امیر رجبی:
تئاترهای عام‌المنفعه باعث ایجاد همبستگی بین مردم می‌شود/وضعیت طراحی پوستر تئاتر در ایران، اسفناک است
امیر رجبی بازیگر و طراح پوستر رپرتوار نمایشنامه‌خوانی گروه تئاتر گیتی در حمایت از مردم سیل‌زده شهر معمولان استان لرستان است و می‌گوید هرچه انجام این کارهای عام‌المنفعه در جامعه بیشتر شود، حال مردم بهتر می‌شود و پُمپاژ این روحیه در جامعه باعث ایجاد همبستگی بین مردم می‌شود.
به گزارش خبرنگار ایلنا، امیر رجبی دانش‌آموخته تئاتر از دانشگاه آزاد اسلامی در رشته بازیگری است؛ او در مقام بازیگر، نمایش‌های هملت، قیام کالون و کاستلیون، اپیدمی طاعون، رویای نیمه‌شب تابستان، سیدروماک، خاندان چن‌چی، مُرکّب‌خوانی ارکستر مردگان، مقتل، گودو در انتظار گودو، شهرزاد و هفت‌قصه‌اش و... را بازی کرده است و در کسوت طراح پوستر، نمایش‌های الیزابت باطوری، شاتر شیطان، مکبث، ریچارد سوم اجرا نمی‌شود، او، اسب، هملت، ماراساد، ترور، اودیسه،کالون و قیام کاستلیون، اتراق در خواب قیلوله، من یه زنم، صدامو می‌شنوین؟، ارسبازان، پوست انداختن، اپیدمی طاعون، عصر معصومیت، من چه‌چوری ممکنه یه پرنده باشم؟ و... را طراحی کرده است. پوسترهای تئاتر او در جشنواره‌های مختلف، به‌عنوان نامزد بهترین پوسترها مطرح شده است.
امیر رجبی در گفتگو با ایلنا، درباره رپرتوار نمایشنامه‌خوانی گروه تئاتر گیتی در حمایت از مردم سیل‌زده شهر معمولان استان لرستان گفت: آشنایی من با دکتر روح‌الله جعفری از دوران تحصیل در دانشگاه است؛ از همان دوران با هم دوست شدیم و این دوستی منجر به همکاری در چند کار صحنه‌ای شد. او سرپرست و کارگردان گروه تئاتر گیتی است و در همه این سال‌ها انجام کارهای عام‌المنفعه را برای حمایت از هم‌وطنانی که دچار خسران و گرفتاری می‌شوند، در دستور کار خود و گروه قرار داده است. در سال ۱۳۹۲ وقتی در بوشهر زلزله آمد، او تصمیم گرفت برای حمایت از مردم بوشهر، نمایشنامه‌خوانی کند و عواید این کار را به این عزیزان تقدیدم کند. او برای این کار، نمایشنامه اورژینال «من چه‌جوری ممکنه یه پرنده باشم؟» را از ماتئی ویسنی‌یک انتخاب کرد که این نمایشنامه را تینوش نظم‌جو ترجمه کرده است و طراح پوستر و بروشورش من بودم.
رجبی ادامه داد: خوانش این کار در اردیبهشت ۱۳۹۲ بسیار سر و صدا به‌پا کرد؛ به‌یاد دارم حداقل دو برابر بیشتر از ظرفیت تالار حافظ، مخاطب برای شنیدن و دیدن این نمایش به سالن آمده بود. مخاطب با طراحی پوستر این اثر ارتباط برقرار کرد و همین مسئله باعث شد که در اجرای عمومی آن هم از همان طراحی استفاده کنم.
این طراح و بازیگر خاطرنشان کرد: در فروردین امسال وقتی سیل آمد، بسیاری از مردم، گرفتار آن در شهرهای مختلف شدند. در همان ایام، روح‌الله جعفری با من تماس گرفت و گفت که قصد اجرای رپرتواری را دارد که در آن می‌خواهد ده نمایشنامه را از ده نویسنده ایرانی که آثار آن‌ها مربوط به دهه‌های سی، چهل و پنجاه شمسی است، خوانش کند و از من دعوت کرد که به‌عنوان بازیگر و طراح پوستر در این کار با او همکاری کنم. باتوجه به تجربه‌ای که با جعفری در «رپرتوار نمایشنامه‌خوانی گروه تئاتر گیتی در حمایت از هنرمندان بیمار تئاتر» داشتم، بدون درنگ، دعوت او را پذیرفتم. آن رپرتوار در شهریور و مهر ۱۳۹۴ در تالار چهارسو مجموعه تئاتر شهر برگزار شد و در نمایش مکبث اثر ویلیام شکسپیر بازی کردم. مدت زمان خوانش مکبث، سه‌ساعت بود و مخاطب آن‌قدر غرق در کار بود که گذشت زمان را اصلاً حس نمی‌کرد. جعفری در آن رپرتوار، هفت نمایشنامه ترجمه‌شده را کار کرد که همه عواید مادی آن رپرتوار به هنرمندان بیمار تئاتر اختصاص داده شد.
رجبی ادامه داد: او پیش‌تولید «رپرتوار نمایشنامه‌خوانی گروه تئاتر گیتی در حمایت از مردم سیل‌زده شهر معمولان، استان لرستان» را بلافاصله بعد از جاری شدن سیل، در فروردین امسال آغاز کرد. تمرین‌های این ده نمایشنامه، چهارماه زمان برد و آغاز این رپرتوار پنجشنبه ۳۱ مرداد بود و تا شنبه ۹ شهریور ادامه داشت.
او با اشاره به طراحی پوستر این ده نمایشنامه مهم تاریخ تئاتر ایران شامل تاجماه، بلبل سرگشته، قصه طلسم حریر و ماهیگیر، سگی در خرمن‌جا، حالت چطوره مش‌رحیم؟، گلدونه‌خانم، گمشدگان، آسیدکاظم، شاپرک‌خانم و لبخند باشکوه آقای گیل گفت: به روح‌الله جعفری گفتم که چون این آثار با هم به‌لحاظ محتوا و فرم، متفاوت‌اند و چون شما آن‌ها را در کنار هم و در این رپرتوار می‌خواهید کار کنید، باید از یک فرمت واحد در طراحی آن‌ها استفاده کنم که از یک فونت، رنگ و طراحی مشترک، برخوردار باشند تا مخاطب پی به وحدانیت این ایده و فکری که جاری در رپرتوار است، ببرد.
این بازیگر تئاتر و طراح ادامه داد: جعفری به کار گروهی اعتقاد دارد و وقتی کسی را دعوت به کار می‌کند، با شناخت و آگاهی کامل این کار را انجام می‌دهد و به او این فضا را می‌دهد تا خلاقیتش را در کاری که به‌عهده‌اش گذاشته، دنبال کند. او اعتقاد به برقراری دیالوگ در گروه و کار دارد و از ایده‌های خلاقانه استقبال می‌کند. با او در ارتباط با کاری که در طراحی این ده پوستر می‌خواستم انجام دهم، صحبت کردم. صحبت‌های ما به‌طور مستمر بود، چراکه به انجام این کار از روی وظیفه نگاه نمی‌کردیم و این در تجربه‌ای که داشتیم، بسیار دل‌نشین بود. سپس نوبت به آغاز طراحی پوسترها شد.
رجبی تشریح کرد: برای رنگ اصلی پوسترها از رنگ‌های ایرانی، البته با کمی تغییر و به‌صورت مدرن، استفاده کردم. طیف این رنگ‌ها شامل رنگ‌های زرد و آبی فیروزه‌ای است. رنگ زرد برگرفته از رنگ کاشی‌کاری‌های ایرانی است. همچنین از رنگ آبی فیروزه‌ای برای فونت‌ها در این پوسترها استفاده کردم.
او خاطرنشان کرد: در یکی از این گفت‌وگوها که با هم داشتیم، به این نتیجه رسیدیم که برای اولین‌بار در تاریخ طراحی پوستر تئاتر ایران، برای بها دادن به حقوق مولف که در این‌جا منظور نمایشنامه‌نویس است، دست‌نوشته‌های این ده نمایشنامه‌نویس را که به جعفری اجازه خوانش آثارشان را در این رپرتوار دادند، در پوسترها استفاده کنیم. همه این دست‌نوشته‌ها به‌صورت کامل و دست‌کاری‌نشده در پوسترها آورده شد. این اتفاق بدیعی است که در تاریخ طراحی پوستر تئاتر ایران، بالاخره به‌وقوع پیوست و از این لحاظ ماندگار شد.
رجبی با بیان اینکه «این پوسترها بدون تصویر و کاملاً با استفاده از تکنیک تایپوگرافی چیدمان و طراحی شد.» گفت: بازخوردی که از مخاطبان در برگزاری این رپرتوار دریافت کردم، مثبت بود و آن‌ها توانسته بودند که با این آثار و طراحی پوسترها ارتباط برقرار کنند.
این طراح پوستر با اشاره به اینکه «شیوه من در طراحی پوستر با سلیقه روح‌الله جعفری هماهنگ است و منجر به همکاری ما با هم در نمایش‌های مختلف، مانند من چه‌جوری ممکنه یه پرنده باشم؟، ریچارد سوم اجرا نمی‌شود و... شده است.» گفت: این شیوه در طراحی پوسترهایم به صورت مینیمال است و به صورت متفاوت با پوستر تئاتر ایران عجین شده است. به‌دلیل این نوع شیوه و نگاهی که دارم، پوسترهایم برای مخاطب پیگیر آثار من قابل شناسایی از سایر پوسترها است.
رجبی همچنین با اشاره به اینکه در حال حاضر، وضعیت طراحی پوستر تئاتر در ایران، اسفناک است گفت: در این حوزه، نگاه غیرآکادمیک و غیرخلاقانه‌ای به طراحی پوستر تئاتر می‌شود؛ در نتیجه به‌جای آنکه یک پوستر تئاتر بتواند در جذب مخاطب و در معرفی هر چه بهتر کار، یاری‌گر یک اثر نمایشی و گروه اجرایی باشد، خلاف این مسیر را طی می‌کند و باعث دور شدن مخاطب به آن اثر نمایشی می‌شود.
رجبی ادامه داد: متاسفانه هر فرد ناآگاهی به علم طراحی پوستر تئاتر که آشنایی اولیه با نرم‌افزارهای گرافیکی، آن‌هم به‌صورت خام‌دستانه دارد، اسم خود را طراح پوستر تئاتر گذاشته و در حال کار کردن است.
او در ادامه تصریح کرد: در این رپرتوار علاوه بر طراحی پوسترهای جداگانه برای هر اثر، در نمایشنامه «چوب به‌دست‌های ورزیل» اثر دکتر ساعدی هم بازی کردم که جلوی اجرای آن در قبل از برگزاری رپرتوار گرفته شد. همچنین در نمایشنامه «آسیدکاظم» به‌عنوان بازیگر حضور داشتم که از آن مخاطب به‌دلیل برداشت خلاقانه‌ای که کارگردان از آن داشت، استقبال کرد.
این طراح پوستر و بازیگر تئاتر با تاکید بر اینکه «در این روزگار که مردم درگیر مشکلات ریز و درشت زیادی در زندگی هستند، گروه تئاتر گیتی توانست با یک همدلی، بیش از صد هنرمند تئاتر را برای حمایت از مردم سیل‌زده شهر معمولان، استان لرستان دور هم جمع کند و این رپرتوار را که در نوع خود کم‌نظیر است، برگزار کند.» گفت: تک‌تک این هنرمندان با عشق و برای حمایت از هموطن خود پا به میدان گذاشتند و از این همه تمرین و فشاری که بر روی دوش آن‌ها بود، خسته نشدند و بدون چشم‌داشت مالی، هر آن‌چه که در توان داشتند را به‌کار گرفتند تا بتوانند مفید برای مردم واقع شوند.
رجبی خاطرنشان کرد: هرچه انجام این کارهای عام‌المنفعه در جامعه بیشتر شود، حال مردم بهتر می‌شود و پُمپاژ این روحیه در جامعه باعث ایجاد همبستگی بین مردم می‌شود.
گفتگو: وحید خانه‌ساز
