«جایی برای فرشته‌ها نیست» ۴ ساعته قاچاق شد/ نگران دانلود فیلم نیستم چون کاری از دستم برنمی‌آید/ وقتی نت‌فلیکس نگران دانلود آثارش نیست ما هم نباشیم

حامد شکیبا‌نیا (تهیه‌کننده مستند جایی برای فرشته‌ها نیست) درباره همزمانی اکران این فیلم در گروه سینمایی هنروتجربه و سینمای آنلاین به خبرنگار ایلنا گفت: برنامه ما از ابتدا اکران آنلاین بود و زمانی که سینماها تعطیل بود، قراداد آن را هم بسته بودیم، منتها چون قرار شد سینماها باز شوند و برنامه سازمان سینمایی هم اکران محدود به فیلم‌هایی بود که پرفروش‌تر هستند، به ما هم به دلیل اینکه فیلم‌مان یکی از شانس‌های فروش در بخش هنروتجربه بود، پیشنهاد شد ابتدا آن را در سینما اکران کنیم. البته باید بگویم فیلم‌های هنروتجربه اساسا آثاری نیستند که برای فروش تولید شوند، منتها همانطور که در بخش سینمای تجاری هم کار پرفروش‌تر را برای اکران در ایام کرونا انتخاب کرده‌اند، در بخش هنروتجربه هم فیلم ما یکی از همان فیلم‌هایی بود که به نظر می‌رسید انتخاب بهتری برای این دوران است.

وی ادامه داد: بر همین اساس موسسه هنر و تجربه تقاضا کرد که ما این فیلم را قبل از اینکه به صورت آنلاین اکران کنیم، در ایام بازگشایی مجدد سینماها، ابتدا روی پرده ببریم. ما هم امیدوار بودیم که وضع سینماها بهتر شود و به همین دلیل به نظرمان رسید که اکران سینماها را برویم و به این ترتیب اکران آنلاین آن را کمی عقب انداختیم. بنابراین بعد از یک ماه که فیلم در گروه هنروتجربه اکران شده بود، اکران آنلاین خود را شروع کردیم. چون بر اساس تبلیغاتی که انجام داده بودیم، متقاضیان زیادی به ما فیدبک می‌دادند که ما نمی‌خواهیم فیلم را در سینما ببینیم، اکران آنلاین کنید. حتی برخی ناسزا می‌گفتند که چرا برای رفتن به سینما تبلیغ می‌کنید.

شکیبانیا ضمن بیان اینکه فیلم هنوز در سینماها نیز در حال اکران است، افزود: شخصا فکر می‌کنم اولین فیلمی هستیم که به‌طور همزمان هم به صورت آنلاین و هم در سینماها در حال اکران است. البته این هم به خاطر شرایط خاصی است که وجود دارد وگرنه رفتار معمول این است که فیلم اول در سینماها اکران شود و سپس به صورت آنلاین در وی‌او‌دی‌ها پخش شود.

تهیه‌کننده مستند «جایی برای فرشته‌ها نیست» در بخش دیگری از صحبت‌هایش در این باره که آیا نحوه برخورد وی‌او‌دی‌ها با مستندها همچون فیلم‌های داستانی است یا خیر بیان کرد: چند روز قبل که اکران آنلاین ما شروع شد، در بنر اول فیلیمو و آپارات بودیم و هرکسی هم می‌خواست یک ویدیو در آپارات ببیند تبلیغ فیلم ما را می‌دید. یعنی برای فیلم ما همان کاری را کردند که از نظر تبلیغاتی برای بقیه فیلم‌ها انجام می‌دهند. به نظر من این رفتار حرفه‌ای و معقولی بود که آنها انجام دادند و محصولی که الان محصول خودشان است را به خوبی تبلیغ کردند. اما به طور کل وی‌او‌دی‌ها هم موسسات تجاری هستند. این درست بوده که محصول آنها محصولات فرهنگی است اما هزینه‌های خیلی بالایی دارند و اساسا شرکت‌هایی به شمار می‌آیند که تراز تجاری‌شان باید مثبت باشد. بنابراین به نظر من طبیعی است که با فیلم‌های مختلف رفتار متفاوتی داشته باشند.

وی در ادامه بیان کرد: در همه جای دنیا نیز به همین صورت است. به عنوان مثال حتی اگر به نسبت فیلم‌های تجاری و مستند در نت‌فلیکس هم نگاه کنید، نسبت نامتقارانی را می‌بینید. شاید یک یا دو درصد مستند در مقابل ۹۸ درصد بقیه آثار باشد. این موضوع طبیعی است؛ چون قرار نیست که سینمای مستند پولی به جیب وی‌او‌دی‌ها بریزد. در واقع مقداری مسئولیت اجتماعی و انگیزه‌های فرهنگی ممکن است سبب شود که یک وی‌او‌دی به فیلم مستندی توجه کند. در نتیجه باید بگویم که این رفتار طبیعی بود و نگاه از بالا به پایینی نیست، بلکه مسئله‌ای است که یک شرکت با در نظر گرفتن منافع تجاری خود با محصولات مختلفش انجام می‌دهد. یعنی اگر یک فیلمی خیلی پرفروش باشد، خیلی دنبال آن می‌روند و همه جور امتیازی می‌دهند تا آن فیلم را بگیرند، اما اگر فیلمی برایشان جذاب نباشد برعکس بوده و تهیه‌کننده باید دنبال آنها بدود و اصرار کند تا فیلمش را به آنها بدهد. فیلم ما هم به طور پیش‌فرض مورد درخواست اکران آنلاین نبوده است، ما درخواست اکران آنلاین دادیم و خوشبختانه آنها هم پذیرفته‌اند. خوشبختانه برای فیلم ما تاکنون تبلیغ خوبی هم کرده‌اند.

شکیبانیا در پاسخ به این پرسش که آیا باتوجه به اعلام حمایت از فیلم‌هایی که در دوران شیوع کرونا به صورت آنلاین اکران شده‌اند، این حمایت‌ها از سوی سازمان سینمایی برای فیلم «جایی برای فرشته‌ها نیست» نیز در نظر گرفته می‌شود یا خیر نیز گفت: سازمان سینمایی از فیلم‌هایی همچون «شنای پروانه» که در این دوران اکران شده‌اند هم حمایت‌هایی کرد که آنها راضی به اکران فیلم خود شدند. البته در مورد فیلم ما و هنروتجربه‌ای‌ها کاری هنوز انجام نشده است. من فقط شنیده‌ام که ممکن است بخواهند یک کمک مالی بکنند ولی این موضوع در حد شنیدن بوده و شخصا نمی‌دانم تا چه اندازه به واقعیت نزدیک است اما واقعیتی که الان در آن هستیم این بوده که به ما کمکی نشده است.

این تهیه‌کننده در ادامه اظهار داشت: البته ما برای اکران شرطی هم نداشتیم، به ما گفتند ممکن است مردم با دیدن فیلم‌تان مقداری امیدوار و حالشان خوب شود. می‌خواهید در این وضعیت فیلم خود را اکران کنید؟ ما هم گفتیم بله. به هر ترتیب ما تهیه‌کننده مستند هستیم. در سینمای تجاری تهیه‌کننده چند میلیارد سرمایه‌گذاری کرده و چند ماه از سرمایه‌گذاری‌اش گذشته است. طبیعی بوده که او تا حدی به دنبال بازگشت سرمایه خود باشد. اما در واقع اندازه رقم‌های هزینه‌کرد ما کوچک است. به عنوان مثال برای تولید این فیلم ما کلا ۳۵۰ میلیون تومان هزینه کردیم. بنابراین ما تقاضایی مبنی بر اینکه این قدر به ما بدهید تا برای اکران بیاییم را نداشتیم. به ما پیشنهاد شد و ما هم قبول کردیم و اکران آنلاین را عقب انداختیم.

وی افزود: البته فکر می‌کنم عقب انداختن اکران آنلاین هم آسیبی به ما وارد کرد. چون اگر ما در همان ایام قرنطینه اکران می‌کردیم، شانس خیلی بیشتری برای تماشا داشتیم. چون هم تبلیغاتمان به دست مخاطبان می‌رسید، هم مشتری وقت و مجال بیشتری برای تماشا داشت. الان به هر حال آدم‌ها در دوندگی جبران روزهای تعطیل گذشته هستند و شرایط اقتصادی و روانی جامعه مطلوب نیست. اگرچه اگر فیلم‌ها را ببینند حالشان خوب می‌شود و انگیزه تلاش بیشتر پیدا می‌کنند ولی به شرطی که اول  فیلم‌ها را ببینند.

شکیبانیا در بخش دیگری از صحبت‌های خود نیز درباره قاچاق و پخش غیرقانونی این مستند توضیح داد: با فاصله ۴، ۵ ساعت از شروع اکران آنلاین، فیلم با تمام کیفیت‌ها در سایت‌ها و کانال‌های مختلف موجود شد. از تلگرام که نمی‌توانیم شکایت کنیم ولی سایت‌ها را به فیلیمو گزارش کردیم. منتها لازم است در این باره توضیح دهم. به هر ترتیب ما از نت‌فلیکس که بزرگتر و ثروتمندتر نیستیم؛ آن‌ها هم نمی‌توانند جلوی دانلود و کپی غیرقانونی را بگیرند. نکته این است کسانی که نمی‌خواهند بلیت ۱۵ هزار تومانی را بخرند و حاضرند برای دانلود وقت صرف کنند و از سایتی که اینترنت آن چند برابر می‌افتد،‌ فیلم را دانلود کنند و ببینند، به نظرم به راحتی نمی‌توان این رفتار که سبک زندگی آنهاست را تغییر داد.

وی افزود: در این شرایط هزینه دانلود کردن گران‌تر از تماشای فیلم در فیلیمو درمی‌آید. این موارد به آن معناست که اساسا آنها مخاطب هدف ما برای فروش فیلم نیستند. آنها اگر نتوانند دانلود کنند هم چنین هزینه‌ای را به طور مستقیم پرداخت نمی‌کنند. آنها حاضرند وقت صرف کنند و برای دانلود از اینترنتشان به صورت آزاد از سرورهای خارجی هزینه کنند اما نمی‌خواهند بلیت خریداری کنند. در صورتی که هزینه دانلود به آن صورت نیز همین حدود ۱۰، ۱۵ هزار تومان می‌شود. تازه وقت زیادی هم از شما می‌گیرد. گروهی از مخاطبان هستند که وقتی بدانند در حال دزدی چیزی هستند، کیف می‌کنند. در صورتی که حواس‌شان نیست در حال صرف هزینه بیشتر هستند. شخصا این کار را درک نمی‌کنم؛ در واقع حس می‌کنم به این طریق تنها این حس زرنگی که وجود دارد، ارضا می‌شود.

این تهیه‌کننده در پایان گفت: بنابراین این‌ها اصلا مخاطب هدف ما نیستند. همانطور که نت‌فلیکس نگران دانلود آثارش نیست، ما هم نباید نگران این باشیم. من فکر می‌کنم اصلا برای مدیران نت‌فلیکس مهم نیست که ایرانی‌هایی فیلم‌هایش را دانلود می‌کنند، چون ما اصلا مشتری نت‌فلیکس نیستیم. بنابراین بگذاریم اول برند ما جا بیفتد تا وقتی فضای قانونی فراهم شد، آماده باشیم. در این شرایط فقط می‌توان به برندینگ و خوش‌نامی که می‌ماند اهمیت داد. چون اگر شما فیلم خوبی ساخته باشید و فردی ببیند و در آینده یادش می‌ماند که شما فیلم خوبی ساختید. بر همین اساس من نگران دانلود فیلم نیستم، چون کاری از دستمان برنمی‌آید. بنابراین ما دیدیم که این فیلم کپی شد ولی به روی خودمان نیاوردیم.