​منشور مرجعیت علمی قرآن کریم به تصویب رسید

به گزارش ایلنا، با توجه به تصویب منشور مرجعیت علمی قرآن کریم و به منظور آشنایی با این سند، با حجت الاسلام والمسلمین محمدصادق یوسفی مقدم «رئیس کارگروه مرجعیت علمی قرآن کریم دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم» به گفت‌وگو پرداختیم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید: 

در منشور مرجعیت علمی قرآن چه اهدافی را پیگیری می‌کنید؟ 

یکی از موضوعات مهمی که سالهاست به آن پرداخته نشده و بایستی به آن پرداخته می‌شد، مرجعیت علمی قرآن کریم است؛ امروز ما بر این باوریم که علوم انسانی باید به طور جدی از قرآن کریم بهره برداری کند و علوم اسلامی هم باید در راستای توسعه و تعمیق علم دینی توجه بیشتری به قرآن کریم نماید و این توجه باید تعریف شده و در چارچوب علمی قرار بگیرد و ما این چارچوب را تعریف کردیم و پس از جلسات گوناگون با عنوان منشور مرجعیت علمی قرآن توسط شورای راهبری دفتر تبلیغات اسلامی به تصویب رسید. 

به دنبال آن هستیم تا زیرساخت‌های علمی برای تحقق مرجعیت علمی قرآن کریم را فراهم آوریم و مرجعیت علمی قرآن کریم در محتوای علوم و همچنین در فرآیند تولید علم نهادینه شود؛ در جهت ابتناء نظام‌های کلان و خرد معرفتی و اجتماعی بر معارف قرآن کریم حرکت خواهیم کرد. 

تلاش ما بر دستیابی به روش نظام یافته برای مراجعه به قرآن کریم در علوم اسلامی و انسانی است؛ همچنین، سعی بر زمینه‌سازی و فرهنگ‌سازی در راستای اتکاء عالمانه کنشگران فرهنگی اجتماعی با قرآن کریم داریم. 

تعریف شما از مرجعیت علمی قرآن چیست؟ 

قرآن کریم، نخستین منبع برای جامعه اسلامی است؛ دانشمندان مسلمان قرآن را حجت می‌دانند و با استناد به این منبع معرفتی می‌توانند در علوم اسلامی و انسانی نظریه‌پردازی کنند و یا به آن علوم جهت بدهند و قرآن کریم را منشأ تحول علمی قرار دهند؛ بر این اساس، تعریف ما از مرجعیت علمی قرآن، «اثرگذاری معنادار قرآن کریم بر دانش‌های ساخت یافته» است. 

ما بر این باوریم که این اثرگذاری گاهی ممکن است به عنوان منبع استنباط یا منبع استکمال یا منبع استلهام باشد، به این معنا که ما از قرآن کریم مستقیماً گزاره‌ای را، نظریه‌ای را، مبانی علمی را استخراج می‌کنیم و یا اینکه گزاره یا نظریه یا مبانی علمی علوم را تکمیل می‌کنیم یا از قرآن کریم درباره مبانی گزاره‌ها یا نظریه‌های علمی الهام می‌گیریم و گاه ممکن است قرآن کریم به عنوان میزان سنجش و حکمیت درباره نظریه‌های علمی یا گزاره‌های علمی مورد استفاده قرار بگیرد؛ بر این اساس قرآن کریم می‌تواند بر ابعاد و لایه‌های گوناگون علوم اثرگذار باشد، مانند مبانی، اهداف، مسائل، روش ها، نتایج علوم و…؛ از این رو اثرگذاری همواره به معنای تأثیر مستقیم در همه ابعاد علوم نخواهد بود، بلکه گاه این اثرگذاری به مثابه یک منبع و گاه به مثابه میزان سنجش می‌باشد و یا دیگر گونه‌های تأثیرگذاری که در منشور مرجعیت علمی قرآن کریم بیان شده است. 

 قلمرو و عرصه‌های مرجعیت علمی قرآن از دیدگاه شما چیست؟ 

مرجعیت علمی قرآن کریم در عرصه‌های علوم متفاوت است و بر اساس آنچه در منشور مرجعیت علمی قرآن آمده است، شامل سه دسته از علوم می‌شود: علوم انسانی، علوم اسلامی و علوم طبیعی. 

مراد ما از علوم اسلامی دانش‌هایی هستند که در بستر تمدن، فرهنگ و حوزه‌های گوناگون اسلامی تدوین شده و رشد یافته است، مانند علم فقه، علم کلام و…. 

مراد از علوم انسانی، علوم ساخت یافته بشری است؛ هر چند در غرب در مورد تعریف علوم انسانی اختلاف شدیدی وجود دارد، مانند جامعه شناسی، روانشناسی و…

در مورد علوم طبیعی یا علوم تجربی نیز مراد ما دانش‌هایی هستند که موضوع آن‌ها بررسی ویژگی‌های فیزیکی طبیعت می‌باشد و در آن علوم سعی بر این است تا پدیده‌های طبیعی با روش علمی بر اساس فرآیندهای طبیعی تشریح شود. 

اما در منشور مرجعیت علمی قرآن کریم، دفتر تبلیغات اسلامی مأموریت خویش را در شرایط فعلی و در آغاز کار بر علوم اسلامی و علوم انسانی متمرکز کرده است.