روایت ۴ فیلمساز خارجی از به تصویر کشیدن کرونا در جهان؛
"این" یک جنگ واقعی‌ست/ هنوز پایانی برای جهان نمی‌توان متصور بود
چهار فیلمساز از سه کشور هند، ایتالیا و آلمان در کوتاهترین زمان تجربیات خود را از شرایط کرونا در کشور خود به تصویر کشیده‌اند. نکته مشترک این فیلمسازان جوان؛ این مطلب است که: هنوز نمی‌توان پایان این وضعیت اضطراری در جهان را حدس زد و هیچیک از ما برای فیلمبرداری از درد اعضای خانواده خود آمادگی نداشتیم.
به گزارش خبرنگار ایلنا، تاکنون۱۳.۳۴۱، ۴۶۶ نفر در جهان به کرونا مبتلا و ۵۷۷.۹۶۳ نفر جان باخته‌اند. این آمار هراس جهانی از ویروسی که نخستین بار ۲۴ آذر ۱۳۹۸ در شهر «ووهان» واقع در مرکز چین گزارش شد و به تدریج به سایر کشورهای دنیا سرایت کرد، را به اوج خود رسانده است. تا بدانجا که ساکنان این کره خاکی امروز دیگر تنها با بحران سلامتی مواجه نیستند بلکه مشکلات اقتصادی، اجتماعی و خانوادگی ناشی از آن برای دهه‌ها جهان را درگیر خود نگاه خواهد داشت. هرچند هر کشور راه‌های متفاوتی را برای مواجهه با کرونا اختیار کرد اما بیشتر آنها تابع شرایط مشترکی بودند. «قرنطینه» نسخه مشترکی بود که بیشتر کشورها آن را درپیش گرفتند اما این نسخه در هر کشور بازخوردها و نتایج متفاوتی دربرداشت.
۴ فیلمساز جوان با نام‌های آرین پل از هند، ساشا بیازوئیس از ایتالیا، آنا فاروقی از آلمان و راکش مورانگتم اهل هند که برای شرکت در جشنواره فیلم مقاومت به تهران سفر کرده‌اند، ۴ فیلم درباره تجربه‌های خود از دوران کرونا در کشور خود ساخته‌اند. آثار این چهار فیلمساز جوان بیانگر سرگذشت مردم سراسر جهان در فضای زیستی مشترکی است که کرونا برای جهان به ارمغان آورده است. با این فیمسازان جوان درباره تجربه ساخت فیلم در شرایط کرونا گفتگو کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
باید دوباره تصمیم بگیریم علیه دشمن متحد شویم
«آرین پل» فیلمساز هندی درباره چرایی و چگونگی ساخت فیلمش با عنوان «آزادی از ویروس» می‌گوید: «قدرت، اراده و اتحاد به استقلال ما منجر شد. امروز باید دوباره تصمیم بگیریم علیه دشمن متحد شویم. از ماسک استفاده کنید، دست‌ها را بشویید و فاصله اجتماعی را حفظ کنید. بیایید زنجیر بشکنیم... نه پیوند.» این موضوع فیلم من است. «آزادی از ویروس» که تلاشی بود برای یادآوری متفاوت روز استقلال هند (که روز ۱۵ آگوست هر سال برگزار می‌شود). ما این فیلم را ساختیم تا هم‌وطنان‌مان را از مفید بودن دستورالعمل‌های ایمنی در برابر ویروس، آگاه کنیم.
وی با اشاره به تلاش پزشکان کشور هند برای مبارزه با این ویروس از بی‌توجهی مردمان کشورش گلایه کرده و اینطور می‌گوید: هند از ۱۵ مارس ۲۰ در قرنطینه به سر می‌برد و شهروندان دچار شوک و ناباوری هستند. همه ما یاد گرفتیم که با استفاده از ماسک و مواد ضد‌عفونی‌کننده و حفظ فاصله اجتماعی در امان بمانیم. اگرچه، متأسفانه متوجه شدیم افراد بی‌خیالی هم هستند که به این دستورالعمل توجه نمی‌کنند. از این‌رو، ما و به‌طور خاص، آنانیا آرین پل به این ایده رسیدیم و فیلم شکل گرفت.
این فیلمساز جوان با بیان این خاطره که "هماهنگی با هنرمند طراح به یادماندنی‌ترین اتفاق این فیلم بود. شایلداتیا گاش حدود ۲۰۰۰ کیلومتری با ما فاصله داشت؛ ما در بمبئی بودیم و او در کلمبیا؛ اما فاصله مانعی در روند کار نبود و ما ساعت‌ها تلفنی حرف می‌زدیم" درباره جهان پس از کرونا و فیلمسازی در آن دوران می‌گوید: هند شاهد موجی از بازگشت کارگران مهاجر از شهرهای بزرگ به سمت روستاهایشان بود. در تمام این مدت با داستان‌های انسانی بی‌شماری روبرو شدیم. افرادی که در گرمای شدید، ۹۰۰ تا۱۲۰۰ کیلومتر راه می‌روند و هنوز خوشحال هستند. همه کودکان، زنان و مردان در حال ساخت یک فیلم بسیار انسانی هستند و من دوست دارم آن را ضبط کنم. یک داستان خاص که به ذهنم خطور کرد، سفر دختری جوان با دوچرخه برای بازگرداندن پدرش به روستاست. او تقریباً ۱۰۰۰ کیلومتر دوچرخه‌سواری کرد. شگفت‌انگیز و باور نکردنی! داستان‌های زیادی از این غم و شادی‌ها وجود دارد که می‌توانیم آنها را جلو ببریم.
از دیدن رفتار مردم با پزشکان و پرستاران افسرده شدم
«راکش مورانگتم» کارگردان هندی درحاشیه تازه‌ترین فیلمش «مامان من»، رفتار نامناسب مردم با پرستاران و پزشکان را ایده ساخت این فیلم قرار داده و می‌گوید: فیلم کوتاه «مامان من» داستانی در مورد یک پرستار است که در خط‌مقدم درمان بیمار COVID-۱۹ فعال است و در این قرنطینه گسترده با شجاعت می‌جنگد. وظیفه ماست که جنگجویان کرونا را دوست داشته باشیم و از آنان پشتیبانی و حمایت کنیم. در وضعیت همه‌گیری COVID-۱۹ از تمام پرستاران و پزشکانی که در خط مقدم و خارج از خانه کار می‌کنند، داستان‌های مختلفی در رسانه‌ها شنیده و خوانده‌ام؛ ایده‌های متفاوتی به ذهنم رسید تا این افراد را در طی این مسیر تشویق کنم؛ بنابراین، من با دانش‌آموزم تماس گرفتم و داستانی را برای فیلمبرداری در خانه‌ی آنان مهیا کردم.
مورانگتم درباره ویژگی‌های ساخت فیلم پیرامون کرونا می‌گوید: طی این همه‌گیری، پزشکان و پرستاران با مشکلات زیادی درمورد بیماران خود روبرو هستند. وقتی که به خانه‌های خود بازمی‌گردند، افراد محله نگران گرفتن بیماری از آنها هستند و با رفتارشان آنها را ناراحت و از دیگران جدا می‌کنند. انگار تا پایان این قرنطینه مجاز به بازگشت به خانه نیستند! دیدن این واکنش‌ها بسیار افسرده‌ام کرد. فکر می‌کنم زمان آن رسیده است که به مردم آگاهی داده و تمام افراد خطوط‌مقدم را تشویق کنیم.
این فیلمساز جوان هندی با اشاره به این خاطره که "شوق‌آورترین لحظه من، زمانی بود که مجبور شدم بدون عوامل صحنه، گریم، نورپردازی و غیره برای این فیلمبرداری آماده شوم. من فقط با فیلمبردارم رفتم و کار را در خانه مربوطه شروع کردم" ادامه می‌دهد: می‌خواهم این فیلم کوتاه را به همه رزمندگان خطوط مقدم جبهه که در حوزه پزشکی کار می‌کنند، تقدیم کنم؛ به ویژه می‌خواهم این فیلم را به پرستارانی که شبانه‌‌روز در سراسر دنیا مشغول کار هستند، هدیه کنم.
روایتی از حضور کرونا میان پناهجویان
«آنا فاروقی» ساکن آلمان که با فیلم «ماسکی برای همه» به موضوع سلامت پناهندگان پرداخته است، درباره چرایی ساخت این فیلم می‌گوید: ما در ابتدا می‌خواستیم به همراه گروهی از پناهندگان، پروژه‌ای برای جشنواره فیلم بدون مرز درباره سازگاری با محیط‌زیست بسازیم اما ویروس کرونا همه ما را غافلگیر کرد؛ اجازه بازدید از مکان یا ملاقات با شرکت‌‌کنندگان در پروژه را نداشتیم. خوش‌شانسی و ارتباط خوب با اهالی محل، ما را به مکان خاص و ویژه‌ی دیگری رساند: دهکده صلح در بخش کوچک استرانکوف در براندنبورگ. این مرکز در دهه‌ی ۹۰ با هدف محافظت از جوانان در برابر بیکاری و افراط‌گرایی آغاز به کار کرد و اکنون پناهگاه و خانه پناهجویان، افراد مسن و افراد ضعیف اجتماعی است. این امتیاز به ما داده شد که در آنجا فیلمبرداری کنیم. در آنجا می‌توانید پناهندگان و آلمانی‌ها را ببینید که در کنار یکدیگر ماسک صورت می‌دوزند. کلیشه آوارگان به عنوان قربانیان شکسته شده است. در اینجا، آنان به عنوان افرادی نشان داده می‌شوند که می‌توانند به جامعه هدیه دهند.
وی درباره انگیزه خود از ساخت این فیلم می‌گوید: ویروس کرونا همه را در سراسر جهان متعجب کرد و بلافاصله انزوا آغاز شد. ما می‌خواستیم با دنیا، با دوستان و همکاران در ارتباط باشیم؛ بنابراین، ما خوشحال شدیم که توانستیم در این ایام سخت تلاش مردم برای ارتباط با یکدیگر را به نمایش بگذاریم.
این فیلمساز آلمانی می‌افزاید: به دلیل ممنوعیت تردد در آلمان، برای سفر از برلین به دهکده کوچک استورکوف در براندنبورگ نیاز به مجوز ویژه داشتیم. این یک سفر ۴۰ دقیقه‌ای است که در شرایط عادی، چیز خاصی نیست اما در شرایط فعلی اتفاق ویژه‌ای بود. در نهایت این امکان ایجاد شد که بتوانیم سفر کنیم و ببینیم مردم چگونه در مناطق روستایی با این قرنطینه کنار می‌آیند. بزرگترین امتیاز شناختن کسانی بود که برای یک هدف خوب کار داوطلبانه انجام می‌دادند.
وی با بیان اینکه نباید روند ساخت فیلم درباره کرونا حتی پس از ریشه‌کن شدن آن را کنار گذاشت، می‌گوید: من علاقه‌مند به ثبت این روند هستم. تغییر تعاملات اجتماعی به دلیل همه‌گیری، نکته جالبی است. افراد درحالیکه مجبور هستند فاصله اجتماعی را حفظ کنند و ماسک بزنند، چگونه باید روش‌های جدیدی برای برقراری ارتباط، کار و یادگیری از یکدیگر پیدا کنند؟
فاروقی تاکید می‌کند که این فیلم برای خارجی‌هاست؛ برای پناهنده‌ها، برای غریبه‌‌هایی که فکر می‌کنند موقعیت آنها در کشور جدید در شرایط لاعلاجی است. این فیلمی است که به آنها بگوید، شما مسئول زندگی خودتان هستید.
ایتالیایی‌ها باید بدانند در بیمارستان‌ها و گورستان‌ها چه می‌گذرد
«ساشا بیازوئیس» و «کارلا فالزون» دو روزنامه‌نگار و فیلمساز ایتالیایی هستند که وضع بیمارستان‌ها و گورستان‌ها در مقابله با کرونا را مهمترین ایده خود برای ساخت فیلم «روزهای قرنطینه در ایتالیا» می‌دانند.
ساشا بیازوئیس، روزنامه‌نگار و گزارشگر حرفه‌ای است که سابقه همکاری با روزنامه‌ها و تلویزیون‌های اصلی ایتالیا را دارد. او درباره ساخت این فیلم با موضوع ویروس کرونا می‌گوید: «Backstair» یک تیم تحقیقاتی است که به روزنامه ایتالیایی «Fanpage.it» تعلق دارد. کار اصلی ما تمرکز بر گزارش‌های تحقیقاتی است؛ اما درحالیکه ما مشغول کار روی گزارش‌های کاملاً متفاوت خود بودیم، درگیر رویدادهای خبری کووید ۱۹ در ایتالیا شدیم.
این روزنامه‌نگار ایتالیایی می‌گوید: منطقه لومبارد، بیشتر از دیگر بخش‌های ایتالیا تحت تأثیر کرونا قرار دارد، خیلی زود فهمیدیم که اتفاق بزرگی در حال رخ دادن است؛ بنابراین تصمیم گرفتیم برنامه خود را متوقف کنیم تا تمام وقت خود را به اخبار ویروس کرونا با دوربین فیلمبرداری اختصاص دهیم. این تیم متشکل از ۴ نفر در دو گروه بود که در ماه‌های مارس و آوریل ۲۴ ساعت هفت روز هفته را روی این موضوع کار می‌کردند.
بیازوئیس درباره انگیزه‌های ساخت این فیلم اینطور می‌گوید: ما روزنامه‌نگار هستیم و به همین دلیل است که خیلی زود اهمیت حضور در آنجا را برای گفتن و ثبت وقایع از طریق دوربین خود درک کردیم. مردم به خاطر موقعیت اضطراری مقابله با گسترش ویروس کرونا و وضع محدودیت‌های مجبور به ماندن در خانه بودند. به هر حال ما تصمیم گرفتیم که ریسک کنیم و وقت خود را صرف بیمارستان‌ها کنیم تا با دوربین‌های خود درد بیماران ICU و کار پزشکان را ثبت کنیم و به مردم در خانه نشان دهیم که چقدر اوضاع جدی است. بینندگان باید می‌فهمیدند که داخل اورژانس بیمارستان چه می‌گذرد و خیابان‌ها چقدر خالی است.
او با اشاره به خاطره‌ای درباره ساخت این فیلم می‌گوید: هجدهم مارس، ما در گورستان برگامو بودیم، درحالیکه ارتش ایتالیا برای انتقال تابوت‌ها به گورستان‌های مناطق دیگر درگیر بود، زیرا قبرستان برگامو کاملاً پر بود. تعداد مرگ و میرهای کرونا به قدری زیاد بود که دیگر قبرستان جایی برای اموات نداشت.
این روزنامه‌نگار ایتالیایی درباره تدوین این اثر هم اینطور می‌گوید: تدوین این مستند به هیچ وجه آسان نبود، به هیچ وجه نمی‌توان پیش‌بینی کرد که چه اتفاقی می‌افتد و هیچ راهی برای ساخت یک صفحه داستان قبل از فیلمبرداری وجود نداشت. تنها چیزی که توانستیم بسازیم پیگیری وقایع بود. هیچکس در بین ما، به عنوان خبرنگار و فیلمساز، آماده فیلمبرداری از کشته‌شدگان و درد اعضای خانواده خود نبود. فقط به خاطر عزم ما در روایت این داستان موفق شده‌ایم.
این فیلمساز سخنان خود را چنین ادامه می‌دهد: ایتالیا هنوز در «وضعیت اضطراری کووید ۱۹» قرار دارد، تعداد بیماران هنوز اجازه نمی‌دهد که پایان وضعیت اضطراری را حدس بزنیم. دو موضوع را احتمالاً بررسی خواهیم کرد: سندرم پس کوید ۱۹ و جایگزینی تجهیزات در بیمارستان‌ها.
بیازوئیس هدف از ساخت این فیلم را آگاهی بخشی عنوان کرده و می‌گوید: هدف ما تحقق یک مستند کامل درباره روزهای قرنطینه ایتالیا است. هدف؛ تولید نوعی دائره‌المعارف کامل به عنوان هدیه برای نسل‌های آینده بود، تا به آنها اطلاع داده شود که چه اتفاقی افتاد. در حین قرنطینه شدن افراد در خانه تکرار می‌کنند: «همه چیز خوب است»، فیلم ما عناصری را برای پاسخ به این سؤال به آنها می‌دهد؛ اینکه «با بیش از ۳۵۰۰۰ مرگ در ایتالیا، همه چیز خوب پیش رفت؟»
