آثاری که مُهر داعش بر پیشانی دارند/ چشم در چشم گروهک تکفیری
از زمان شکل‌گیری گروهک تروریستی داعش تا امروز سینما و تلویزیون ایران بخشی از جنایت‌های این گروه تکفیری را در قالب داستان‌های مختلف به نمایش گذاشتند. روایت‌هایی دردناک از نفوذ شیطان در دل انسان.
به گزارش خبرنگار ایلنا، از چند سال پیش سینما و تلویزیون ایران تصمیم گرفت گروه تکفیری داعش را در قالب آثار نمایشی به تصویر بکشد. پیش از آن مستندهای زیادی با موضوع این گروه پلید ساخته شده بود که شاخص‌ترین آن «زنانی با گوشواره‌های باروتی» ساخته رضا فرهمند است.
در این گزارش مروری بر آثار نمایشی با موضوع داعش داریم.
خانه امن / احمد معظمی
تازه‌ترین سریالی که گروه تکفیری داعش را در قالب یک اثر نمایشی دراماتیزه کرده، «خانه امن» است. این سریال از دهم آبان روی آنتن شبکه یک رفته است و در همان قسمت نخست فعالیت‌های تروریستی آن را به نمایش گذاشت. در «خانه امن» تلاش‌ها برای ورود داعش به منظور انجام عملیات‌های تروریستی محور قصه است. داستان با ورود یکی از اعضای آن به ایران شروع می‌شود که قصد انجام عملیات انتحاری در ترمینال جنوب دارد. در مقابل، نیروهای اطلاعاتی کشورمان به مقابله با او برخاسته‌اند و نقشه‌اش را نقش بر آب می‌کنند. در «خانه امن» چند عملیات دیگر داعش برای ایجاد خرابکاری نیز به تصویر کشیده شد که مبنای این اتفاقات واقعی است و همین باعث شده سریال تاثیرگذار و نفس گیر باشد. بازخوردی که سریال میان مخاطبان داشته است نشان می‌دهد، «خانه امن» توانسته شمایل پلید این گروهک تکفیری را بخوبی به تصویر بکشد. مجاهدت نیروهای امنیتی دیگر امتیاز مهم سریال است که نشان می‌دهد چگونه برای مبارزه با داعش جان خود را کف دست گرفته اند. ادای دین به حاج قاسم سلیمانی برگ برنده دیگری از «خانه امن» است که اتفاقا از همان قسمت نخست مخاطبان را به تحسین وا داشت.
ویژگی مهم دیگر «خانه امن» نمایش چگونگی نفوذ داعش بر برخی جوان‌ها است. این مساله‌ای است که تاکنون در آثار نمایشی ایرانی مغفول مانده و حالا در سریال «خانه امن» به آن پرداخته شده است. در یکی از قسمت‌ها به طور کامل این مساله تشریح شد که داعش چگونه برخی جوان‌ها را فریب می‌دهد و اندیشه التقاطی خود را به آن‌ها تحمیل می‌کند. در این سریال به وضوح نشان داده شد که داعش چگونه عملیات شست و شوی مغزی برخی جوان‌ها را اجرایی می‌کند. آن‌ها با مخدوش کردن چهره اسلام واقعی و ترسیم یک دین جعلی، با وعده دادن بهشت برین! این جوان‌ها را وادار به عملیات انتحاری می‌کنند.
جالب آن که در ماجرای عملیات تروریستی به مجلس، حرم امام (ره) و نیز اهواز دیدیم که چگونه داعش بر ذهن برخی جوان‌ها اثر منفی گذاشته و آن‌ها را در دام انداخته بود. در ویدئوهایی که از عملیات‌های انتحاری اعضای این گروهک هم منتشر می‌شود، دیده‌ایم که آن‌ها چگونه استحاله شده اند.
پیش‌تر در سریال «خلافت» ساخت کشور سوئد هم به این بخش از داعش پرداخته شده بود که البته این سریال در نوع داستان‌گویی و نگاه به کلیت اسلام، تفسیری نادرست داشت. حالا «خانه امن» به مخاطب ایرانی و جهانی می‌گوید بین اسلام رحمانی با اسلام داعشی تفاوت است و در عین حال به خانواده‌ها و جوان‌ها هشدار می‌دهد که در دام این افکار التقاطی نیفتند.
«خانه امن» به ماهیت شکل گیری داعش هم اشاره می‌کند. در این سریال گفته شده که این گروهک توسط آمریکا و برای ناامن کردن خانه امن ایران راه‌اندازی شد…. مجموعه این ویژگی‌ها باعث می‌شود تا به این نتیجه برسیم «خانه امن» جسورترین و کامل‌ترین اثر نمایشی با موضوع داعش است.
پایتخت ۵ / سیروس مقدم
پیش از «خانه امن»، سریال «پایتخت ۵» هم سراغ داعش رفته بود. داستان از جایی شروع شد که نقی و خانواده‌اش بر اثر حادثه‌ای، از ترکیه به سوریه می‌رسند. آن‌ها در دام گروه تکفیری داعش می‌افتند و با آن‌ها به مبارزه برمی‌خیزند. سیروس مقدم لحظاتی نفس گیر از درگیری با داعش را به تصویر کشید و به خوبی پلشتی داعشی‌ها را پیش چشم مخاطب قرار داد. بیننده در «پایتخت ۵» پی برد که داعش گروهی افراطی است که قرائتی ناصواب از اسلام دارند. سازندگان سریال این مفهوم را جا انداختند که اگر داعش به ایران برسد چه اتفاق شومی خواهد افتاد. در نهایت هم نیروهای امنیتی ایرانی و مدافعان حرم نقش فعال خود را نشان دادند و به داد خانواده نقی معمولی رسیدند.
به وقت شام / ابراهیم حاتمی‌‌‌‌‌‌کیا
ابراهیم حاتمی کیا «به وقت شام» را بر مبنای داستان حضور یک پدر و پسر (هادی حجازی فر و بابک حمیدیان) در سوریه روایت کرد. این دو خلبان هواپیمای مسافربری هستند و در راستای یک ماموریت برای رساندن محموله غذا و دارو به جنگ‌زده‌های سوری به دست نیروهای داعش اسیر می‌شوند.
فیلم «به وقت شام» پر است از لحظات نفس گیر که روایت‌گر رعب و وحشتی است که داعشی‌ها ایجاد می‌کنند. تاثیرترین سکانس فیلم جایی است که لحظه شهادت شهید محسن حججی بازطراحی می‌شود. ابراهیم حاتمی کیا در عین حال داعش را گروهکی «جاهل» دانسته و در فیلمش نشان داده دیر یا زود بساط‌شان برچیده خواهد شد. دیالوگ معروف «به وقت شام» یعنی «چطوری ایرانی؟» که از زبان یک داعشی بیان می‌شد، تا مدت‌ها کاربرد داشت. حاتمی کیا با این دیالوگ می‌خواست بگوید داعش سودای تسخیر ایران را دارد و اگر جانفشانی مدافعان حرم نمی‌بود، چه بسا این اتفاق رخ می‌داد.
امپراطور جهنم / پرویز شیخ طادی
«امپراطور جهنم» با به تصویر کشیدن اتفاقات خاورمیانه به خصوص نقش آل سعود در شکل گیری گروه‌های تکفیری و داعش، اندیشه‌های یک مفتی را روایت می‌کند.
امپراطور جهنم روایتی از نحوه تولد، رشد و افول «داعش» است. فیلم در توصیف ریشه‌های اصلی داعشی‌گری، با تکیه بر زمینه‌های تربیتیِ جزمی و متعصبانه مکتب‌خانه‌های طالبانی و اهل تسنن در پاکستان، عقده‌ها و تمایلات انگیزشی داعش را ریشه در مدل تربیتی کودک عنوان می‌کند. همچنین زمینه‌های استعماری و سیاسی جهان معاصر را در هدایت و جذب این جریان به نمایش می‌کشد.
فیلم ضمن توصیف ارتباط داعش با آمریکا، صهیونیسم، اروپا و عربستان به تبیین تفاوت تشیع و افراطی‌گری می‌پردازد. «امپراطور جهنم» با هدف معرفی داعش به‌عنوان جریان مدعی عدالت‌خواهی جهانی، این گروه را جریانی متعصب، غیر عقلایی و دستاویز استکبار جهانی نشان می‌دهد.
در این فیلم ریشه‌های شکل گیری داعش به شکل نمادین به تصویر درآمده است؛ به گونه‌ای که در فیلم با یک «سلطان» مواجهیم که ولد نامشروع و زشت و ناقص‌الخلقه داعش در افغانستان است که از سوریه سر برآورده. «امپراطور جهنم» تلاشی برای نمایش چگونگی ظهور جریان‌های تکفیری افراطی جهان اسلام است که البته از نظر قصه‌پردازی ضعف‌هایی دارد.
