در نشست خبری هفته کتاب مطرح شد:
مشارکت چشمگیر نهادها و تشکل‌های مردمی در هفته کتاب
ایوب دهقانکار، در نشست خبری هفته کتاب از برگزاری برنامه‌های متنوع در سراسر کشور با در مشارکت مراکز استان‌ها خبر داد و گفت: این میزان مشارکت به معنای شکل‌گیری جریان خروج هفته کتاب از قالب دولتی است.
به گزارش ایلنا، نشست خبری بیست‌وهشتمین دوره هفته کتاب با حضور ایوب دهقانکار، مدیرعامل موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران، احمدزاده، معاون سیاسی امنیتی استانداری استان فارس، مدیرکل اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی استان فارس، مسئولان اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان فارس و همچنین معاونان موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران، سه‌شنبه (۲۰ آبان‌ماه) در تالار عاشوری موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران برگزار شد.
دهقانکار درباره اقدامات و برنامه‌های هفته کتاب سازمان‌ها و نهادها برای هفته کتاب بیان کرد: علاوه‌بر موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران به‌عنوان مجری برنامه‌های هفته کتاب، از مجموعه‌ها و نهادهای متنوع و متکثر، برنامه‌های قابل‌توجهی برای این هفته، پیش‌بینی شده است؛ ازجمله از سوی ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی مراکز استان‌ها، و وزارتخانه‌های مختلف. همچنین انجمن‌ها، تشکل‌ها و اشخاص حقیقی نیز برنامه‌های متنوعی را برگزار می‌کنند. مجموعا در استان‌ها بیش از ۸۰۰ برنامه پیش‌بینی شده‌است.
وی با اشاره به رویکردهای موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران در هفته کتاب ادامه داد: تشکیل کمیته محتوایی، ویژگی بارز هفته کتاب امسال است. چند رویکرد در هفته کتاب در این کمیته تعریف شده‌است. نخست اشتراک‌سازی که براساس این رویکرد با توجه به شأن اجرایی موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران، تلاش شده تا از ظرفیت سایر نهادها برای برگزاری برنامه‌های هفته کتاب استفاده شود. ظرفیت‌سنجی، دیگر رویکرد این کمیته است که براساس آن، تلاش شده تا ضمن شناسایی ظرفیت‌ها، ظرفیت‌سازی‌هایی نیز انجام شود. در نهایت رویکرد گفتمان‌سازی با هدف ایجاد موج و جریان‌سازی برنامه‌های هفته کتاب در طول سال، رویکرد دیگری است که براساس آن، دنبال تبدیل ظرفیت‌های بالقوه به بالفعل و ترسیم چشم‌اندازها کوتاه و بلندمدت هستیم.
مشارکت انجمن‌های صنفی و گروه‌های مردمی در هفته کتاب
دهقانکار با اشاره به تاثیرگذاری ویروس کرونا بر برنامه‌های هفته کتاب، ادامه داد: هرچند پیش‌بینی می‌شد تا ویروس کرونا موجب کاهش میزان مشارکت و استقبال از هفته کتاب شود اما خوشبختانه برخلاف این پیش‌بینی میزان مشارکت‌ها بسیار قابل‌توجه بوده‌است. تاثیرگذاری ویروس کرونا نباید به‌عنوان تهدید برای تغییر ارزش‌ها یعنی اهمیت و جایگاه کتاب و کتابخوانی، تلقی شود؛ بلکه این ویروس فقط باعث تغییر روش‌ها و ابزارهاست. انجمن‌های صنفی، تشکل‌ها و گروه‌های مردمی فعال در حوزه ترویج کتابخوانی، فعالانه و خودجوش در این هفته حضور خواهند داشت. این میزان مشارکت به معنای شکل‌گیری جریان خروج هفته کتاب از قالب یک رویداد دولتی است.
مدیرعامل موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران گفت: اکثر برنامه‌های هفته کتاب در قالب مجازی با حضور حداقل افراد و رعایت حداکثری پروتکل‌های بهداشتی، برگزار خواهد شد. گسترده‌ترین برنامه هفته کتاب، اجرای طرح پاییزه کتاب است. با توجه به برگزاری مطلوب تابستانه کتاب، شاهد افزایش میزان مشارکت کتاب‌فروشان در طرح پاییزه هستیم به‌طوری که ۱۰۵ کتاب‌فروشی جدید به طرح‌های حمایتی پیوسته‌اند. امیدواریم در آینده نیز کتاب‌فروشی‌های بیشتری به این طرح بپیوندند. تاکنون در مجموع ۸۲۰ کتاب‌فروش در طرح پاییزه مشارکت کرده‌اند.
دهقانکار با اشاره به زمان تسویه حساب با کتاب‌فروشان طرح پاییزه افزود: امیدواریم همانند طرح تابستانه با مساعدت معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، در اسرع وقت با کتاب‌فروشان عضو پاییزه تسویه حساب شود.
مشارکت شهرداری مشهد در پاییزه۹۹
مدیرعامل موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران با اشاره به مشارکت شهرداری مشهد در برگزاری طرح پاییزه کتاب افزود: شهرداری مشهد معادل یارانه و اعتبار طرح پایزه که از سوی معاونت امور فرهنگی تخصیص پیدا کرده‌است، در برگزاری طرح در خراسان رضوی مشارکت می‌کند.
وی درباره دیگر برنامه‌های موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران در هفته کتاب بیان کرد: جشنوراه پوپک دانا، جشنواره کتاب و رسانه از دیگر برنامه‌های هفته کتاب است. براساس اعلام دبیر جشنواره کتاب و رسانه با توجه به افزایش بخش‌های جدید دفاع مقدس و شهروند خبرنگار استقبال از این رویداد قابل‌توجه بوده و نزدیک به ۸۰۰ اثر به دبیرخانه جشنواره ارسال و در مرحله اولیه داوری از ظرفیت فعالان حوزه رسانه استفاده شده‌است که با توجه به میزان استقبال مهلت ارسال اثر دوبار تمدید شد.
دهقانکار افزود: برگزاری جشن تولد ۱۵ سالگی خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) نیز در هفته کتاب امسال با برنامه‌های متنوع برگزار خواهد شد.
وی ادامه داد: اهدا کتاب به کتابخانه‌های علامه طباطبایی و آیت الله سیستانی، برگزاری ۳۳ نشست تخصصی با بیش از ۹۰ سخنران، افتتاح مرکز اسناد موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران از دیگر برنامه‌های هفته کاتاب است. با توجه به میزان استقبال بالای نهادهای مشارکت‌کننده برنامه‌ها در گام نخست گلچین شده‌اند. تجلیل از نویسندگان و اهل قلم، گرامی‌داشت زادروز پدیدآورندگان متولد بین تیرماه تا آبان‌ماه از برنامه‌های هفته کتاب است.
وی با بیان این مطلب که برنامه‌های هفته کتاب پیوست استانی قابل‌توجهی دارد، افزود: افتتاح هفته کتاب در شیراز، پایتخت کتاب ایران با همراهی قابل‌توجه مدیرکل و معاون فرهنگی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان فارس ۲۴ آبان‌ماه، روز کتاب، کتابخوانی و کتابدار برگزار خواهد شد.
کتابگردی با رعایت پروتکل‌های بهداشتی
دهقانکار در بخش پرسش و پاسخ اهالی رسانه و در پاسخ به خبرنگاران درباره برگزاری نمایشگاه‌های کتاب گفت: برگزاری نمایشگاه کتاب چه در تهران و چه در سایر استان‌ها صرفاً منوط به نظر ستاد ملی مقابله با کرونا خواهدبود. اگر ستاد مقابله با کرونا مصلحت بداند که برخی از استان‌ها از ویروس کرونا امن و ایمن هستند، نمایشگاه کتاب به شکل فیزیکی در آن استان‌ها برگزار خواهد شد و گرنه به شکل مجازی برگزار خواهند شد.
مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران درباره نمایشگاه مجازی افزود: هفته پس از اتمام بیست‌وهشتمین دوره هفته کتاب اطلاع رسانی‌های مستمر و منظمی درباره برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب انجام خواهد شد، کمااینکه در حال حاضر شرایط اولیه ثبت‌نام ناشران برای شرکت در نمایشگاه مجازی کتاب تهران اعلام شده‌است.
وی در پاسخ به برنامه افتتاحیه و اختتامیه این دوره از هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران بیان کرد: برنامه‌های خوبی از افتتاحیه تا اختتامیه هفته کتاب برگزار خواهد شد. به‌رسم مراسم هرساله هفته کتاب، آغاز رویداد کتاب‌محور در پایتخت کتاب ایران و اختتامیه آن نیز، مراسم روز کتابگردی است. طی برگزاری جلسه‌ای که برای روز کتابگردی انجام شد، با توجه به ضرورت رعایت پروتکل‌های بهداشتی برای مقابله با ویروس کرونا، تصمیم گرفتیم که با حفظ رویکرد روز کتابگردی، این‌بار کتاب‌فروشی‌ها را به خانه مردم ببریم.
ثبت آدرس کتاب‌فروشی‌های کشور در نقشه در این راستا، یکی از اقدامات خوبی که بر این اساس شکل گرفته، مشارکت چندجانبه میان معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران، معاونت فناوری وزارت ارتباطات و شورای شهر تهران است که آن، بارگذاری نقشه کتاب‌فروشی‌های تهران و شهرستان‌ها در مسیریاب‌های موجود «بله» و «نشان» است. اطلاعات تمامی کتاب‌فروشی‌های سراسر کشور در اختیار وزارت ارتباطات قرار گرفته که در نقشه تهران برای اطلاع‌رسانی شهروندان از موقعیت جغرافیایی کتاب‌فروشی‌ها بارگذاری خواهد شد.
دهقانکار درباره اسناد و مدارک موجود که در آرشیو موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران قرار خواهد گرفت، توضیح داد: عامل پیروزی در آینده، عبرت‌گرفتن از گذشته است. با فرایند ادغام و جابجایی موسسات خانه کتاب ادبیات ایران، آرشیو ارزشمندی از ویدیوها، اسناد و مدارکی به جا مانده‌است که می‌تواند در برنامه‌ریزی‌های آینده به عملکرد این موسسات کمک کند. بعضاً این اسناد دارای ارزش تاریخی هستند، اما لزوماً هم اسناد تاریخی نیستند و در مرکز آرشیو موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران نگه‌داری خواهند شد.
مدیرعامل موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران در پاسخ به برنامه‌های دفاع‌مقدس در برنامه‌های هفته کتاب پیش‌رو عنوان کرد: تم اکثر برنامه‌های بیست‌وهشتمین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران، دفاع مقدس بوده و هست. موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران هم در هفته دفاع‌مقدس که گذشت و هم در ایام هفته کتاب برنامه‌های خوبی دارد. همچنین بخش ویژه دو رویداد، جایزه جلال آل‌احمد و نوزدهمین جشنواره کتاب و رسانه، دفاع مقدس است. البته نباید توجه به بحث دفاع مقدس و انقلاب اسلامی را صرفا در این‌گونه رویدادها مورد اهمیت قرار بدهیم؛ بلکه باید در تمامی فعالیت‌های در طول سال این مهم را در اولویت قرار بدهیم.
افزایش سرانه مطالعه با دسترس‌پذیر کردن کتاب
دهقانکار همچنین در پاسخ به سوالی پیرامون سنجش سرانه مطالعه و میزان سرانه مطالعه در کشور خاطرنشان کرد: سنجش سرانه مطالعه در کشورها براساس شاخص‌های متفاوتی انجام می‌شود. برخی از کشورها دعا، مناجات و مطالعه کتاب‌های درسی و دانشگاهی که جنبه اجباری دارند را جزء شاخص سرانه مطالعه حساب نمی‌کنند. سرانه مطالعه باید با شاخص‌های مورد ارزیابی همان کشورها مورد سنجش قرار بگیرد اما در ایران که شاخص مد نظر، مطالعه آزاد است.
مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران گفت: سرانه مطالعه طبق آخرین آمار وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، ۱۲ دقیقه است. برخی معتقدند که مردم ایران، کتابخوان نیستند اما من این نظر را قبول ندارم؛ چراکه مردم ایران بر طبق پیشینه تاریخی و دینی با کتاب بیگانه نیستند. نکته مورد توجه این است که کتاب در تمام نقاط کشور به‌شکل یکسان و دردسترس قرار ندارد، پس باید تمام تلاش خود را بکنیم که کتاب را به شیوه‌ای آسان‌تر و دسترس‌پذیرتر در اختیار مردم کشور قرار بدهیم.
وی در پایان در پاسخ به سوالی دیگر درباره سیاست‌گذاری‌های موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران برای ارتقاء فروش اینترنتی و دسترسی تمام مردم کشور به کتاب گفت: در این راستا، چند فعالیت صورت گرفته که از جمله آن می‌توان به برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب است که فرصتی برای معرفی کتاب و استفاده از طرفیت‌های موجود به علاقه‌مندان این حوزه که امکان حضور در نمایشگاه فیزیکی کتاب تهران را ندارند، می‌دهد.
دهقانکار افزود: مورد دیگر، برگزاری نمایشگاه کتاب مجازی است که با توجه به تجربه خوبی که در معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مصادف با تعطیلات سال نو صورت گرفت، پویشی با مشارکت پلت‌فرم‌های کتاب‌محور به‌راه افتاد که در این پویش، ۲۳۶ هزار نسخه کتاب توسط مردم خریداری شد. در تلاش هستیم تا با انجام این‌گونه فعالیت‌ها بتوانیم خلاء دسترسی مردم به کتاب و کتابخوانی را جبران کنیم.
