مدیر پایگاه میراث جهانی کلیساهای ایران:
مرمت قره‌کلیسا منطبق با استانداردهای یونسکو انجام شده/ ۸۰ درصد سنگ‌های کلیسا سفید است
مدیر پایگاه میراث‌جهانی کلیساهای ایران تأکید کرد که مرمت کلیسای تادئوس مقدس (قره‌کلیسا) با نظر کارشناسان فنی و منطبق با استانداردهای یونسکو انجام‌شده است.
به گزارش ایلنا، شرلی آودیان (مدیر پایگاه میراث‌جهانی کلیساهای ایران تأکید کرد که مرمت کلیسای تادئوس مقدس (قره‌کلیسا)) گفت: ما هیچ اقدامی را خودسرانه و بدون نظر کارشناسان انجام نمی‌دهیم. سنگ‌های استفاده‌شده به‌لحاظ کیفیت و رنگ مشابه نمونه اصلی است، درعین‌حال که ۸۰ درصد سنگ‌های کلیسا سفید است.
او سپس به مراحل مرمت این کلیسای قدیمی اشاره کرد و گفت: سال ۱۳۹۵ طرح جامع مرمت کلیسای تادئوس مقدس (قره‌کلیسا) پس از برگزاری چندین جلسه در ایران و ارمنستان، از طرف هیئت راهبردی پایگاه و شورای فنی استان و شورای خلیفه‌گری ارامنه آذربایجان و اعضای یونسکو و پس از بادیدهای متعدد از بنا، تصویب شد. با توجه به شرایط آب‌و‌هوایی منطقه اجرای این طرح در یک برنامه زمانی پنج‌ساله در پنج فاز و بر اساس اضطرارهای مرمتی بنا برنامه‌ریزی شد.
مدیر پایگاه میراث جهانی کلیساهای ایران افزود: فاز اول این پروژه سال ۹۶ آغاز شد که مرمت و عایق‌بندی پشت‌بام (سطوح شیب‌دار سنگی) کلیسای قدیمی‌تر را در برمی‌گرفت. این فاز بعد از شش ماه به پایان رسید. سال ۹۷ فاز دوم عملیات مرمتی یعنی مرمت دو گنبد کلیسا را به اجرا درآوردیم. گنبد سفید کلیسا وضعیت بدی داشت بیش از ۸۰ درصد سنگ‌ها آسیب‌دیده بود و باید تعویض می‌شد. برای تهیه سنگ‌هایی که به‌لحاظ کیفیت و رنگ مشابه نمونه اصلی باشد،حدود سه ماه به معادن منطقه سر می‌زدیم که درنهایت با نظر هیئت راهبردی پایگاه این سنگ‌ها انتخاب شد.
او افزود: گنبد کوچک‌تر نیاز به سامان‌دهی داشت. باید سطح گنبد را از گلسنگ‌ها، فضولات حیوانی و قارچ‌ها را تمیز می‌کردیم.در جریان عملیات مرمت یک‌لایه یک‌و‌نیم سانتی‌متری از روی گنبد برداشته شد.
آودیان سپس عنوان کرد: در جریان مرمت گنبدها، باید صلیب‌ها را پایین می‌آوردیم. برخی گفته بودند صلیب‌ها را برداشته‌اند درحالی‌که ما برای انجام کار به‌طور موقت آن‌ها را پایین آورده بودیم که در جریان آیین مذهبی و تبرک آن‌ها توسط اسقف اعظم تبریز دوباره نصبشان کردیم.
او در خصوص فاز سوم مرمت قره کلیسا که در حال انجام است توضیح داد: بعد از سال‌ها دست‌وپنجه نرم کردن کلیسای تادئوس مقدس (قره‌کلیسا) با رطوبت نزولی بالاخره پوشش شیروانی متناسب و کارآمدی بر روی سقف این کلیسا قرار گرفت که منجر به حل معضل رطوبت می‌شود. پوشش این کلیسا در گذشته و در حین ساخت‌وساز اولیه به‌دلیل قرار داشتن این کلیسا در خط مرزی و درگیری‌های منطقه‌ای نیمه‌کاره مانده بود و در تمام این سال‌ها طرح‌ها و نظرات ارائه‌شده منجر به نتیجه نهایی مصوب نشده بود. پوشش فعلی که بر روی کلیسای اچمیادزین در ارمنستان نیز اجرا شده است متعلق به یک کارخانه آلمانی است که در بناهای تاریخی متعددی در اروپا اجرا شده و نتیجه مطلوبی به همراه داشته است.
مدیر پایگاه میراث جهانی کلیساهای ایران افزود: این پوشش متشکل از سه لایه است که امکان نفوذ رطوبت ناشی از برف و باران‌های سنگین این منطقه را به فضای داخلی کلیسا به صفر می‌رساند. همچنین این سقف شیب‌دار نمایی متناسب با رنگ و بافت مصالح بنایی بنا را به ارمغان می‌آورد. اجرای این پوشش توسط کارشناسان خبره ارمنی که نمایندگان تأییدشده از سوی شرکت مادر هستند و با ابزار ویژه‌ای صورت پذیرفته که متضمن عملکرد صحیح آن خواهد بود.
او در ادامه گفت: این سه لایه به ترتیب از خارجی‌ترین سطح شامل ورقه مسی٬ پارچه ضدحریق و ضدآب، و فوم چوبی فشرده ضدحریق و ضدآب است که هر سه این لایه‌ها به یکدیگر پرچ و دوخت و دوز شده‌اند. این پوشش پس از اتمام مرمت و پاک‌سازی گنبدهای کلیسا که به مدت یک سال طول کشیده بود بر روی بام قرار گرفته است.
آوادیان سپس با اشاره به این‌که فازهای چهار و پنج که شامل مرمت برج ناقوس فضای داخلی و استحکام‌بخشی ستون‌ها می‌شود، در سال‌های آینده انجام خواهد شد، گفت: «تمامی طرح‌های اجرایی مرمت این بنای جهانی که در چند مرحله به اجرا می‌رسند از طرف هیئت راهبردی پایگاه کلیساها و کارشناسان فنی اداره‌کل میراث‌فرهنگی استان آذربایجان غربی، طی جلسات متعددی در ایران و ارمنستان و با حضور و مشارکت شورای خلیفه‌گری ارامنه ایران و اسقف اعظم تأیید و تصویب می‌شود.»
او کارگذاری کابل ارت را از دیگر اقداماتی دانست که برای محافظت بنا از صاعقه انجام‌شده است.
مدیر پایگاه میراث جهانی کلیساهای ایران در ادامه به اسم کلیسا اشاره کرد و گفت: اسم اصلی کلیسا، تادئوس مقدس است و با همین نام هم ثبت جهانی شده است. حتی پرونده ثبت آیین زیارتی کلیسای تادئوس مقدس با رعایت نام اصلی تهیه و به یونسکو ارسال‌شده است.
او افزود: قره‌کلیسا نامی است که ساکنان محلی از نام روستای هم‌جوار کلیسا، گرفته‌اند. و البته کلمه "قره" به‌معنای بزرگ است، و ازآنجایی‌که قدیمی‌ترین کلیسای مسیحیان جهان است به‌معنای کلیسای جامع به‌کاررفته است.
