مدیر تئاتر باید توان «نه گفتن، ریسک کردن و شنیدن نقد» داشته باشد/ گفتگوی دوسویه، راه‌حلی برای تعامل با دستگاه‌های نظارتی

به گزارش ایلنا، شب تئاتر در سیزدهمین برنامه از سری جدید خود، شنبه ۲۸ دی، با اجرای منوچهر اکبرلو و موضوع «چالش‌های مدیریت تئاتر» میزبان قادر آشنا، مدیر فرهنگی، مدیرکل اسبق اداره هنرهای نمایشی بود.

قادر آشنا در ابتدا به بیان دلایل انتخاب شدنش به عنوان مدیر تئاتر در دوره‌ای پرداخت و گفت: من همواره به این هنر علاقمند بودم و هر جا مدیرکل بودم، هنر تئاتر جزو اولویت‌های اولم بود زیرا تئاتر نگاه اندیشه‌ورزی دارد و چون من به مسائل اندیشه‌ای علاقمندم، این امر مرا وادار کرد در حوزه تئاتر فعالیت کنم.

آشنا در پاسخ به این سوال که «آیا صرف علاقمندی به تئاتر برای برعهده گرفتن مدیریت در این حوزه کافی است؟» گفت: من قبل از اینکه مدیر تئاتر باشم در دو استان مدیرکل و قبل از اینها معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی کشور بودم. ۵ دوره تئاتر دانشجویان کشور را مدیریت کرده و بنابراین به این حوزه آشنا بودم.

مدیریت عرصه هنر باید به اهلش سپرده شود

او در مورد معیار انتخاب مدیر فرهنگی گفت: حوزه فرهنگ و هنر حوزه حساسی است چون با روح و روان انسان سر و کار دارد. بنابراین چنین کاری باید حتما به اهلش سپرده شود. فرهنگ یک حوزه تخصصی است و شما اگر ندانید در فعاالیت‌های فرهنگی کجا چه موضوعی را اجر کنید، با منتقد چگونه برخورد کنید، با یک اتفاق و بحران در حوزه فرهنگ چگونه رفتار کنید و اگر ندانید چه افقی در پیش رو دارید، درجا خواهید زد.

آشنا همچنین در پاسخ به این سوال که «آیا مدیر تئاتر حتما باید از بدنه تئاتر باشد؟» گفت: مدیریت دو بخش ذاتی و اکتسابی دارد. ما نمی‌توانیم بگوییم چون کسی هنرمند است نمی‌تواند مدیر باشد و یا بالعکس. مهم این است که مدیر توان نه گفتن، ریسک کردن و نقد شنیدن را داشته باشد.

گفتگوی دو سویه، راه‌حلی برای تعامل با دستگاه‌های نظارتی

او در ادامه توضیحاتی درباره برخورد با فشارهای دیگر نهادها داد: در دوره‌ای که بنده مدیر تئاتر بودم حتی یک اجرا لغو نشد. من بهترین راه، را چه با سازمان‌های درون وزارت ارشاد چه بیرون آن، گفتگوی چهره‌به‌چهره می‌دانم. یعنی ساعت‌ها باید وقت بگذاری تا به یک فهم مشترکی از موضوع برسید و این باید پشت درهای بسته باشد. دید ما نباید این باشد که دستگاه‌های نظارتی خیلی نمی‌فهمند یا خیلی سخت می‌گیرند. در عالم گفتگوی دو سویه خیلی مشکلات را می‌شود حل کرد.

شورای نظارت نیازمند بازنگری است

آشنا در مورد ایرادات حوزه نظارت گفت: در مفاهیم حوزه علوم انسانی هر کس برداشت خودش را دارد و الزاما اینطور نیست که کسانی که یک متن را ارزیابی می‌کنند مشکلاتی با نمایشنامه دارند. از ویژگی‌های مدیر این است که مشکلات را حل کند. من کاملا با وجود شورای نظارت موافقم اما معتقدم نیاز به بازنگری دارد زیرا ما با مسائل جدیدی مثل تئاتر خصوصی روبرو شده‌ایم و ساز و کارهای ما باید منطبق با زمان حال باشد.

او در مورد برروکراسی اداری گفت: بروکراسی اداری در همه دنیا و در تمام ادارت هست و تفاوتی ندارد مدیر چه کسی باشد، کارمندان خودشان آن را انجام می‌دهند. مدیریتی که دچار روزمرگی شود بدترین نوع مدیریت است. نکته مهم این است که در نظام اداری اگر مدیر بر اساس شایستگی‌هایش انتخاب شود، باید به او اجازه داده شود که خلاقیت‌های خودش را بروز دهد. مدیر در هر سازمانی نقش مهمی دارد. مدیر خوب کسی است که کار را به اهلش واگذار کند.

دلیلی برای برگزاری این تعداد جشنواره وجود ندارد

آشنا در ادامه به بیان مشکلات تئاتر کشور پرداخت و گفت: مهم‌ترین مشکل حال حاضر تئاتر کشور از نگاه من محتوا و نمایشنامه است. ما تا زمانی که نمایشنامه بومی، با فرهنگ خودمان تولید نکنیم مشکل خواهیم داشت. اگر مشکل مالی وجود دارد می‌توان از تعداد جشنواره‌ها کاست. دلیلی برای برگزاری این‌همه جشنواره وجود ندارد. به صرف اینکه بگوییم بخش بین‌الملل داریم برای بخش بین‌الملل تئاتر فجر هزینه می‌کنیم و چون زیرساختش را نداریم گروه‌های ضعیف می‌آوریم. باید به دبیر جشنواره این اجازه داده شود که اگر کار قوی ندیدند نیاورند.

وی در انتها گفت: در حال حاضر مدیران ما باید ریسک‌پذیر باشند و بخشی از کارهای روتین را کنار بگذارند که این برایشان هزینه دارد. یک زمانی ما نیاز به این همه جشنواره داشتیم اما الان شاید دیگر آن نیاز نباشد. مدیر باید بهای این تغییرات را بپردازد تا بتوان به نتیجه مطلوب رسید.

«شب تئاتر» از مجموعه «شب‌های هنر» محصول گروه ادب و هنر شبکه چهار سیماست که شنبه‌ها ساعت ۲۳ به صورت زنده روی آنتن می‌رود. تهیه کنندگی این برنامه را امین اشرفی بر عهده دارد و سردبیری و اجرای آن را منوچهر اکبرلو عهده‌دار است.