تفاوت فستیوال‌ها و جشنواره‌های جهانی موسیقی
به طور مشخص جشنواره‌های موسیقی با فستیوال‌هایی که سالانه در گوشه و کنار جهان طبق برنامه‌های از پیش تعیین شده برگزار می‌شوند، متفاوت هستند؛ هرچند در زبان انگلیسی هر دو با واژه‌ای مشترک شناخته می‌شوند اما کاربردهای متفاوتی دارند.
به گزارش خبرنگار ایلنا، موسیقی در تمام کشورهای دنیا هنری رسمی و پرطرفدار به حساب می‌آید و اغراق نیست اگر بگوییم نسبت به سینما، تئاتر و دیگر هنرها طرفداران بیشتری دارد. حال می‌توان گفت موسیقی به یکی از هنرهای پولساز تبدیل شده و کمتر برنامه‌ای را می‌توان سراغ داشت که مورد استقبال مخاطبان قرار نگیرد. همین موضوع باعث شده تا هنرمندان کشورهای مختلف به طور متمرکز به تولید اثر و اجرای کنسرت‌های متعدد فکر کنند و کمتر به ضررهای مالی برنامه‌های مربوطه بیاندیشند.
اهمیت موسیقی برای مردم و ملل مختلف تا به آنجاست که علاوه بر برگزاری جشنواره‌های سالانه داخلی که به طور معمول در کشورهای مختلف برگزار می‌شود، چندین جشنواره بین‌المللی نیز وجود دارد که سال‌هاست به طور مستمر برگزار می‌شوند و از سوی مردم کشورهای مختلف به رسمیت شناخته شده‌اند و اعتبار زیادی دارند و همین موضوع باعث شده اغلب هنرمندان از سراسر جهان در آنها شرکت کنند.
در ایران نیز چند جشنواره با محوریت موسیقی برگزار می‌شود که البته هیچکدام از آنها طبق استانداردهای جهانی، بین‌المللی به حساب نمی‌آیند. حتی جشنواره موسیقی فجر که مهمترین رویداد موسیقایی کشور است نیز بر اساس تعاریف جهانی اتفاقی بین‌المللی و فرامرزی نیست و در میان هنرمندان کشورها و قاره‌های دیگر از اعتبار زیادی برخوردار نیست.
تفاوت جشنواره‌ها با فستیوال‌های سالانه موسیقی
باید یادآور شد که جشنواره‌های موسیقی با فستیوال‌هایی که سالانه در گوشه و کنار جهان با برنامه‌های از پیش تعیین شده برگزار می‌شوند، متفاوتند. (هرچند در زبان انگلیسی هر دو با واژه‌ای مشترک شناخته می‌شوند اما کاربردهای متفاوتی دارند) هر کدام از این رویدادها، تعاریف و چهارچوب‌های جداگانه‌ای دارند.
جشنواره‌ها به طور کلی محلی برای شناخت کارشناسانه آثار متقاضیان هستند و به دو شکل رقابتی و غیررقابتی برگزار می‌شوند و از ارزش هنری بالایی برخوردارند. این در حالی است که فستیوال‌های سالانه محلی برای تفریح و تفنن اهالی موسیقی و علاقمندان به موسیقی راک، پاپ و دیگر گونه‌های الکترونیک هستند.
این فستیوال‌ها که هر سال زمان و مکان برگزاری آنها از سوی متولیان اعلام می‌شود، چیزی شبیه کنسرت فضای باز است و اغلب در مناطق خوش آب و هوا برگزار می‌شود. این فستیوال‌ها محل دیدار اهالی کشورهای مختلفی هستند که بر اساس زبانی مشترک با نام موسیقی گردهم جمع شده‌اند تا در کنار هم به تفریحات جمعی بپردازند؛ بنابراین، تفاوت فستیوال‌های موسیقی با انواع کنسرت‌ها در نوع برگزاری آنهاست.
«دیجیها» عوامل اصلی فستیوال‌ها
فستیوال‌ها به طور کلی با حضور یک یا چند «دی‌جی» مطرح و شناخته شده برگزار می‌شوند و «دیجیها» اغلب طی مدت زمانی طولانی (چندین ساعته) به اجرای برنامه می‌پردازند. مدت زمان این فستیوال‌ها گاه با حضور چند «دی‌جی»، بیش از 48 ساعت بدون وقفه به درازا می‌کشد. در این میان مخاطبانی که از شهرها و کشورهای دیگر به دیدن فستیوال رفته‌اند در کمپ‌هایی که از سوی متولیان برای آنها در نظر گرفته شده یا هر مکان مسکونی دیگر، مستقر می‌شوند و طی مدت زمان حضورشان در آن مکان مشخص، هرگاه بخواهند به دیدن و شنیدن موسیقی می‌نشینند و با دیگر مخاطبان به تفریح و شادی جمعی می‌پردازند.
گفتنی است «دی‌جی» به شخصی گفته می‌شود که آهنگ‌ها و آثار از پیش ضبط شده را با اشکال متفاوت برای مخاطبان اجرا می‌کند که اصطلاحأ به این کار «میکس» یا «ریمیکس» می‌گویند. یکی از کارهای اصلی و مهم دیجیها نوع انتخاب آثار است. «دی‌جی» باید در گزینش آثار دقت زیادی به خرج دهد تا با ایجاد فضایی اکتیو و پرکنش، رضایت مخاطبان را جلب کند.
« Dekmantel»، « Primavera Sound»، « Let It Roll»، « Coachella»، « Tomorrowland»، « Montreux Jazz» برخی از فستیوال‌های مهم سال 2019 هستند که طی مقاطع مختلف در کشورهایی چون سویس، هلند، اسپانیا، جمهوری چک و... برگزار می‌شوند.
جشنواره‌های معتبر دنیا کدام‌ها هستند؟
جشنواره یا مراسم گرمی « Grammy»
«گرمی» که نام آن از واژه گرامافون برگرفته شده، یکی از مراسم بزرگ موسیقی جهان است که برخی ارزش و اعتبار آن را با اسکار (جایزه معتبر حوزه سینما) یکی می‌دانند و به لحاظ کیفی و اجرایی نیز از جشنواره‌های دیگر معتبرتر است. (البته باید زد و بندهای مرسوم در چنین رویدادهایی را نیز مد نظر داشت). جشنواره «گرمی» توسط اکادمی ملی علوم و هنرهای ضبط برگزار می‌شود. این آکادمی که آن را به عنوان آکادمی ضبط می‌شناسند، سازمانی غیردولتی است که در سال ۱۹۵۷ در آمریکا تأسیس شد. این سازمان تلاش دارد به ارتقای سطح موسیقی بپردازد و سالانه توسط مراسم جایزه «گرمی» به بهترین موسیقی‌دانان، خوانندگان، نوازندگان، ترانه‌سرایان، تهیه‌کنندگان، مهندسان صوتی و دیگر اشخاص مرتبط با موسیقی جایزه می‌دهد.
مراسم سالانه اهدای جوایز «گرمی» با اجرای هنرمندان برجسته و اهدای جوایزی که محبوبیت بیشتری دارند همراه است. اولین دوره از مراسم «گرمی» در چهارم مه سال 1959 برگزار شد که تا به امروز ادامه پیدا کرده است. پس از مراسم سال ۲۰۱۱، بود که آکادمی به بازنگری و بازسازی بسیاری از دسته‌بندی‌های جوایز پرداخت و این روال تا به امروز ادامه پیدا کرده است.
قوانین، دسته‌بندی‌ها و چگونگی حضور متقاضیان در مراسم «گرمی»
مراسم «گرمی» دارای 108 بند است و سبک‌هایی چون «پاپ»، «راک»، «رپ» و دیگر گونه‌های مرتبط را دربرمی‌گیرد. منتخبان طی رقابت با دیگر هنرمندان و گروه‌های شرکت کننده بر اساس رای داوران انتخاب می‌شوند و جایزه مخصوص این رویداد را دریافت می‌کنند. واژه «گرمی» از گرامافون گرفته شده و جایزه مخصوص این رویداد نیز گرامافونی نمادین است.
زمان برگزاری جشنواره «گرمی» یکم اکتبر است و آثاری که از دوم اکتبر تا پایان دسامبر همان سال تولید و منتشر می‌شوند، می‌توانند در جشنواره «گرمی» سال بعد شرکت کنند.
نمونه‌ای از جوایز مراسم «گرمی» که شبیه گرامافون است
جوایز «گرمی» و رده‌بندی آنها
جوایز «گرمی» در سبک‌های مشخص دارای چهار جایزه اصلی است:
1. آلبوم سال که به خواننده و تهیه‌کننده یک آهنگ اهدا می‌شود.
2. ترانه سال که به آهنگساز و ترانه‌سرای آن تعلق می‌گیرد.
3. بهترین خواننده سال
4. بهترین هنرمند تازه کار که در ایران اصطلاحأ به آن کار اولی می‌گویند.
البته جشنواره «گرمی» جوایزی دیگری در بخش‌های دیگر نیز دارد که بهترین ضبط سال، بهترین نمآهنگ، بهترین گروه «متال» برخی از آنهاست. یکی دیگر از جوایز مهم «گرمی» تندیسی است که به عنوان تجلیل به هنرمندای در قید حیات اهدا می‌شود و به لحاظ هنری ارزش بالایی دارد. جایزه دیگری که از اعتبار بالایی برخوردار است، جایزه یک عمر دستاورد هنری است که به اشخاصی اهدا می‌شود که طی دوران فعالیت هنری خود حرکات مفید و مثبتی در زمینه موسیقی انجام داده‌اند.
رکوردداران جایزه گرمی چه کسانی بوده‌اند؟
مایکل جکسون پس از دریافت جوایز «گرمی»
مایکل جکسون در سال 1984 کاندید 12 جایزه بود که موفق به کسب هشت جایزه شد.
گروه موسیقی «سانتا»، پس از مایکل جکسون به رهبری کارلوس سانتانا، بیشترین رکورد کسب جایزه در یک دوره را دارد.
اَدل، (خواننده انگلیسی‌تبار) در یک دوره از جشنواره گرمی موفق به کسب شش جایزه شده است.
سر جرج سالتی، (رهبر ارکستر شیکاگو) که در اکثر مراسم گرمی به عنوان مجری حضور داشته، 31 جایزه گرمی را به دست آورده و 74 بار کاندید دریافت جایزه بوده است.
برونو مارس خواننده آمریکایی پس از دریافت جایزه «گرمی»
کوئینسی جونز، (آهنگساز، تنظیم‌کننده و تهیه‌کننده موسیقی اهل آمریکا) ۷۹ بار نامزد دریافت جایزه گرمی شده که ۲۷ بار برنده شده است. به همین دلیل کوئینسی جونز را یکی از بزرگ‌ترین برندگان مراسم جوایز گرمی می‌دانند.
پت‌متنی، (خواننده انگلیسی تبار) تا پیش از مرگش 17 بار جایزه گرمی را از آن خود کرده است که شامل هفت جایزه متوالی برای هفت آلبوم متوالی بوده‌است. پت‌متنی تنها هنرمندی است که جایزه گرمی را در ۱۲ رشته مختلف تصاحب کرده است. پت متنی از پیشگامان موسیقی الکترونیک و یکی از اولین جَز موزیسین‌هایی بود که از سینتی سایزر به صورت جدی استفاده کرد.
نمونه‌ای از جایزه و پوستر مراسم «Mvt»
جوایز «Mvt»
مراسم اهدای جوایز « MTV Video Music Award » که با واژه اختصاری « MTV » شناخته می‌شود، یکی از رویدادهایی است که از همان ابتدا توسط شبکه تلویزیونی MTV برگزار شده و از همین شبکه روی آنتن می‌رود.
مراسم «Mvt» نخستین بار در اواخر پایان سال 1984 (دو سال پس از تاسیس شبکه MTV) برگزار شد. از همان ابتدا قرار بر این بود که این مراسم جایگزینی برای بخش ویدئو جایزه «گرمی» باشد و برخی جایزه این رویداد را مراسم اسکار جوانان می‌دانند.
شبکه «Mvt» از یکم اوت 1981 در آمریکا آغاز به کار کرد و نخستین کانال تلویزیونی در جهان است که به پخش شبانه روزی نمآهنگ اختصاص داشته است. این شبکه از سال 1987 پخش برنامه‌های خود را به سراسر جهان گسترش داده و در عرصه رسانه، علاوه بر پخش نماهنگ، میان برنامه‌های سرگرم‌کننده، قطعات طنز، کنسرت، بیوگرافی هنرمندان و اخبار موسیقی را در دستور کار قرار داده است.
ادوارد کریستوفر (اد شیرن) خواننده، ترانه‌سرا و تهیه‌کننده انگلیسی پس از دریافت جایزه «Mvt»
شبکه «Mvt» در راستای جذب هرچه بیشتر مخاطب از سال 1990 به تدریج شبکه‌های دیگری در کشورهای غیرانگلیسی زبان تاسیس کرد و همه این اتفاق‌ها باعث شد مراسم «Mvt» در سال 2006 طرفداران بسیاری پیدا کند.
مراسم اهدای جوایز «Mvt» علاوه بر ایجاد فضایی رقابتی یکی از بهترین تشکل‌ها برای پرداختن به امور تجاری است. تهیه‌کنندگان، سرمایه‌گذاران و مالکان استودیوهای موسیقی، طی مدت برگزاری مراسم «Mvt» به تبلیغ آثار خود می‌پردازند و طی این روند هنرمندان مورد نظر خود را به شهرت می‌رسانند. به این ترتیب می‌توان گفت وجه تجاری مراسم «Mvt» از وجه هنری آن مهم‌تر و پررنگ‌تر است و هنرمندان و تهیه‌کنندگان نیز این اتفاق را به رسمیت شناخته‌اند.
وجود و بروز اتفاقات بیزینسی و تجاری و خروجی خوب همکاری هنرمندان و متولیان موسیقی باعث شده شبکه «Mvt» یکی از ثروتمندترین شبکه‌های سراسری جهان باشد.
پوستر و لوگوی یکی از ادوار «Music Awards»
«Music Awards»
«Music Awards» یکی‌دیگر از رویدادهای مهم سالانه است که آن را با دسته دوم نیز می‌شناسند. در این جشنواره برترین آثار موسیقی سال، طی رقابت هنرمندان و گروه‌های مختلف درجه یک و حرفه‌ای انتخاب می‌شوند. به طور معمول دو ماه پیش از برگزاری جشنواره « Music Awards » هنرمندان (خوانندگان، آهنگسازان و دیگر عوامل) و آثار آنها، اعم از آلبوم‌ها و تک‌‌آهنگ‌ها توسط رسانه‌های جمعی معرفی می‌شوند.
طی برگزاری جشنواره «Music Awards» در هر رشته سه، چهار و یا پنج نفر کاندیدا می‌شوند. روال به این شکل است که در شب برگزاری مراسم، پاکت مهر و موم شده‌ای توسط هنرمند میهمان بازمی‌شود و پس از آن نام برنده اعلام می‌شود. این جشنواره مانند دیگر رویدادهای هنری، تندیسی مخصوص به خود دارد که پس از حضور هنرمند روی صحنه به او اهدا می‌شود. این تندیس مجسمه کوچک آدمی است که پوششی شبیه فضانوردان دارد.
تفاوت «Music Awards» با دیگر رویدادهای مشابه این است که رشته‌ای به نام موسیقی فیلم دارد. در این بخش فیلم‌های اکران شده طی یک سال مورد بررسی قرار می‌گیرند و بر اساس رای داوران یکی از آنها به عنوان اثر برتر شناخته می‌شود و تندیس جشنواره را از آن خود می‌کند.
پوستر سال 2012 رقابت اروپایی «Eurovision »
رقابت آثار اروپایی «Eurovision»
مسابقه آواز یوروویژن با نام کامل «Eurovision Song Contest،Concours Eurovision de la Chanson» یکی از رویدادهای موسیقی محور اروپایی است که طی آن، موسیقی کشورهای اروپایی مورد بررسی و ارزیابی قرار می‌گیرد.
در بدو تشکیل این رقابت که دوره اول آن در سال 1956 در شهر لوگانو در سوئیس برگزار شد، هفت کشور حضور داشتند که طی سال‌ها و دهه‌های بعد بر تعداد آنها افزوده شده است. تا پیش از آغاز دهه 90 اغلب کشورهای اروپایی تحت سلطه شوروی و فضای کمونیستی آن مقطع بودند و به همین دلیل نمی‌توانستند در این رقابت شرکت کنند، اما در حال حاضر اغلب کشورهای اروپایی جز دو یا سه کشور در این مراسم حضور سالانه دارند و به جز این، قاره استرالیا نیز از سال 2005 به این تشکل هنری اضافه شده است.
انتخاب محل برگزاری سالانه این مراسم روال جالبی دارد. هر اثری که طی رقابت رتبه نخست را کسب کند، مراسم سال بعد در کشور او برگزار خواهد شد. حال اگر کشوری به طور مستمر طی چند سال متوالی رتبه نخست را کسب کند، میزبان برگزاری مراسم بعدی خواهد بود.
رقابت آثار اروپایی یا « Eurovision » بیش از شصت دوره برگزار شده و فقط شبکه‌های تلویزیونی اروپایی آن را پوشش داده‌اند که در سال 2016 شبکه‌های تلویزیونی آمریکایی نیز به آنها افزوده شده‌اند و به پخش زنده مراسم پرداخته‌اند.
البته رقابت اروپایی «Eurovision» به طور معمول حاشیه‌هایی نیز داشته است. به طور مثال در بهمن ماه سال گذشته تعداد زیادی از شخصیت‌ها و گروه‌های موسیقی جهان، برگزاری رقابت سالانه موسیقی «یورو ویژن» در فلسطین اشغالی را محکوم کرده و آن را تحریم کردند.
روزنامه «گاردین» در این‌باره نوشت: چهره‌های فرهنگی بریتانیایی نظیر ویوین وست‌وود، پیتر گابریل و مایک لی به طور مشترک نامه‌ای را امضا کردند و در آن از شبکه «بی‌بی‌سی» خواستند پوشش مراسم رقابت موسیقی یوروویژن را به‌خاطر برگزاری در فلسطین اشغالی لغو کند. در بخشی از متن این نامه نوشته شده: ممکن است یورو ویژن سرگرمی سبکی باشد، اما از ملاحظات حقوق بشری مستثنی نیست و نمی‌توانیم تخطی سازمان یافته اسرائیل از حقوق بشر در مورد فلسطینی‌ها را نادیده بگیریم.
جولی کریستی، ماکسین پیک، ولف آلیس، راجر واترز، کاریل چرچیل، آل کندی از دیگر افراد مشهوری هستند که نامه اعتراضی را امضا کرده‌اند به اضافه اینکه شمار زیادی از شهروندان بریتانیایی نیز در مقابل ساختمان «بی‌بی‌سی» در لندن تجمع کرده و خواهان لغو پوشش مسابقات یورو ویژن از این شبکه شدند.
