بررسی‌های باستان شناسی در شهرستان انار / شناسایی۱۲۰ اثر فرهنگی- تاریخی و ۴۷ رشته قنات
نخستین فصل بررسی‌های باستان‌شناسی شهرستان انار، استان کرمان به شناسایی ۱۲۰ اثر فرهنگی- تاریخی و ۴۷ رشته قنات منجر شد.
به گزارش ایلنا، نخستین فصل بررسی‌های باستان شناسی شهرستان انار، استان کرمان در راستای تکمیل نقشه باستان‌شناسی کشور و شناخت توالی فرهنگی استقرارهای این شهرستان و بخش شمالی استان کرمان به سرپرستی محمد حسین عزیزی خرانقی و سپیده جمشیدی یگانه آغاز شده است.
محمد حسین عزیزی خرانقی با بیان اینکه شهرستان انار در شمال استان کرمان قرار گرفته و از شمال به استان یزد، از غرب به شهر بابک، از شرق به زرند و از جنوب به رفسنجان محدود می‌شود تصریح کرد: این شهرستان دارای اقلیم بسیار خشک و گرم با بیابان‌ها و شورهزارهای بسیار گسترده و کوه‌های کم ارتفاع و فرسوده است.
او خاطرنشان ساخت: طی بررسی‌های صورت گرفته در این شهرستان تا کنون ۱۲۰ اثر فرهنگی- تاریخی شامل محوطه‌ها و بناهای تاریخی و مخصوصا سازه‌های آبی، شناسایی شده است.
این باستان‌شناس، قدیمی‌ترین آثار شناسایی شده را چند محوطه تاریخی مربوط به دوره‌های تاریخی دانست و گفت: عمده آثار مربوط به دوران اسلامی و مخصوصا دوره‌های صفوی، قاجار و پهلوی است.
وی شاخص‌ترین اثر شناسایی شده در این شهرستان را ارگ تاریخی انار اعلام کرد که در محل به ارگ ساسانی معروف و در تاریخ ۱۷/۱۱/۱۳۸۹ به شماره ثبت ۳۰۳۴ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.
او افزود: متاسفانه بناهای تاریخی داخل ارگ که تا سال ۱۳۶۷ طبق عکس‌های هوایی سال ۱۳۴۲ سالم بوده و حتی بناهای سه طبقه نیز در آن وجود داشته، بصورت کامل تخریب و تسطیح شده و امروزه فقط حصار پیرامونی آن باقی مانده است.
سرپرست هیئت باستان شناسی، یکی از یافته‌های بسیار ارزشمند این بررسی را شناسایی ۴۷ رشته قنات در این شهرستان اعلام کرد که گویای تلاش خستگی ناپذیر مردم ساکن کویر در این نقطه از کشور به منظور تامین آب مورد نیاز کشاورزی و آبادانی بیابان‌های تفته انار است.
او گفت: متاسفانه در دهه‌های اخیر با احداث چاه‌های عمیق و بهره برداری بی رویه آب‌های زیر زمینی، اکثر این قنات‌ها خشک شده و تنها ۵ رشته آن هنوز بخشی از آب کشاورزی منطقه را تامین می‌کنند.
عزیزی خرانقی ، قنات را یکی از سازه‌های بسیار پیچیده تامین آب در جهان دانست که احداث آن نیاز به تکنولوژی و دانش بسیار بالایی در خصوص شناخت زمین شناسی منطقه، شناخت جریان‌های آب زیر سطحی و پوشش گیاهی و درک و محاسبه دقیق طول آن از مادر چاه تا مظهر قنات داشته است و تصریح کرد که متاسفانه در بسیاری از نواحی مرکزی ایران با از دست رفتن مقنی‌های متخصص حفر قنوات، اینک بخش بزرگی از این دانش از بین رفته است؛ هر چند که حفر چاه‌های عمیق که هر سال بر عمق آنان افزوده می‌شود، کاملا موضوع آبیاری به وسیله قنات را که هزاران سال موجب آبادانی تمامی شهرهای مرکزی ایران بودند را بلا استفاده کرده است.
وی در ادامه یاد آور شد: استفاده گسترده از آب‌های زیر سطحی به وسیله چاه‌های عمیق و کشت گسترده و تسطیح زمین‌های مناسب برای ایجاد باغ‌های بزرگ پسته که اکنون عمده محصول کشاورزی منطقه است، موجب تخریب گسترده آثار تاریخی در پیرامون شهرها و روستاهای این شهرستان شده و در بخش‌هایی برای ایجاد باغ پسته، بافت‌های تاریخی تخریب شده است.
سرپرست هیئت باستان شناسی، با بیان اینکه شهرستان انار تا سالیان پیش دارای بافت تاریخی بسیار خوبی بوده و کاروانسرا و تک بناهای موجود گواهی بر این مدعا هستند افزود: متأسفانه این مناطق به شدت مورد تخریب ودست درازی قرار گرفته و امروزه تنها تک بناهایی بدون هیچ ارتباط ارگانیک در گوشه و کنار این شهر قرار دارند که آن‌ها نیز کاملا مورد بی توجهی قرار گرفته و در حال نابودی هستند.
عزیزی خرانقی خاطرنشان کرد: با این که هفده اثر این شهرستان در گذشته در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده‌اند ولی از حداقل حمایت‌ها و حفاظت بهره مند نیستند و حتی یکی از بناهای ثبت فهرست آثار ملی (خانه تاریخی بهرامی، شماره ثبت ۱۱۶۱۲، تاریخ ۲۴/۱۲/۱۳۸۳) در گذشته نه چندان دور تخریب و تسطیح و بر روی آن خانه‌ای جدید ساخته شده است.
وی در پایان ابراز امیدواری کرد: این بررسی و شناسایی و معرفی آثار باقی مانده این شهرستان بتواند از روند تخریبی آثار فرهنگی در این بخش از کشور کاسته و موجب حفظ و حراست و توجه بیشتر مردم و مسئولین این شهرستان به آثار ارزشمند فرهنگی- تاریخی باقی مانده خود، شود.
