در میزگرد بررسی چالش‌های صنعت چاپ مطرح شد؛
از سال ۹۶ صنعت چاپ در سراشیبی افتاد/ تشکیل کارگروه صنعت چاپ بی‌فایده بود/ در روند توزیع کاغذ فساد وجود دارد
نبود کاغذ، مواد اولیه، گرانی و محدودیت در واردات، صنعت چاپ کشور را به ورطه تعطیلی کشانده است. نقش دولت در کاهش این بحران چیست؟ برای یافتن پاسخ این سوال میزگردی با فعالان صنعت چاپ و نشر ترتیب داده‌ایم.
به گزارش خبرنگار ایلنا، صنعت چاپ و نشر کشور طی ماه‌های اخیر با التهاب فراوانی روبرو بوده است. به منظور بررسی مشکلات و تبعات کمبود کاغذ در جامعه و راهکارهای مقابله با آن، میزگردی با حضور محمود پیش‌علی (مدیر چاپ فرا رنگ آریا)، امین کاووسی (مدیر چاپخانه پارسیان)، سعید کلاری (مدیرعامل چاپ ناب نقش)، هاشم احمدی (مدیرعامل شرکت افق قطعات آسیا)، محمود ذوالفقاری (مدیرعامل چاپ خجسته) و احمد سمیعی (مدیر مسئول ماهنامه چاپ و نشر)، ترتیب داده‌ایم که مشروح آن را می‌توانید در ادامه بخوانید.
وضعیت امروز صنعت چاپ حاصل عدم نظارت مسئولان است
مدیرعامل چاپ خجسته، وضعیت امروز صنعت چاپ را حاصل عدم نظارت مسئولان خواند و گفت: واردکنندگان و واسطه‌ها به هر قیمتی که بخواهند کاغذ وارداتی را به فروش می‌رسانند. چرا سازمان نظارتی در این زمینه اقدامی انجام نمی‌دهند؟
محمود ذوالفقاری، با انتقاد از عدم ثبات قوانین در کشور گفت: در ۸ ماه گذشته هر چند هفته یکبار قانون گمرک تغییر پیدا کرده و بروکراسی اداری طولانی‌تر شده است.
وی تصریح کرد: دلار ۴۲۰۰ تومانی اشتباه بزرگی بود که دولت مرتکب شد و در تمامی صنوف رانت ایجاد کرد و اشتباه بزرگ‌تر، این بود که نتوانست هیچ نظارتی بر این روند داشته باشد تا کالا عادلانه به دست مردم برسد.
وی ادامه داد: افرادی که در این شرایط سخت توانستند واردات انجام دهند، قصد ندارند محصول خود را به این راحتی در اختیار دیگران قرار دهند، صبر می‌کنند تا بالاترین نرخ به فروش برسانند.
مدیرعامل چاپ خجسته، تاکید کرد: تسهیل کردن راه‌های واردات، منطقی‌ترین حمایت دولت از تاجران می‌تواند باشد.
ذوالفقاری با اشاره به چرخه معیوب توزیع کاغذ، گفت: چرا کاغذ را بین ناشران توزیع می‌کنند؟ در حالی که بیش از ۹۵ درصد از ناشران غیرفعال هستند و از کنار فروش این کاغذها درآمد کسب می‌کنند. چرا دولت به ابتدا و انتهای کار نظارت نمی‌کند؟ این چرخه معیوب توزیع کاغذ، باعث ایجاد دلال‌بازی شده است.
وی تصریح کرد: مشکلات این صنعت بسیار پیچیده است و صدمه‌ای که در طول شش ماه گذشته به بازار چاپ وارد شده بی‌سابقه است.
چاپخانه‌ها توان بازپرداخت بدهی‌های خود را ندارند
در کار تجار چاپ کارشکنی شده است
مدیرعامل شرکت افق قطعات آسیا هم در این نشست، وضعیت صنعت چاپ را نامناسب دانست و گفت: در ماه‌های اخیر و با کاهش فعالیت چاپخانه‌ها، بسیاری از فعالان این حوزه توان پرداخت بدهی خود را نداشته و مجبور به تعطیلی واحدهای خود شدند. این امر باعث ریزش نیروهای کار شده و نیروهای فنی و متخصص مجبور به کار در شغل‌های نامرتبط شدند.
هاشم احمدی، با انتقاد از عدم حمایت دولت از واردات ماشین‌آلات صنعت چاپ، گفت: تمامی ماشین‌آلات با ارز آزاد و از طریق چند کشور واسطه وارد کشور می‌شوند و در این راه دولت هیچ‌گونه حمایتی انجام نمی‌دهد.
وی ادامه داد: فعالان حوزه چاپ عنوان می‌کنند حاضرند خودشان ارز آزاد را از صرافی‌ها تهیه کرده و کاغذ و ماشین‌آلات وارد کنند؛ زیرا هنگامی که بازار اشباع شود هیچ تاجری کالاهایش را در انبار احتکار نمی‌کند تا با سود بالاتر به فروش برساند، آنگاه کالا با قیمت منصفانه به دست مشتری می‌رسد.
مدیرعامل شرکت افق قطعات آسیا، با اشاره به اینکه «در کار تجار کارشکنی صورت گرفته است.» گفت: دخالت دولت در واردات، تنها به نفع چند تاجر خاص می‌شود.
احمدی تصریح کرد: بسیاری از سفارش‌های مواد اولیه و ماشین‌آلات بیش از هشت ماه در گمرک مانده است و هنگامی که به گمرک مراجعه می‌کنیم می‌گویند یا ثبت سفارش یا تخصیص، باطل شده و یا سیستم تغییر کرده است و مجبوریم از نو سراغ دریافت مجوزهای اتحادیه صنفی و صمت و... برویم. این موارد در امر واردات و اشباع بازار خلل ایجاد می‌کند.
از سال ۹۶ صنعت چاپ سقوط کرد
تشکیل کارگروه صنعت چاپ بی‌فایده بود
مدیرعامل چاپ ناب نقش هم در این نشست با بیان اینکه «از سال ۹۶ با افزایش نرخ ارز، صنعت چاپ سقوط کرد.» گفت: با افزایش نرخ ارز، میزان عرضه کاغذ در بازار کاهش و قیمت زینک به طور سرسام‌آوری بالا رفت؛ این امر باعث ایجاد سیاست انقباضی و تعدیل نیروها در صنعت چاپ شد.
سعید کلاری، با بیان اینکه در روند توزیع کاغذ عدالت اجرا نمی‌شود، گفت: کاغذها با ارز دولتی وارد کشور می‌شوند، اما به درستی در بازار توزیع نمی‌شود. این نشان دهنده فساد در روند توزیع کاغذ است.
مدیرعامل چاپ ناب نقش، ادامه داد: یکی از مشکلات حال حاضر صنعت چاپ، عرضه دلار ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی است؛ این نرخ، مانند سمی شده است که صنعت چاپ را ذره ذره به ورطه نابودی می‌کشد.
کلاری با انتقاد از توزیع مواد اولیه به ناشران، گفت: مصرف‌کنندگان اصلی کاغذ و مواد اولیه چاپ، چاپخانه‌ها هستند، اما چرا این مواد را به ناشران می‌دهند که باعث ایجاد دلالی در این صنعت شود. این در حالی است که ۹۷ درصد کاغذ در چاپخانه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد و ناشران واسطه بین نویسنده و چاپخانه ها هستند.
وی تشکیل کارگروه برای حل مشکل صنعت چاپ و بسته‌بندی را بی‌فایده دانست و گفت: سال گذشته وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، کارگروهی برای حل مشکل صنعت چاپ تشکیل داد که متاسفانه نیمی از اعضای آن با صنعت چاپ مرتبط نبوده و نیمی دیگر نیز صاحبان روزنامه و یا مسئولان بودند. حاصل حضور افراد ناآگاه و غیرکارشناس در چنین کارگروه‌هایی، تصمیمات عجولانه‌ای می‌شود که تماما به ضرر این صنعت می‌شود. اگر عملکرد یک ساله این کارگروه را مرور کنید، خواهید دید سال گذشته قیمت کاغذ ۱۲۵ هزار تومان بود و الان با قیمت ۵۵۰ هزار تومان به فروش می‌رسد. با وجود اینکه خروجی این کارگروه علیه صنعت چاپ بود، چرا وزارت ارشاد نظرات این گروه را تمکین می‌کند؟ فریاد این صنعت به جایی نرسیده است.
وی تصریح کرد: طبق آمار گمرک در سال ۹۶، ۶.۷ میلیون دلار ارز به واردات کاغذ روزنامه اختصاص یافته است، درحالی‌که این میزان در سال ۹۷ حدود ۳۴ میلیون دلار بوده است. اما با این وجود باز هم کمبود در بازار وجود دارد.
مدیرعامل چاپ ناب نقش با تاکید بر اینکه «نظارت بر بازار کاغذ امکان‌پذیر نیست» گفت: زیرا نه نیروی کافی برای این کار وجود دارد و نه امکان و نه اطلاعاتی!
چرا به کمبود مقوا در بازار توجه نمی‌شود؟
مدیر چاپ فرا رنگ آریا هم در ادامه این نشست با انتقاد از بی‌توجهی رسانه‌ها و مسئولان به کمبود مقوا گفت: تمامی مسئولان از مشکلات و معضلات کاغذ صحبت می‌کنند و کمتر صحبتی از مشکل کمبود مقوا در رسانه‌ها به میان می‌آید، این در حالی است که تمام صنایع از جمله مواد آرایشی، بهداشتی و دارویی برای بسته‌بندی نیازمند مقوا هستند.
محمود پیش‌علی، تصریح کرد: ظاهرا مقوا بیش از نیاز کشور وارد شده و کمبود آن در بازار به دلیل احتکار سودجویان است تا با قیمت بیشتر به فروش برسانند.
وی با اشاره به افزایش به یکباره قیمت مقوا طی یک سال گذشته، گفت: در فروردین سال گذشته قیمت هر کیلو مقوا ۳ هزار و ۸۰۰ تومان بود اما در حال حاضر این کالا با قیمت ۳۳ هزار تومان به فروش می‌رسد. این افزایش قیمت، از سویی کار تولید را با مشکل رو‌به‌رو کرده و از سوی دیگر تاثیر مستقیمی بر قیمت محصولات دیگر گذاشته است.
مدیر چاپ فرا رنگ آریا با بیان اینکه واردات مقوای فانتزی ۳ برابر افزایش پیدا کرده است، افزود: مقوا به میزان کافی در کشور وجود دارد، اما متاسفانه عرضه نمی‌شود، همچنین نوسان یکباره نرخ ارز نیز تاثیر مستقیمی بر قیمت این محصول گذاشت.
نوسانات نرخ ارز، سرمایه در گردش چاپخانه‌ها را کاهش داد
مدیر چاپخانه پارسیان برچسب هم در ادامه این نشست به موضوعی دیگر اشاره کرد و گفت: برچسب از سه ماده اولیه تشکیل می‌شود که تمامی آن‌ها وارداتی هستند. سال گذشته به دلیل نوسانات نرخ ارز، دولت برای کاهش خروج ارز، محدودیت‌های بسیاری برای واردات قرار داد، که حاصل آن ایجاد بندهای قانونی برای مرحله اول واردات، یعنی ثبت سفارش بود. این موضوع باعث شد تولیدکنندگان حدود ۱۰ ماه در صف انتظار قرار بگیرند؛ در حالی که ثبت سفارش در ۲ سال گذشته کمتر از ۲۴ ساعت طول می‌کشید. ماحصل این امر کاهش مواد اولیه و همچنین کاهش تولید بود.
امین کاووسی ادامه داد: افزایش نرخ ارز و به دنبال آن تورم بالا، باعث کاهش قدرت خرید تولیدکنندگان شد و کم کم بخش خصوصی را مجبور کرد سیاست‌های انقباضی در پیش بگیرند که حاصل این امر تعدیل نیرو، کاهش تولید و افزایش قیمت‌ها بود.
وی دومین مشکل این صنعت را کاهش سرمایه در گردش دانست و افزود: با افزایش نرخ ارز، تقریبا ارزش پول کشور به یک سوم کاهش پیدا کرده است. این امر باعث شده سرمایه در گردش تولیدکنندگان پاسخگوی نیاز تولید نباشد. که تنها راه جبران آن، دریافت وام است که متاسفانه بروکراسی اداری بانک‌ها و بازپرداخت سود تسهیلات، این تصمیم را با مشکل رو‌به‌رو می‌کند.
انحصار دولت در صنعت چاپ، قیمت‌ها را افزایش داده است
مدیر مسئول ماهنامه چاپ و نشر هم در این نشست، بزرگترین مشکل صنعت چاپ را دخالت‌های نابجای دولت خواند و گفت: هنگامی که مشتری‌ها به دلیل مشکلات اقتصادی، قدرت خرید خود را از دست می‌دهند، تیراژ چاپخانه‌ها کاهش پیدا کرده و در نتیجه این واحدها ضعیف‌تر می‌شوند.
احمد سمیعی، با اشاره به اینکه مواد اولیه و ملزومات چاپخانه‌ها غالبا وارداتی هستند، افزود: از سویی نوسانات نرخ ارز و از سوی دیگر دخالت نابه‌جای دولت در بخش واردات و ایجاد رانت، باعث شد صنعت چاپ با مشکل گرانی مواجه شود.
مدیر مسئول ماهنامه چاپ و نشر با تاکید بر اینکه باید دست تاجران را باز بگذارند، افزود: تحریم در زمان دولت آقای احمدی‌نژاد هم وجود داشت؛ اما چون دست تاجران باز بود، مشکل ویژه‌ای در این صنعت وجود نداشت.
سمیعی با بیان اینکه واردات به صورت مویرگی انجام می‌شود، اظهار کرد: دولت با ایجاد موانع، واردکننده‌ها را خودش مشخص می‌کند، که این امر باعث کاهش واردات شده است. در نتیجه واردکنند‌گانی که با دلار نیمایی و دولتی کاغذ وارد کرده‌اند به محض افزایش تقاضا، قیمت را بالا می‌برند.
مدیر مسئول ماهنامه چاپ و نشر تصریح کرد: اگر دست تجار را باز بگذارند تا کاغذ را با ارز آزاد وارد کنند، به دلیل افزایش عرضه، قیمت به میزان قابل قبولی کاهش پیدا خواهد کرد، اما انحصاری که دولت در این صنعت ایجاد کرده، قیمت‌ها را به‌طور سرسام‌آوری افزایش داده است.
گزارش: سارا کریمی‌جم
