستی بدانند که قطعاً هم می‌دانند: 

۱- وضعیت نقدینگی سازمان طوری نیست که انبوهی از بیمه شدگان به صورت دفعتاً واحده به گروه دریافت کنندگان خدمات به پیوندند.

۲- فردی که با ۲۵ سال سابقه برای مردان و با ۲۰ سال سابقه برای زنان بازنشسته می‌شود یعنی ۵ سال و ۱۰ سال کمتر حق بیمه پرداخت می‌کنند. 

۳- اگر به جدول امید به زندگی توجه داشته باشیم فردی که ۵ سال و ۱۰ سال زودتر بازنشسته می‌شود یعنی ۵ سال و ۱۰ سال بیشتر حقوق دریافت می‌کند. 

۴- از آنجا که این طرح مختص کارکنان دولتی می‌باشد ضمن ایجاد تفاوت و افتراق بین بیمهشدگان دولتی و بیمه شدگان بخش خصوصی با توجه به هزینه‌های مطرح شده در این مطلب، بار سنگین هزینه‌ای برای دولت در بر خواهد داشت و در صورت مصمم بودن نمایندگان محترم علی رغم آگاهی به این موضوع که حذف شرط سنی و کاهش سابقه میتواندباعث کاهش شدید ضریب پشتیبانی (۲) و نهایتاً‌عدم امکان ارائه خدمات به جامعه چند ده میلیونی سازمان تامین اجتماعی شود بایستی منابع پایدار و نقد برای تامین مالی طرح ارائه شود تا در شورای نگهبان مخالف اصل ۷۵ قانون اساسی نشود که با توجه به وضعیت مالی دولت به نظر می‌رسد طرح یک طرح از پیش شکست خورده است. 

نماینده محترم اعلام فرموده‌اند، این طرح باعث جذب جوانان به کار می‌شود. 

بایستی به عنوان یک کارشناس عرض کنم حل مشکلات جامعه از جیب کارگران و کارفرمایان روش درستی نیست، تجربه نشان می‌دهد این گونه طرح‌ها و لوایح نه تنها باعث حل مشکل اجتماعی نشده‌اند بلکه فقط باعث کاهش ضریب پشتیبانی سازمان به زیر عدد ۵ شده‌اند که متخصصین امر وقوف و آگاهی کامل دارند که معنا و مفهوم ضریب پشتیبانی زیر ۵ برای سازمانی مانند تامین اجتماعی یعنی چه. نمونه بارز آن ماده ۱۰ قانون بازسازی و نوسازی صنایع که بار مالی بسیار زیادی به سازمان تامین اجتماعی و یا بهتر بگوییم به جیب کارگران و کارفرمایان تحمیل و باعث کاهش ضریب پشتیبانی آنهم برای بازسازی و نوسازی صنایع تحمیل کرد که وظیفه ذاتی سازمان این نمی‌باشد. 

و در پایان، این طرح و طرح‌های مشابه راه حل مناسبی برای ایجاد اشتغال برای جوانان نیست ولی برای ایجاد بحران در سازمان تامین اجتماعی طرح مناسبی هست. 

پی نوشت: 

۱) آقای جلال محمودزاده نماینده محترم مردم مهاباد به نقل از خبرگزاری ایسنا ۱۰/۰۹/۱۳۹۹

۲) ضریب پشتیبانی در سازمان تامین اجتماعی یعنی نسبت افرادی که به سازمان حق بیمه پرداخت می‌کنند نسبت به کسانی از سازمان حقوق دریافت می‌کنند. عدد ۵ وکمتر از آن شروع بحران مالی برای سازمان خواهد بود و این در حالیست که هم اکنون ضریب پشتیبانی سازمان زیر عدد ۵ می‌باشد.