یک خواننده پاپ دهه هفتاد:
ریش‌سفیدها تبرئه کردن خودشان را کنار بگذارند و احساس مسئولیت کنند/ پول و افراد مدعی بسیار دیده‌ام امروز دنبال پهلوانی می‌گردم/ اشتباهات موسیقی پاپ تقصیر نسل ما است
پدرام کشتکار می‌گوید: زمانی که وارد استودیو آنالوگ می‌شوم، بسیاری از امکانات استودیوی دیجیتال را در اختیار ندارم، این کاستی‌ها باعث می‌شود برای ضبط و تولید اثر آماده‌تر باشم و نوازندگان آماده‌تری را به کار گمارم که در نهایت سلامت موسیقی تولید شده را در پی دارد و کیفیت اثر را بالا می‌برد. اما تکنولوژی به این سلامت آسیب زد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، پدرام کشتگار (موسیقی‌دان، آهنگساز، نوازنده و تنظیم‌کننده) یکی از هنرمندان عرصه پاپ است که در ده‌های قبل با خوانندگانی چون شادمهر عقیلی، محمد اصفهانی، احسان خواجه‌امیری، مجتبی کبیری و سیمین غانم و ... همکاری کرده است. کشتکار مانند دیگر هم‌نسلانش سال‌هاست که از موسیقی و فضای حرفه‌ای فاصله گرفته و نسبت به گذشته فعالیت بسیار کمی دارد.
کشتکار پروژه‌ای با عنوان «طرح طلایی» دارد: با رصد فعالیت‌های موسیقی ترانه‌‌سراهایی را انتخاب کردم که اهل روستا هستند. فردی را سراغ دارم که بیست سال سن دارد و کارگر گچ‌کار است. او که آهنگسازی نیز می‌کند صبح تا به شب مشغول کارگری‌ست. در این طرح سراغ آنها رفته‌ام.
شما از هنرمندان مطرح دهه‌های قبل بودید. دلیل کم‌کاری یا گزیده‌کاری امروزتان چیست؟
طی این سال‌ها سیستم شنیداری شنونده موسیقی پاپ امروز بسیار متفاوت شده است. البته من نمی‌گویم موسیقی پاپ امروز بد شده، بلکه متفاوت شده و تغییر کرده است. ضمن اینکه با وجود همه تفاوت‌ها من نیز مشغول فعالیتم و برنامه‌هاو طرح‌های جدیدی دارم و مشغول به اجرا رساندن آنها هستم.
در مقطعی (دهه هفتاد و شاید اوائل دهه هشتاد) همه استودیوها آنالوگ بودند و تنها ابزار تنظیم‌کننده سازی چون کیبورد بود، اما آثار تولیدی کیفیت بسیار بالاتری داشتند. انتفال موسیقی آنالوگ به دیجیتال چه پیامدهای مثبت و منفی دربرداشته و آیا بخشی از انزوای هم‌نسلان شما به دلیل تغییر فضایی است که در زمینه موسیقی ایجاد شده؟
تفاوت موسیقی قبل ما با موسیقی جدیدی که اساس آن دنیای دیجیتال و نرم‌افزارها و ادوات است، مانند رانندگی با ماشین دنده‌ای و اتوماتیک است. زمانی که شما در ماشین دنده‌ای می‌نشینید، باید فیزیک و درک و شعور مناسبی داشته باشید و بتوانید در کوتاه‌ترین زمان ممکن امور مربوط به رانندگی را اجرا کند و انجام دهید. آنچه باعث موفقیت راننده می‌شود توانایی‌های او در زمینه‌های مذکور است. در آهنگسازی نیز روال به همین شکل است. زمانی که من آهنگساز وارد استودیو آنالوگ می‌شوم، بسیاری از امکانات استودیوی دیجیتال را در اختیار ندارم و با محدودیت‌هایی مواجهم. این کاستی‌ها باعث می‌شود من برای ضبط و تولید اثر آماده‌تر باشم و نوازندگان آماده‌تری را به کار گمارم. این آماده بودن و موضوعات مربوط به آن در نهایت صحت و سلامت موسیقی تولید شده را در پی خواهد داشت و کیفیت اثر را بالا می‌برد. این مورد یکی از آسیب‌هایی است که تکنولوژی به موسیقی وارد کرده است. ضمن اینکه استفاده نادرست از تکنولوژی و امکانات دیجیتال نیز وجود داشته و دارد. ما آن زمان که موسیقی تولید می‌کردیم ترک‌های ریکورد استودیوی‌مان محدود بود و گزینه‌ای به اسم «undo» وجود نداشت و حال اینگونه نیست و فرصت اشتباه و تکرار وجود دارد. در حال حاضر خواننده هر چقدر بخواهد می‌خواند و درنهایت کافی است روی گزینه «undo» کلیک کند. قبلا ما با تعداد زیادی نوازنده در استودیو ارکستر ضبط می‌کردیم.
در عکاسی نیز چنین روندی را پیموده‌ایم. در گذشته‌ای نه چندان دور، اساس عکاسی نگاتیو بود و عکاسان از دوربین‌های آنالوگ استفاده می‌کردند و جدا از اینکه از نتیجه کارشان بیخبر بودند، فرصت اشتباه نیز نداشتند.
مقایسه درستی است و سینما نیز این روند را پیموده و درگیر مسائل و مشکلات مشابه است. اگر توجه کنید تولیداتمان نسبت به گذشته بسیار زیاد است اما کیفیت آثار مدام در حال افت کردن است. قبلا نیز گفته‌ام که تا قوانین و چهارچوب‌هایی مشخص نداشته باشیم این جریان ادامه خواهد داشت و طی این روند صحبت من و دیگران در اینباره‌ها اشتباه است.
در دهه‌های قبل با افراد مطرح و پرکاری همکاری می‌کردید که دوستانتان بودند و حال مانند شما کم‌کار شده‌اند. هنوز با آنها تعامل و مراوده دارید؟
قطعا تماس و ارتباطات ما مانند گذشته نیست. البته دوستی‌ها و رفاقت‌ها همانی است که در گذشته بوده و به قوت خود باقی است، اما خب سن من و هم‌نسلان بالا رفته و تقاضاهای خودمان را داریم.
شما در آن سال‌ها نوازندگی هم می‌کردید. آیا در این زمینه هنوز فعال هستید؟
من نوازنده گروه خاصی نبودم. یکی، دو بار سرپرستی ارکستر همکارانم را به عهده داشتم و به این دلیل که توقع تولید موسیقی از من بیشتر بود، بازهم به کار خودم و فعالیت‌های اصلی‌ام بازگشتم. بسیاری از همکاران من اجرا می‌کنند و در زمینه تولید فعال نیستند، اما من اینگونه نیستم و در بخش تولید فعالیت می‌کنم.
برخی از فعالان و کارشناسان، دهه هفتاد و اوائل دهه هشتاد دوران طلایی موسیقی پاپ پس از انقلاب می‌دانند. شما چه نظری دارید؟
بله درست است و موسیقی پاپ در همان دهه هفتاد تمام شد. اگر امروز اشتباه و اشتباهاتی اتفاق افتاده ما نیز مقصریم. ما قهر کردیم و کم‌کار شدیم. ما در واقع نسل آینده را خوب تربیت نکردیم و آینده موسیقی را نساختیم. البته فقط موسیقی و فعالان این عرصه نبوده‌اند که به موسیقی بد کرده‌اند. بخشی از این مشکل مربوط به آموزش و پرورش و نحوه فرهنگسازی‌هاست. همین اینترنت که به یکی از بخش‌های اصلی زندگی مردم تبدیل شده، بر ایجاد مشکلات موجود تاثیر داشته و نتیجه همه اینها، آثاری است که بر اساس جذابیت‌های لحظه‌ای تولید شده‌اند و وضعیت و کیفیت موسیقی ما را تنزل داده‌اند. همه اینها در حالی است که ما پشت صحنه را خالی کرده‌ایم و به همین دلیل تولید آثار ضعیف بیشتر بوده و قاعدتا چنین آثاری مورد توجه قرار می‌گیرند. مگر چقدر می‌توانیم به وسیله موسیقی شنونده را تحت تاثیر قرار دهیم و گوشش را تربیت کنیم؟، آدم‌ها آزادند و همه جا می‌روند و علائق و سلایق‌شان تغییر می‌کند. منظورم این است که هنرمندان موسیقی را مقصر اصلی وضعیت امروز موسیقی پاپ ندانیم. موضوعات بسیاری در این زمینه وجود دارد و اگر به تحلیل و آنالیز آنها بپردازیم، متوجه خواهیم شد که اتفاقا همه آنها به هم ربط دارند. اجتماع و فضایی که در آن زندگی می‌کنیم، امروز ایجاب می‌کند چنین اتفاقاتی رخ دهد؛ بنابراین نمی‌توان صرفا توسط بهترین موسیقی‌ها تغییرات بزرگ ایجاد کرد. ضمن اینکه افرادی چون من که با سی سال سابقه کم‌کار می‌شود، طبیعی است و باید این اتفاق بیفتد. چنین افرادی باید تخصص و تجربه خودشان را در بخش‌های دیگر موسیقی به کار گیرند. گاه پیش می‌‌آید که به من می‌گویند شماها کنار کشیدید و اوضاع این چنین شد. من باید از مقطعی به بعد کنار می‌کشیدم و باید در بخش‌های دیگر موسیقی وقت می‌گذاشتم. چرا من باید در تمام عمرم فقط آهنگ بسازم و تنظیم کنم؟ با همه اینها، به نظرم باز هم به آن روزهای خوب بازخواهیم گشت؛ زیرا مردم نیز از این اوضاع و از شنیدن آثار ضعیف و سطحی خسته‌اند. به طور کلی فضای آثار امروزی و تنظیم اغلب آنها تکراری است و فقط خوانندگان و ترانه‌ها تغییر می‌کنند. اما وضعیت عوض خواهد شد و اوضاع بهتری را پیش رو خواهیم داشت.
با این حساب به آینده موسیقی پاپ کشور امیدوارید.
من در هر تخصص و فنی به آینده امیدوارم به این شرط که افراد بزرگ هر عرصه احساس غیرت و مسئولیت کنند و به میدان فعالیت برگردند و آستین‌ها را بالا بزنند، نه اینکه مانند برخی از همکاران ما بیرون گود بنشینند و مسائل و موضوعات را شوخی بگیرند و دیگران را تمسخر کنند و به تیکه پرانی بپردازند. در نهایت ما که ریش سفید این کار هستیم باید احساس مسئولیت کنیم و با کلماتی چون نمی‌شود خودمان را تبرئه نکنیم.
در ابتدای گفتگو از طرح هایی گفتید که مشغول اجرای آنها هستید. درباره آنها توضیح دهید.
پروژه‌ای دارم که مشغول انجام آن هستم و عنوان «طرح طلایی» را برای آن برگزیده‌ام. بر اساس این طرح، طی ارزیابی‌های بسیاری که در سطح کشور داشته‌ام سه نفر را انتخاب کرده‌ام. به نظرم این سه نفر خوانندگان مستعدی هستند و طی برنامه‌ریزی‌های قبلی که داشته‌ام قصدم این است برای هر کدام از آنها یک تکآهنگ تولید کنم و طی این اتفاق ترانه‌سرایی، آهنگسازی، نوازندگی، تنظیم و میکس و مستر به عهده خودم است. قیمت هر پکیج را نیز برای هرکدام از خوانندگان میلیون تومان در نظر گرفته‌ام. البته آن 5 میلیون تومان را نیز به صورت نقد دریافت نمی‌کنیم و به افراد منتخب گفته‌ام هر طور که می‌خواهند آن را پرداخت کنند.
طرح طلایی چه دستاوردهای مثبتی برایتان داشته است؟
خیلی خوشحالم که در این بازار گران و مملو از ناامیدی افراد مستعد را در سطح کشور شناسایی می‌کنم و باعث دیده شدنشان می‌شوم. حتی خانواده‌های برخی از متقاضایان و برگزیدگان با من تماس می‌گرفتند.
به هرحال آنهایی که دستی در تولید و ساخت و انتشار دارند می‌دانند که در حال حاضر تولید یک آهنگ حداقل حدود 10 تا 15 میلیون خرج برمی‌دارد.
بله همینطور است.
خوانندگان مذکور را چگونه انتخاب کرده‌اید؟
در اینباره فراخوانی را در اینستاگرام منتشر کردم و پس از آن متقاضیان آثارشان را در قالب تصویر و صوت از طریق واتساپ برایم ارسال کردند و من نیز پس از مشاهده و شنیدن آثار ارسالی، سه نفر را به عنوان برگزیدگان پروژه انتخاب کردم و حال نیز کارهایشان در حال انجام است.
انتخاب خوانندگان و تولید آثاری برای آنها، چه دستاوردهایی برایتان دارد؟
البته شخصا چنین فعالیت‌هایی را بزرگ نمی‌دانم، اما شاید با این کار از لحاظ مالی به بچه‌ها کمک کرده باشم و در اینباره پیام‌ها و بازخوردهای خوبی نیز دریافت کرده‌ام. البته انجام همه امور ازجمله تامین هزینه‌های ساخت قطعات را خودم تقبل کرده‌ام و به همین دلیل است که از متقاضیان مبلغی دریافت می‌کنم. اما بی‌شک انجام این کار برایم به هیچ وجه سود مالی ندارد، با این وجود از انجام چنین کاری بسیار خوشحالم، زیرا با دعاهای بسیار متقاضیان و انرژی مثبت آنها مواجه شدم و این اتفاق برایم خوشایند و لذت‌بخش است تا همین لحظه از کاری که انجام داده‌ام بسیار راضی هستم. البته پروژه «طرح طلایی» به همین بخش خلاصه نمی‌شود و برای ماه‌های آینده برنامه‌های جدیدی را مدنظر دارم و بر همین اساس اطمینان دارم که این پروژه بیش از قبل مورد توجه قرار خواهد گرفت.
یعنی «طرح طلایی» برای شما پروژه‌ای بلندمدت است؟
در این زمینه مشغول تشکیل تیمی هستم و افرادی که نسبت به خوشحال کردن نسل‌های جدید و هدایت آنها به سمت موسیقی سالم‌تر تمایل دارند، به کار گرفته خواهند شد و به این ترتیب در کنار یکدیگر به تولید اثر خواهیم پرداخت. در همین راستا حدود هفت هفته دیگر طرح جدیدم را ارائه خواهم کرد.
در طرح طلایی تمرکز شما صرفا در زمینه خوانندگی است؟
طی یک سالی که وضعیت فعالیت فعالان موسیقی را در سطح کشور رصد می‌کردم ترانه‌‌سراهایی را انتخاب کردم که اهل روستا هستند و بسیار با سلیقه و با لیاقتند و خیلی زیبا می‌نویسند و می‌سرایند. یا مثلا، فردی را سراغ دارم که بیست سال سن دارد و کارگر گچ‌کار است و به حدی زیبا می‌خواند که تعجب‌برانگیز است. این فرد که آهنگسازی نیز می‌کند صبح تا به شب مشغول کار و کارگری است.
همکاران و دوستانتان نسبت به فعالیت‌های اخیرتان، بخصوص طرح طلایی چه نظری دارند؟
من به زعم خودم تصمیمی گرفته‌ام و دارم کارم را انجام می‌دهم. در این میان خیلی از همکارانم خوششان آمد و بسیاری نیز مخالفت کردند و ناراحت شدند که چرا دستمزد پایین می‌گیرم و اصطلاحا قیمت‌ها را شکسته‌ام. در پاسخ به این دوستان می‌گویم، تصور کنید رستورانی دارم که متعلق به خودم است و می‌خواهم در طول ماه به سه نفر غذای مجانی بدهم و این موضوع به کسی ربطی ندارد. ضمن اینکه به دعای خیر مردم بیش از کسب درآمد و سود مالی نیاز دارم. اتفاقا همین جاست که می‌توانم هنرمندان را انتخاب کنم. راستش را بخواهید من پول و افراد خوش‌تیپ و خوش چهره و مدعی نیز بسیار دیده‌ام و حال دنبال پهلوانی می‌گردم که ضمن داشتن مولفه‌های لازم، ارزش این را داشته باشد که دستش را بگیرم و او را بالا بکشم.
در حال حاضر با خوانندگان مطرح همکاری ندارید؟
اتفاقا مشغول همکاری با دوستی قدیمی چون آقای محمد اصفهانی هستم و یک تکآهنگ برای ایشان می‌سازم. حال نمی دانم ایشان قصد دارد از اثرش چگونه و چطور استفاده کند، اما به هر صورت از این همکاری رضایت دارد.
عکس: لیلی شاهوردی
