دغذغه‌های علی نصیریان برای نمایش ایرانی چیست؟
نوزدهمین جشنواره بین‌المللی نمایش‌های آیینی و سنتی بخش‌های مختلف خود را به نام چهره‌های مطرح نمایش‌های ایرانی اختصاص داده و بخش «تختحوضی» نیز مزین به نام علی نصیریان است.
به گزارش ایلنا، علی نصیریان از نام‌ها و چهره‌های شناخته شده و تأثیرگذار بازیگری سینما، تئاتر و تلویزیون ایران است؛ بازیگری که بیش از پنج دهه حضوری فعال و مستمر داشته و جایگاه ویژه‌ای را در هنر ایران به خود اختصاص داده است.
نصیریان که قرار است پس از سال‌ها بار دیگر در فیلمی به کارگردانی داریوش مهرجویی بازی کند، از جمله بازیگرانی است که فعالیت خود را از عرصه تئاتر و توجه و پرداختن به نمایش ایرانی آغاز کرده و نگاه ویژه‌ای به این بخش از تئاتر دارد.
نوزدهمین جشنواره بین‌المللی نمایش‌های آیینی و سنتی بخش‌های مختلف خود را به نام چهره‌های مطرح نمایش‌های ایرانی اختصاص داده و بخش «تختحوضی» نیز مزین به نام علی نصیریان است.
نصیریان در عرصه تئاتر نه تنها در حوزه نمایش‌های ایرانی به عنوان بازیگر فعالیت داشته، بلکه در مقام نمایشنامه نویس و کارگردان نیز آثار درخشانی را در زمینه تخت حوضی در کارنامه کاری خود به ثبت رسانده است؛ سرآمد این آثار و یکی از درخشان‌ترین آثار تختحوضی نمایش «بنگاه تئاترال» است که با نویسندگی و کارگردانی این هنرمند تولید و اجرا شد.
همزمان با برگزاری جشنواره نوزدهم نمایش‌های آیینی و سنتی که با ریاست افتخاری علی نصیریان و عضویت او در شورای سیاست‌گذاری جشنواره نیز همراه است، خالی از لطف نیست اگر رجوعی مختصر به یکی از مهم‌ترین سخنرانی‌های این بازیگر در زمینه تخت حوضی داشته باشیم. این سخنرانی حدود دو دهه قبل در زمان برگزاری سومین دوره جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی و تشکیل کانون نمایش‌های آیینی و سنتی با موضوع «تختحوضی چیست؟» انجام شده است.
نصیریان در آن سخنرانی داشتن یک کانون نمایش‌های سنتی و مذهبی و آیینی را اقدامی بسیار ارزنده دانست به شرط آنکه فقط محدود به برگزاری یک جشنواره سالیانه نباشد و طی سال در این کانون فعالیت زنده و سازنده‌ای به منظور جمع‌آوری متن‌ها، اطلاعات، عکس، اسلاید، فیلم، لباس، وسایل نمایشی و تحقیق در آن‌ها به شیوه علمی مرسوم، هم به جهت کار مدرسه ای و دانشجویی و هم به جهت تجربه کردن و اجرا کردن و الهام گرفتن و شناخت سبک و سیاق و بهره جستن از آن، صورت بگیرد که در نهایت کمک به تئاتر ایرانی خواهد بود.
وی در بخش دیگری از سخنان خود با تذکر بر اینکه همه تئاتر ایران نباید روحوضی بشود، توضیح داده بود: فقط مجذوب سنت، مجذوب خوشامد مردم نشوید که چون تخت حوضی خیلی جذاب است، خیلی شیرین است، پر از طنز و فکاهیات است، پر از رقص و آواز و موسیقی است؛ این در بعضی موارد می تواند به تئاتر ما کمک کند اما همه تئاتر ما نمی تواند تخت حوضی باشد.
نصیریان در سخنرانی خود با عنوان «تخت حوضی چیست» تأکید کرده بود: ما همیشه به دنبال این بودیم که یک تئاتر ایرانی امروزی و زنده ولی بر اساس مضامین سنتی و اجتماعی و تاریخی و ادبی خودمان داشته باشیم نه اینکه از لحاظ تکنیک بی نیاز از شناخت تئاتر غرب باشیم، یا تجربه های تازه‌ای را که در این زمینه صورت گرفته و هر روز می گیرد، نادیده بگیریم.
«حرف من این است که در شیوه‌ها و تکنیک‌های تئاتر غرب حل نشویم، مرعوب و تسلیم بلاقید و شرط آن ها نباشیم چون این فنون و تکنیک و روش‌های تازه ناشی از اوضاع و احوال اجتماعی آن‌هاست و ما در شرایط و اوضاع و احوال دیگری سیر می کنیم. آن نوآوری‌ها برای جامعه ما نامفهوم و در پاره‌ای موارد نامطلوب است؛ البته دیدن و شناختن و دانستن ابدا اشکال که ندارد، هیچ، بلکه لازم است.»، این جملات توضیحاتی بودند که خالق نمایش «بنگاه تئاترال» و کارگردان نمایش «امیر ارسلان» در خصوص نغلطیدن کامل در تئاتر غرب، ارائه داده بود.
وی همچنین در سخنان خود به این نکته اشاره کرده که «تئاتر ما باید تئاتری متکی به خود باشد.»
نصیریان در این سخنرانی معتقد است، «در تئاتر، آزاد فکر کنید. نه در شیوه الهام و احساس بغلطید و نه در شیوه تخت حوضی و نه در شیوه برشت. آزاد فکر کنید، ببینید حرف تان و مسأله شما چیست، با چه زبانی و در چه چهارچوبی و با چه سبک و سیاقی، هماهنگ است و آن حرف در آن سبک خاص می گنجد، آن را انتخاب کنید.»
این بازیگر و کارگردان نمایش‌های ایرانی در بخش دیگری از سخنان خود به جوان‌هایی اشاره کرده که نمایش‌های ایرانی مطرح را ندیده و کار استادان این نمایش‌ها را مشاهده نکرده و شکل کار را تنها با روایاتی نه چندان معتبر تصور کرده‌اند.
نصیریان معتقد است اگر این جوانان بخواهند این نمایش‌ها را تجربه کنند، حتما باید کنجکاوی و مطالعه دقیق و عمیق تری داشته باشند زیرا تنها با مطالعه کار سرانجام پیدا نمی‌کند بلکه باید جستجو و تحقیق انجام شود.
وی با تأکید بر اینکه جوان‌های علاقه‌مند باید آدم های باقی مانده و مطلع از نمایش‌های ایرانی را یافته و از آن ها به صورت شفاهی و سینه به سینه نکات و شیوه‌ها را یاد بگیرند، گفته بود: تا آنجا که من اطلاع دارم، جز مقالاتی پراکنده، درباره نمایش‌های عامیانه سنتی کتاب و مطلبی که روایت معتبری درباره این گونه نمایش‌ها باشد در دست نیست.
این اظهارات تنها بخشی از سخنرانی نسبتا طولانی علی نصیریان است که متن کامل آن در سایت کانون نمایش‌های آیینی و سنتی منتشر خواهد شد.
