ثبت سه شهر و یک روستا؛ ایران بر بام صنایع دستی جهان

جهانی شدن سه شهر و یک روستای صنایع دستی ایران، شمار شهرها و روستاهای جهانی صنایع دستی را در دنیا به عدد 48 رساند. ثبت شیراز به‌عنوان شهر جهانی صنایع‌دستی، زنجان شهر جهانی ملیله، ملایر شهر جهانی مبل و منبت و روستای قاسم‌آباد گیلان به‌عنوان روستای جهانی چادرشب بافی، نه تنها جایگاه پیشین ایران را به عنوان رتبه یک جهانی حفظ نمود بلکه به دلیل دستیابی به عدد چشم گیر ۱۴ و سهم قریب به یک سوم از کل فهرست جهانی، اعتبار بیشتری به مقام نخست ایران در میان کشورهای جهان بخشید. این عدد درعین حال فاصله ما با کشور دوم یعنی چین را که امسال فقط توانست یک شهر را به شهرهای جهانی خود اضافه کند و تعداد شهرهایش را به هفت شهر جهانی برسد، بسیار بیشتر کرد. پیش از این 16 شهر و هفت روستا از شهرها و روستاهای کشور به صورت هدفمند و با چشم انداز جهانی شدن با عنوان ملی به‌ثبت رسیده بود که این اقدام، به عنوان نیروی محرکه‌ای برای اتحادیه‌ها، انجمن‌ها و مسئولان محلی این شهرها و روستاها درجهت پیشرفت در زمینه حفظ و صیانت هرچه بیشتر از داشته ها، تلاش برای اشتغال‌زایی در زمینه صنایع‌دستی و استفاده هرچه بهتر از امکانات بکر و ظرفیت این مناطق در راستای جذب گردشگر و فروش بیشتر عمل نمود. بازتاب تمامی این تلاش‌ها رساندن این شهرها و روستا به سطحی از کیفیت برای به ثبت جهانی رسیدن این اماکن بود.

بی تردید تقویت ظرفیت های موجود سایر استان‌ها نیز در زمینه‌های صنایع‌دستی و گردشگری در کنار تشویق و حمایت هرچه بیشتر از کارآفرینان و صنعتگران این حوزه‌ها می‌تواند منجر به چنین اتفاقات خوش یمن و مسرت بخشی در سایر شهرها و روستاهای کشور شود.

جهانی شدن از آن جمله رویدادهای مثبت و اثربخشی است که سلسله وار نتایج مثبت دیگری را به‌دنبال دارد که جلب توجه جهانیان، افزایش گردشگران، بهتر دیده شده هنرمندان و تشویق آنان برای ارتقاء کمی و کیفی تولیدات صنایع دستی و در نهایت فروش و صادرات بیشتر از جمله آنهاست.

کشور ما به‌عنوان پرچم‌دار این حوزه نه‌تنها می‌تواند میزبان نشست‌هایی چون هم‌نشینی شهرداران شهرها و روستاها جهانی صنایع دستی باشد بلکه به‌عنوان کشور پیشتاز در ثبت جهانی شهرها و روستاهای صنایع‌دستی توانایی تبدیل شدن به پایلوت آموزشی جهت آشنایی سایر کشورها برای چگونگی دستیابی به چنین جایگاهی را دارد و این مهم از طریق برگزاری تورهای آموزشی گردشگری آشنایی با ایران برای سایر کشورها قابل تحقق است. غرفه‌های تولید زنده صنایع‌دستی در نمایشگاه صنایع‌دستی شهرها و روستاهای جهانی در سطح داخلی و بین المللی یک ویترین خوب و شیوه‌ای برای بازاریابی و شناساندن هرچه بیشتر صنایع دستی است اما کافی نیست و ما باید شرایطی را در تمام شهرها و روستاهایمان مانند بازارهای مس کرمان و اصفهان فراهم کنیم که گردشگران نه تنها با تولید این دست آفریده‌ها از نزدیک آشنا شوند بلکه به عنوان یک حرکت جذاب و لذت بخش در تولید آن مشارکت داشته باشند و به راستی چه چیزی برای یک پدر و مادر توریست خارجی می تواند جذاب تر و زیباتر از مشاهده تمرین ساخت سفال و سینی مسین توسط فرزند کودک و نوجوانشان در بازارها و کارگاه های میبد و اصفهان باشد؟! سوغات یک کشور هم جنبه‌ی ملموس و هم ناملموس دارد و ما باید به تقویت بعد ناملموس آن نیز بپردازیم و لازمه‌ی این موضوع، رصد کردن دائم بازار هدف و همراهی گردشگران از ابتدای ورود به کشور تا بدرقه‌شان است.

میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی سه محور مرتبط با یکدیگر و متأثر از هم هستند. ثبت جهانی آثار در شهر و روستاهای کشور در هر یک از این حوزه‌ها فرصتی را  برای ارتقای سایر ظرفیت‌های این شهرها و روستاها و جهانی شدنشان در دو محور دیگر فراهم می‌کند.

یکی دیگر از مهم‌ترین ارمغان‌های جهانی‌شدن، اشتغال‌زایی برای فعالان حوزه صنایع‌دستی از طریق آموزش همگانی این "هنر-صنعت"، ایجاد کارگاه‌های بیشتر در این زمینه و کسب درآمد از طریق افزایش صادرات به واسطه‌ی برندسازی شهرها و روستاهای جهانی صنایع دستی کشورمان است. در شرایط کنونی که نشان دادن قدرت تولید ملی و اتکای مردم بر توانایی هایشان بیش از پیش احساس می‌شود افزایش فروش صنایع دستی از طریق  جذب گردشگر به شهر ها و روستاهای جهانی فراهم گردیده و این درآمدزایی منجر به رشد فرهنگی و توسعه‌ی بافت فیزیکی این مناطق نیز می شود.

همانطور که فرش ایرانی سالهاست جایگاهش را در جهان حفظ کرده است با برند‌سازی صنایع‌دستی چون مبل و منبت ملایر هم قطع به‌یقین این نتیجه برای سایر محصولات حاصل می‌شود.

در این روزگار که عموما سرعت پیشرفت را در شهرها و ماشینی شدن می‌دانند، جهانی شدن صنایع‌دستی روستاها گواهی بر آن است که یک روستا می‌تواند از بسیاری از شهرهای جهان قدرتی به‌مراتب بیشتر داشته باشد. هنرِدست که اصیل‌ترین و واقعی‌ترین هنرهاست مهارتی است غیرقابل چشم‌پوشی، زیرا برگرفته از هویت، سرشت و روح مردم یک منطقه است. اگر قبل از این هنرمندان این یک در سکوت فعالیت می‌کردند بعد از ثبت جهانی شدن صنایع‌دستی شان، در سطحی جهانی دیده می‌شوند، و چه چیز با ارزش تر از تجلی و معرفی هنر یک هنرمند روستایی در سطح جهانی! این موضوع سبب هویت‌بخشی هرچه بیشتر به آن روستا می‌شود و حس تعلق خاطری که بعد از ایجاد این تفاوت رقم می‌خورد تلاش بیشتر برای آبادانی موطن خود وحتی مهاجرت معکوس را به دنبال دارد.

کسب رتبه نخست ایران در ثبت جهانی شهرها و روستاهای صنایع‌دستی گواه بر قدمت هنرهایی است که ریشه در تمدن و فرهنگ غنی این سرزمین کهن دارد و تلاش در جهت ثبت جهانی داشته های میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشورمان علاوه بر نشان دادن غنای فرهنگی بی بدیل مان، دعوت نامه‌ای غیررسمی برای پذیرایی از جهانیان است تا از نزدیک با  ایران زیبا شگفت انگیز آشنا شوند.