برای تهرانی‌ها یک آسیاب آبی در یوسف‌آباد باقی مانده است
معاون میراث فرهنگی تهران گفت: تهرانی‌ها بدانند در خیابان یوسف آباد، یک آسیاب آبی ۱۵۰ ساله است که کاملا سالم است و کارهای مرمتی آن توسط مالک خصوصی انجام شده.
به گزارش خبرنگار ایلنا، شاید اگر از هریک از شهروندان تهرانی بپرسیم که آیا می‌دانند در شهرشان، هنوز هم آسیاب آبی وجود دارد که گندم‌ها را آرد می‌کند، با چشمان متعجب و گرد شده به شما نگاه کنند و بگویند "مگه داریم....!!"
این آسیاب که قدمتش به دوره قاجار می‌رسد، حدفاصل خیابان ۵۱ و ۵۳ یوسف آباد در پارکی کوچک واقع شده. این آسیاب در سوم خردادماه ۱۳۸۶ با شماره ۱۹۱۷۰ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید، این روزها با پایان مراحل مرمتی آن، مورد بهره‌برداری قرار گرفته و می‌توان برای بازدید از آن سری به آسیاب موزه در خیابان یوسف آباد زد.
آسیاب آبی یوسف آباد قبل از مرمت
محسن شیخ الاسلامی (معاون میراث فرهنگی تهران) با اشاره به آنکه کار مرمت آسیاب آبی یوسف‌آباد بیش از یک سال طول کشید، گفت: این اثر تاریخی بعد از مرمت، برای بهره‌برداری موزه‌ای آماده شده است و پیشنهاد می‌کنم همه برای دیدن آن بیایند. تهرانی‌ها بدانند در خیابان یوسف آباد، یک آسیاب آبی ۱۵۰ ساله است که کاملا سالم است و کارهای مرمتی آن توسط مالک خصوصی انجام شده.
به گفته او، مالک تصمیم دارد این مکان را تبدیل به موزه کند و از آنجا که این ملک یک سازه آبی است، احتمالا تبدیل به موزه‌ای برای نمایش ادوات مرتبط با آب خواهد شد. درواقع قصد داریم ضوابط موزه‌ای را برای این بنا اجرایی کنیم و این مجموعه تبدیل به موزه خصوصی در تهران می‌شود.
شیخ‌الاسلامی درخصوص هزینه‌ای که صرف مرمت و بازسازی آسیاب آبی یوسف‌آباد شده است، گفت: تاکنون مالک بیش از ۶۰۰ میلیون تومان هزینه کرده و دولت نیز حدود ۱۵۰ میلیون تومان مشارکت کرده است. در این میان مرمتی که انجام شده زیر نظر کارشناسان مرمتی سازمان میراث فرهنگی انجام شده و قابل تایید است. حتا می‌توان شاهد شیوه‌های بدیع، خاص و خلاقانه در حوزه مرمت این بنا بود.
یادگاری که از چنگ تخریب نجات دادیم
سیداسماعیل عجایبی فرزند مرحوم حاج عجایبی که مالک اصلی این آسیاب آبی است، درخصوص چرایی و چگونگی مرمت این بنای تاریخی گفت: این بنا، یادگاری از پدرم بود و باتوجه به آنکه زندگی شهرنشینی درصدد تخریب بناهای تاریخی برآمده، ما برآن شدیم تا طرح احیا آن را تهیه کنیم و پس از مرمت، آن را به یک مکان توریستی تبدیل کنیم. این بنا نشان از خلاقیت ایرانی‌ها دارد چنانکه از انرژی آب بهره می‌گرفتند و چرخ سنگ آسیاب را می‌چرخاندند و گندم را تبدیل به آرد می‌کردند.
او هدف از احیای آسیاب آبی یوسف آباد را آشنایی نسل آینده با معماری چنین بناهایی و آشنایی با چگونگی فعالیت مکانیز این بنا عنوان کرد و ادامه داد: در گذشته بدون آنکه به موتور یا صرف انرژی‌های فسیلی باشد، مکانیزی تعریف کرده بودند که بتوانند گندم را آرد کرده و از آن نان تهیه کنند. قرار است تا این روند مجدد راه‌اندازی شود اما به صورت سمبلیک خواهد بود.
عجایبی با اشاره به آنکه درصدد کسب درآمد از این مجموعه تاریخی است، خاطرنشان کرد: این ملک در قالب آسیاب موزه به بهره‌برداری خواهد رسید و آنچه در آن است به یادگار باقی خواهد ماند. البته احتمالا یک چایخانه نیز در کنار این موزه، فعالیت خود را آغاز خواهد کرد و به ارائه انواع دمنوش‌های گیاهی و سنتی خواهد پراخت.
مالک آسیاب آبی یوسف آباد درخصوص اشیائی که در این موزه به نمایش گذاشته خواهد شد، گفت: گاوآهن، چرخ خرمن، سنگ آسیاب و ابزارهایی که برای آرد کردن گندم‌ها توسط آسیاب آبی به کار گرفته می‌شد برای نمایش در این موزه تهیه شده و درصدد افزایش تعداد اشیای موزه‌ای هستیم. هر آنچه که به کاشت، داشت و برداشت گندم ارتباط پیدا کند در این موزه به نمایش گذاشته خواهد شد. حتا دوست داریم که مجسمه‌هایی بسازیم که روند و چگونگی تبدیل گندم به آرد و استفاده از آسیاب آبی را نشان دهد.
او درخصوص مشکلات و چالش‌هایی که برای احیای این آسیاب موزه با آن روبه رو بودند، گفت: طی سال‌های گذشته با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم کردیم چراکه شهرداری مدعی و خواهان این ملک بود چراکه گفته می‌شود این ملک روی تونل رسالت قرار دارد، اما توانستیم این ملک را ثبت ملی کنیم و درصدد مرمت آن برآییم.
بنابراین گزارش، در کنار آسیاب آبی یوسف‌آباد که به «آسیاب کوچیکه» معروف بود، آسیابی چند برابر بزرگتر از آن به نام «گاومیشی» وجود داشت که هنوز تنوره‌اش با ۱۴ متر عمق در خانه‌ای رو به روی آسیاب یوسف‌آباد باقی مانده است.
آب این آسیاب که در حال حاضر حدود ۲۵۰ متر مربع مساحت دارد، از کوه‌های شمیرانات می‌آمد و هر دو آسیاب را می‌چرخانده و در مسیر خود به دوراهی یوسف آباد و پایین‌تر به بهجت آباد می‌رفته و در مسیرش بازهم آسیاب‌های دیگری را می‌چرخانده تا اینکه دشت‌های پایین تهران را آبیاری می‌کرد.
این آسیاب تا ۵۵ سال پیش کار می‌کرد و هنوز هم قدیمی‌های محله یوسف‌آباد یادشان هست که آردهای خود را به این آسیاب می‌بردند؛ نمونه‌ای از آسیاب‌های باقی مانده تهران است که می‌توان آن را در میان فضای سبز ایجاد شده در اطرافش پیدا کرد.
