همکاری‌های گسترده پژوهشگاه میراث فرهنگی و مرکز ملی فرش ایران/ ثبت و معرفی فرش دستبافت کرمان و سیستان و بلوچستان
رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری با تأکید برحمایت از تولیدکنندگان فرش ایرانی و آگاهی‌بخشی در خصوص اهمیت ثبت جهانی فرش دستبافت ایران تصریح کرد : با همکاری‌های آتی پژوهشگاه و مرکز ملی فرش ایران، امسال فعالیت‌های گسترده‌ای در راستای معرفی فرش کرمان و سیستان و بلوچستان صورت می‌گیرد.
به گزارش ایلنا، بهروز عمرانی (رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری) در نشست با فرحناز رافع (رییس مرکز ملی فرش ایران) با تشریح فعالیت‌های پژوهشگاه در قالب ۸ پژوهشکده و گروه پژوهشی، از عمده فعالیت‌های این مرکز را در حوزه باستان‌شناسی در نقش حاکمیتی برشمرد و گفت: در حوزه زبان‌شناسی نیز تدوین اطلس زبان‌شناسی از مهمترین فعالیت‌های این حوزه به شمار می‌آید که توسط پژوهشگران در حال انجام است.
وی با اشاره به اقدامات گسترده‌ای که در گروه پژوهشی هنرهای سنتی پژوهشگاه با حضور ۵۳ هنرمند، ۲۰ کارشناس و ۸ عضو هیأت علمی در جهت آموزش، حفظ و ترویج هنرهای در حال منسوخ شدن صورت می‌گیرد، اظهار داشت: در حوزه مردم‌شناسی نیز همزمان با فعالیت دکتر محمد میرشکرایی در دهه هفتاد مطالعات مردم‌نگاری سرزمین آغاز و تا به امروز منجر به مستندسازی، پوشاک، خوراک، مشاغل، ادبیات شفاهی و ... در تمامی استانها شده است.
عمرانی در ادامه با اشاره به اینکه با توجه به پهنه کشور تلاش کرده‌ایم فعالیت‌های پژوهشگاه را در برخی از نقاط متمرکز کنیم، گفت: در سال ۹۸تأکید روی انجام فعالیت‌های گسترده روی استان خراسان متمرکز وخروجی نسبتا خوبی هم اخذ شد.
او خاطرنشان ساخت: امسال با توجه به بحران کمبود آب و تأثیرات آن بر جابجایی‌های گسترده جمعیتی تمرکز فعالیت‌های سال ۹۹ را بر استان‌های کرمان و سیستان و بلوچستان گذاشتیم.
عمرانی با اشاره به ترک شدن روستاها در استان سیستان و بلوچستان افزود: این جابجایی‌ها بخش زیادی از تنوع فرهنگی موجود در استانها را از میان برده و اقداماتی که در جهت حفظ فرهنگ مناطق انجام نگرفته دیگر قابل جبران نبوده و این مناطق دچار بی‌هویتی می‌گردند.
رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری اظهار داشت: به این منظور با دستگاه‌هایی که فعالیت مرتبط با میراث فرهنگی انجام می‌دهند مانند جهاد کشاورزی که پیشتر در حوزه نظام کشاورزی قنات کاشان، انگور ملایر و زعفران خراسان را به ثبت جهانی رسانده برای ثبت ملی ۸ پرونده میراث کشاورزی با وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری همکاری می‌کنیم.
او در ادامه سخنانش را در این حوزه به مقوله فرش مرتبط ساخت و با اشاره به اینکه در حوزه فرش ۲۹نشان جغرافیایی برای فرش دستبافت ایرانی ثبت شده و ۵۳فرش ثبت ملی شده‌اند، امیدواریم با همکاری مرکز ملی فرش ایران بتوانیم برای فرش کرمان و سیستان و بلوچستان نیز نشان جغرافیایی بگیریم.
وی با اشاره به فعالیت‌های صورت گرفته توسط دفتر بین‌الملل پژوهشگاه در راستای برگزاری دوره‌های آموزشی ثبت نشان جغرافیایی تصریح کرد: در صورت تمایل حاضریم با همکاری مرکز ملی فرش کارگاه‌های گسترده‌تری در حوزه نشان جغرافیایی در استان‌های کرمان و سیستان و بلوچستان برگزار کنیم.
او با تأکید برحمایت از تولیدکنندگان فرش ایرانی و آگاهی‌بخشی در خصوص اهمیت ثبت جهانی فرش دستبافت ایران افزود: باید بدانیم زمانی که قالی فارس و کاشان در یونسکو ثبت جهانی می‌شود ظرفیت‌هایش چه بوده، چه کمکی به هنرمندان و کنشگران این حوزه می‌کند و آنها برای حفظ کیفیت این آثار چه وظایفی دارند.
او گفت: مهر اصالت نیز یکی از ظرفیت‌های است که در کنار میراث ناملموس و ثبت نشان جغرافیایی می‌تواند در حوزه معرفی فرش ایرانی کمک کند.
عمرانی با بیان اینکه فرش افشار ظرفیت‌های خوبی برای ثبت نشان جغرافیایی دارد و پژوهشگاه این آمادگی را دارد که برای ثبت ملی و جهانی آن همکاری کند، ابراز امیدواری کرد: در سال پیش رو بتوانیم با همکاری مرکز ملی فرش ایران موضوع توجه به هنر و هنرمندان حوزه فرش را در مناطق سیستان و بلوچستان و کرمان بیشتر کرده و گام‌هایی در راستای اشتغالزایی و کاهش پیامدهای ناشی از بحران آب و جابجایی روستاها و ترویج هنرهای سنتی در استانها برداریم.
در ادامه این نشست فرحناز رافع (رییس مرکز ملی فرش ایران) با ابراز خرسندی از امکان پیش آمده برای همکاری این مرکز با پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری گفت: در بحث برندسازی و ثبت جهانی فرش دستبافت ایرانی، محصولات، نقشه‌ها و منطقه جغرافیایی مدنظر است.
او با اشاره به قدمت ۴هزار ساله فرش دستبافت ایران که در جای جای ایران با نقش و نگاره و طرح‌های منحصر به فرد بافته می‌شود، افزود: در راستای احیاء و معرفی فرش ایرانی در مرکز ملی فرش ایران فعالیت‌های گسترده‌ای انجام شده و در حوزه ثبت نشان جغرافیایی نیز اقداماتی در حال شکل‌گیری است.
وی در تشریح این اقدامات افزود: در حوزه ثبت نشان جغرافیایی اقداماتی صورت گرفته تا در سه دوره ۵ساله مجموعا در ۱۵سال بتوانیم ثبت نشان جغرافیایی را در تمامی استانها انجام بدهیم.
او با بیان اینکه فرش ایرانی هنوز برندسازی نشده و تنها در سطح جهان مطرح است، تصریح کرد: با اقدامات گسترده در تلاش هستیم در سطح استانها با همکاری سازمان‌های مرتبط اصالت فرش‌های دستبافت را تعیین کنیم.
رافع خاطرنشان کرد: با این اقدام می‌توانیم تعداد فرش‌ها و نقوش بکار رفته و هنرمندان این حوزه را شناسایی کنیم تا این میراث کهن برای نسل آینده باقی بماند.
او تصریح کرد: برای حفظ فرش ایرانی این میراث گرانبها برای نسل آینده باید در کنارایجاد منزلت برای قالیبافان که این هنر بی‌بدیل و منحصر به فرد را ایجاد می‌کنند، سرانه اشتغال را بالا برد.
یاسر حنیفی (سرپرست معاونت امور تولید مرکز ملی فرش ایران) نیز در ادامه با اشاره به همکاری‌های آینده مرکز ملی فرش ایران و پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در حوزه‌های مشترک گفت: فرهنگ شفاهی فرش دستبافت یکی از حوزه‌های فرهنگی است که مرکز ملی فرش ایران فعالیت‌های گسترده‌ای در آن انجام داده و پروژه‌های گسترده‌ای در این راستا تعریف شده که با همکاری پژوهشگاه ارتقا می‌یابند.
او با اشاره به ثبت قالی فارس و کاشان در حوزه میراث ناملموس یاد آور شد: امسال می‌توانیم با همکاری پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری برای ثبت قالی کرمان و سیستان و بلوچستان اقدام کنیم.
او افزود: اقداماتی در راستای مهر اصالت فرش دستبافت از سال ۹۳در این مرکز آغاز و متوقف شده که در صورت شروع مجدد این پروژه در آینده نزدیک اتفاقات خوبی در این حوزه خواهد افتاد.
وی توجه به نیروی انسانی را در حوزه فرش مهم ارزیابی کرد و گفت: شناسایی هنرمندان قالیباف در قید حیات، طراحان نقشه و ...از جمله فعالیت‌هایی است که می‌تواند به ماندگاری و حفظ این میراث ارزشمند کمک کند.
منیژه هادیان دهکردی (معاون پژوهشی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری)، نیز در ادامه این نشست با اشاره به فصول مشترک فعالیت‌های مرکز ملی فرش ایران و پژوهشگاه، از حفظ و احیا گرفته تا حمایت از تولیدکنندگان و ... گفت: پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در حوزه پژوهش و آموزش می‌تواند با مرکز ملی فرش ایران همکاری‌های گسترده‌ای داشته باشد.
او با انتقاد از اینکه خاستگاه فرش دستبافت در جهان ایران است ولی آنطور که شایسته است دردنیا معرفی نشده است، ابراز امیدواری کرد: با همکاری این دو مرکز بتوان گام‌های گسترده‌تری در این راستا برداشت.
