اهدای تندیس انجمن صنفی تماشاخانه‌های ایران به مهدی شفیعی/ تماشاخانه‌های خصوصی سه دست نگران داشت

به گزارش خبرنگار ایلنا، ضیافت افطاری انجمن صنفی تماشاخانه‌های ایران به میزبانی عمارت نوفل‌لوشاتو، شب گذشته (۲۸ اردیبهشت) برگزار شد که مهدی شفیعی، پیمان شریعتی، رحمت امینی، مهرداد رایانی مخصوص، یوسف باپیری، مجید رجبی معمار، مهدی میامی، خیام وقار کاشانی، سعید دولتی (مدیر تماشاخانه همای سعادت)، محسن امیری (رئیس اداره برنامه‌های تئاتر)، مصطفی کوشکی (مدیر تئاتر مستقل) مهدی علی‌نژاد (مدیر تماشاخانه مهرگان)، محمد حبیبی (مدیر پردیس تئاتر سپند)، فرزاد حسنی و نمایندگانی از تماشاخانه‌های خصوصی و دولتی دیگر از جمله مهمانان ضایفت افطاری انجمن صنفی تماشاخانه‌های ایران به میزبانی عمارت نوفل‌لوشاتو بودند.

مهم‌ترین مشکل انجمن صنفی تماشاخانه‌ها با خانه تئاتر بود

شاهین چگینی (رئیس انجمن صنفی تماشاخانه‌های ایران) در این گردهمایی ضمن قدردانی از میزبانی عمارت  نوفل‌لوشاتو، به ارائه گزارش فعالیت سه ساله این انجمن پرداخت و گفت: انجمن از مهر سال ۹۵ شروع به کار کرد. شاید شنیده باشید که می‌گویند کار صنفی در کشور ما سخت است و خیلی‌ها به ما گفتند ممکن است در این مسیر با موانع بسیاری روبرو شوید.

چگینی تصریح کرد: در این مسیر، یکسری از مشکلات برای ما پیش‌بینی‌پذیر و از طرف دستگاه‌های حاکمیتی و نظارتی بود و بخش دوم که مهم‌تر هم بود، پیش‌بینی بروز مشکل از سوی خود بهره‌برداران صنف و افراد غیردولتی که به‌طور مستقیم با اصناف مواجه می‌شوند.

او خاطرنشان کرد: در این سال‌های فعالیت انجمن صنفی تماشاخانه‌های ایران، از طرف دستگاه‌های دولتی و نظارتی مشکل نداشتیم و کاملا تعامل و همکاری دو طرفه‌ای شکل گرفته بود به‌طوری‌که قوه قضاییه احکام شورای داوری انجمن را که یک طرف دعوای آن تماشاخانه بود، به رسمیت می‌شناخت و این احکام را از نظر ساختاری بررسی و حکم را به اجرا می‌رساند. یعنی با این تعامل دو طرفه، مشکلی با دستگاه‌های نظارتی و دولتی نداشتیم. اما قسمتی که نیاز به آسیب‌شناسی دارد، اصطحکاک میان انجمن با دستگاه‌های نزدیک به خودمان یعنی خانه تئاتر بود.

باید صعه صدر بیشتری داشته و همدیگر را بپذیریم

رئیس انجمن صنفی تماشاخانه‌های ایران یادآور شد: دوبار در طول این سال‌ها مجبور به واکنش و صدور بیانیه شدیم که هر دو بار در پاسخ به خانه تئاتر بود که از نظر فعالیتی به ما نزدیک‌اند اما عملکردشان در این چند سال به نحوی بوده که به نظر می‌رسد فعالیت‌های انجمن صنفی تماشاخانه‌های ایران را برنتابیده‌اند. که نمونه اخیر، تدوین آئین‌نامه‌ای برای تماشاخانه‌های خصوصی بود درحالی‌که هیچگونه مشورتی با صنف ما نشده بود.

چگینی با گلایه از اینکه «از بیرون کسی با اصناف کاری ندارد، ما خودمان از داخل باهم مساله داریم» گفت: چرا باید نهادی مثل خانه تئاتر نگاهی از بالا به ما داشته و صنفی دیگر را تحمل نکند؟ اگر این وضعیت به این شکل ادامه پیدا کند، شرایط به نفع ما و دیگر دوستان نخواهد بود. بنابراین باید صعه صدر بیشتری داشته و همدیگر را بپذیریم. ما اصناف باید در کنار هم باشیم و امیدوارم بتوانیم زین پس با تعامل بیشتری کار را ادامه دهیم.

او در پایان با اشاره به اینکه انجمن تماشاخانه‌های ایران با ۱۰ عضو آغاز به کار کرد و الان ۹ عضو دیگر به آن اضافه شده‌اند، گفت: اکنون بیش از ۵۰ درصد تئاترها در سالن‌های خصوصی اجرا می‌شود و این اتفاق ارزشمند نیازمند حراست است. امیدوارم همه دست‌اندرکاران اداره تئاتر کشور، این صنف و مشکلات تماشاخانه‌ها را ببینند.

در ادامه این مراسم با حضور هیات مدیره انجمن صنفی تماشاخانه‌های ایران، از تلاش‌های مهدی شفیعی (مدیرکل پیشین هنرهای نمایشی) به پاس توجه و توسعه فعالیت تماشاخانه‌های خصوصی، با اهدای یک تندیس و لوح تقدیر شد.

مهدی شفیعی در ادامه این مراسم، گفت: هیچ جایی مثل جمع تئاتری‌ها به خصوص از جمع تماشاخانه‌های غیردولتی به من مزه نمی‌دهد و ممنونم که من را دعوت کردید.

افزایش دانشکده‌ها و فعالان تئاتری، منجر به شکل‌گیری تماشاخانه‌های خصوصی شد

مدیرکل پیشین هنرهای نمایشی خاطرنشان کرد: من همیشه از به کار بردن عنوان «خصوصی» برای تئاتر حذر می‌کرده‌ام؛ حتی در فراخوان‌هایی هم که داشتیم ترجیح می‌دادم از عنوان «غیردولتی» استفاده کنیم و برای این کار دلیل هم داشتیم. چون «خصوصی» تعریفی دارد که مصداق آنچه در این سال‌ها شاهد بودیم نیست.

شفیعی با تاکید بر اینکه فعالیت و حضور تماشاخانه‌های غیردولتی، تابوی اینکه تئاتر غیردولتی وجود ندارد را شکست، گفت: این اتفاق کار یک شخص یا سیستم دولتی یا اداره و نهاد خاصی نبود، بلکه اتفاقی بود که به اعتقاد من وقتش رسیده بود و اگر انجام نمی‌شد از فرصت‌ها کمتر می‌شد استفاده کرد. البته این مسیر کامل هم نشد چون با بالاتر رفتن بینش خانواده تئاتر می‌توانست تکمیل شود.

او با اشاره به اینکه «در نیمه دوم دهه ۸۰ تعداد دانشکده‌های تئاتر از ۱۲ به ۶۰ رسید» گفت: خوشبختانه این دانشکده‌های تئاتری در سراسر کشور گشایش یافته و دانشجو گرفتند. شاید خیلی‌ها منتقد آنچه در حوزه آکادمیک تئاتر اتفاق می‌افتد باشند، نقدی که به فرایند و کیفیت آموزش می‌شود جای خود، اما من موافق افزایش تعداد دانشکده‌ها بودم و معتقدم حتی این تعداد هم کم است و لازم است با رعایت شروطی که بحث فراوان دارد، بیشتر بشود.

نسل جدید تئاتر جامعه‌پذیرتر و در تعامل با جامعه موفق‌تر بود

شفیعی ادامه داد: در این سال‌ها، علاوه بر اتفاقی که در آموزش عالی رخ می‌دهد و با افزایش فعالان تئاتر روبرو می‌شویم، شاهد میدان و نسل جدیدی هم هستیم که با نسل‌های پیشین تفاوت دارد و این تفاوت‌ها کاملا قابل ارزیابی و آمایش است. این نسل به دلیل ارتباطاتی که با گروه‌های نمایشی خارج از کشور داشت می‌توانست تغییراتی در آثارش به لحاظ فرم ایجاد کند. این نسل همچنین از افزایش جمعیت طبقه متوسط و گشایش‌هایی که در تکنولوژی پدید آمد و آن را بسیار کارآمدتر کرد، برخوردار بود و توانست از ظرفیت‌های اجتماعی پیرامون خود بهره گرفته و جامعه‌پذیرتر و در تعامل با جامعه موفق‌تر باشد.

او در تشریح اوصاف این نسل ادامه داد: نسلی که در اتفاقات پیراتئاتری خیلی فعال‌تر و اکتیوتر از نسل‌های گذشته عمل می‌کند و منتظر نمی‌ماند تا تماشاخانه یا فرصت مالی و اجرایی در اختیارش بگذارند بلکه خودش از فرصت‌ها برای جلب مخاطب و گردش اقتصادی گام پیش می‌گذارد. نمی‌گویم که برای چنین نسلی، دولت از حمایت شانه خالی کند؛ بحثی که اتفاقا همواره اتهام آن را به ما وارد می‌کردند. بلکه این اتفاق‌ها باید رخ می‌داد و محدود به هیچ بخشی هم نبود. عامل اصلی آن فعالانی بودند که عادت‌واره‌ها و سرمایه‌های اجتماعی ویژه خود را دارند که می‌توانند رویش حساب باز کنند.

دولت باید با توجه به تغییرات، اعتبارات را به سمت تماشاخانه‌های غیردولتی سوق دهد

مدیرعامل موسسه ایران ادامه داد: دولت هم باید سهم خود را ایفا و از این فرصت استفاده می‌کرد و با تغییر پارادیمی که رخ داده، ارکان مدیریت تئاتر را بازبینی می‌کرد. در کنار آن، اگر اعتباراتی در حوزه تئاتر دارد، آن را باید به سمت اتفاقات و تماشاخانه‌های غیردولتی و فعالان جدید آن سوق می‌داد که معتقدم این اتفاق با بینشی که در شهرام کرمی و توانمندی او و همکارانش سراغ دارم حتما عملی خواهد شد.

شفیعی با تاکید بر اینکه حمایت از فرایندها و اتفاقات خوبی که در حوزه تماشاخانه‌های خصوصی رخ می‌دهد نباید محدود به تهران شود، گفت: خوشبختانه تماشاخانه‌های غیردولتی در تهران پا گرفت و امروز همه نگرانی‌ها تا حدی رفع شده و به ثباتی رسیده است می‌توان امیدوار بود فعالیت‌های مشابهی در استان‌ها شکل بگیرد و شاهد گسترش تماشاخانه‌های غیردولتی در سایر شهرهای کشور باشیم.

تماشاخانه‌های خصوصی «سه دست نگران» داشت

شفیعی در ادامه با اشاره به روند رشد تماشاخانه‌های خصوصی، با بیان اینکه این تماشاخانه‌ها «سه دست نگران» داشت و اظهار امیدواری برای کمرنگ‌تر شدن این نگرانی‌ها گفت: یک دسته آنها بودند که همیشه نگران گسترش هنر و رشد آن در فضای جامعه هستند و همیشه تهدید هنر را به عنوان اتفاقی که می‌تواند نگران‌کننده باشد احساس می‌کردند.

مدیرکل پیشین هنرهای نمایشی ادامه داد: دسته دوم جزو خانواده تئاتر بودند؛ آنهایی که همیشه امکان بهره گرفتن از تماشاخانه‌های دولتی را داشتند و مدیران این سالن‌ها موظف به پاسخ مثبت برای اجرای این هنرمندان بودند. این دسته نگران بودند که اگر دایره امکان اجرای تئاتر گسترده‌تر شده و فعالان آن بیشتر شوند، شاید این برخورداری کمرنگ‌تر شود.

شفیعی تصریح کرد: اما دسته سوم کسانی بودند که از توجه رسانه‌ها و مخاطبان همیشه برخوردار بوده و نگران بودند که تعداد بیشتر اجراها و حضور جوان‌هایی با آثار خلاقه، توجه رسانه‌ها را به آن سو کشانده و به آنها کمتر توجه شود که البته در عمل چنین اتفاقی هم رخ داد. وقتی آثار جوانان خلاق روی صحنه می‌رفت اجرای آنها زیر سایه قرار می‌گرفت اما این دسته باید این اتفاق را می‌پذیرفتند که فکر می‌کنم طی این چند سال پذیرفته‌اند. از این دوستان نگران دعوت می‌کنم که اجرا در تماشاخانه‌های خصوصی را تجربه کنند و توان اجرایی خود را در دستگاهی خارج از دولت بسنجند.

شفیعی با تاکید بر اینکه «تئاتر ما امروز نباید صرفا به دنبال اجرا باشد.» گفت: این فضای جذاب در عمارت نوفل‌لوشاتو این را به ما می‌گوید که مدیران تماشاخانه‌های غیردولتی در این سال‌ها، دنبال ایجاد فضایی دلپذیر برای خانواده‌ها به عنوان یک تفریح فرهنگی و هنری بوده‌اند. اجرای تئاتر در یک فضای مطلوب به عنوان تفریحی فرهنگی کنار خانواده، ایده‌آلی بود که مدیران تماشاخانه‌های ما داشتند و فکر می‌کنم اکنون به میزبانی از این فرایند دلپذیر که ضرورت اجرایی تئاتر امروز ماست نزدیک شده‌ایم.

شفیعی در پایان روزهای بهتر و پرمخاطب‌تری برای تئاتر و مدیران تماشاخانه‌های خصوصی آرزو کرد.