هنر و ادبیات ایران از دهه ۴۰ به بعد بوی نفت می‌دهد/نوشتن رمان دینی، راه رفتن روی میدان مین است
«شب روایت» در پانزدهمین نشست خود، شامگاه سه‌شنبه ۲۵ دی، با اجرای مسعود دیانی روی آنتن شبکه ۴ سیما رفت.
به گزارش ایلنا، «شب روایت» در پانزدهمین نشست خود، شامگاه سه‌شنبه ۲۵ دی، با اجرای مسعود دیانی روی آنتن شبکه ۴ سیما رفت.
در بخش لذت نقد کوروش علیانی، زبان‌شناس، کارشناس برنامه در توصیف روایت گفت: روایت هم مثل چیزهای دیگر مُد می‌شود مثلا زمانی گفتمان مُد بود یا زمانی جهان‌بینی ایدئولوژی مُد بود. بیشتر از خودِ روایت باید توجه داشته باشیم که از چه کسی می‌شنویم و این کمی به هوش شنونده نیز بستگی دارد.
مسعود دیانی در بخش گفتگو، میزبان نصرالله قادری، نویسنده و کارگردان بود تا درباره داستان دینی، ویژگی و جایگاه آن در ادبیات معاصر به گفتگو بنشینند.
آداب نقد این است که دشنام نگویند
میان متحجران ظاهرگرا و روشن فکر نمایان کدامیک در پروسه خلق آثارتان بیشتر برای شما آزار دهنده بودند؟
قادری پاسخ داد: بسیار دشوار است که بگویم کدام، زیرا اگر نخواهم زهدفروشی کنم شهید مورد علاقه‌ام دکتر شریعتی می‌گوید نفرین‌آفرین‌ها بی‌ثمر است، اگر تمامی خلق گرگ‌های هار شوند و از آسمان بر سرم کینه بارد، تو مهربان جاودان آسیب‌ناپذیر من هستی. از نظر من کسی که خدا به او الهامی بدهد او فقط مأمور به انجام وظیفه است و نه مسئول حصول نتیجه. من به عنوان نویسنده اثرم را می‌نویسم و هر دو این گروه‌ها می‌توانند نقد کنند. اما نقد آدابی دارد و آداب نقد این است که دشنام نگویند. متاسفانه هم مذهبی‌نماها و هم روشن‌فکر‌نماها دانش نقد را ندارند و فکر می‌کنند نقد فقط عیب‌جویی است.
هنر و ادبیات ایران از دهه ۴۰ به بعد تحت سیطره حزب توده
«آیا می‌شود رمان دینی خلق کرد؟» قادری در پاسخ به این سوال گفت: من اصلا رمانی را در جهان نمی‌شناسم که غیر دینی باشد. حتی کسی که می‌گوید دین ندارد هم دین آسمانی ندارد اما دینی ساخته بشر دارد. اصلا هنر ریشه و اساسش به آیین برمی‌گردد. متاسفانه همه حرف‌ها نصفه به ما می‌رسد. ما چیزی از لوکات شنیده‌ایم و نیمی از آن را نقل کرده‌ایم. هنر و ادبیات ایران از دهه ۴۰ به بعد تحت سیطره حزب توده است که بوی نفت می‌دهد.
نوشتن رمان دینی، راه رفتن روی میدان مین
«اگر دین را تنها دین‌های آسمانی در نظر بگیریم، آیا می‌شود رمان دینی نوشت؟» مولف «ناله های عشق» در پاسخ به این سوال گفت: صد درصد. البته رمان دینی نوشتن در این مقطع مکان و زمانی که ما هستیم راه رفتن روی میدان مین است زیرا هزار مدعی دارد. مثلا اگر بخواهم در مبحث قرآن نظر بدهم ممکن شما آخوندها به من اجازه ندهید و بگویید در تخصص من نیست اما شما مجازید راجع به رمان من نظر بدهید که این رمان دینی هست یا نیست. به ما القا کرده‌اند که امکان ندارد بشود رمان دینی نوشت. چقدر ما ادبیات دنیا را می‌شناسیم که ببینیم رمان دینی نوشته شده است یا خیر؟
اساس هنر، الهام است
وی در مورد تفاوت صنعت و هنر گفت: اساس هنر الهام است و غیر این صنعت است. هنگامی که هنرمند در حال خلق است، اگر در جایگاه هنر نشسته باشد و الهام که مرتبه‌ای پایین‌تر از وحی است به او صورت بگیرد، او نیست که خلق می‌کند، این اثر هست که او را خلق می‌کند. اما باید فن و تکنیک را بشناسد و باور داشته باشد.
نویسنده «عاشق ترین تنها،تنهاترین عاشق» در پاسخ به این سوال که «معیار فهمیدن اینکه این اثر محصول الهام است یا تکنیک‌زدگی چیست؟» گفت: سنجه‌های علمی برای این امر وجود دارد. شما وقتی در دنیای رمانَت بی‌دلیل فقط برای اغنای مخاطب او را به نفسش می‌بری یعنی مطلقا از هنر فاصله گرفته‌ای. هنر شما را وادار به فکر می‌کند و شما را مخاطب کنش‌گر می‌کند و نه کنش‌پذیر. اثر صنعتی روح ندارد و فقط تکنیک و زیبایی کلام است که شما را پیش می‌برد.
قادری باور قلبی و عقلی به اینکه دین وسیله‌ای برای نام و نان نباشد را از ارکان خلق هنر دینی دانست و افزود: این باور در اثر تجلی پیدا می‌کند.
قادری در پایان گفت: اگر مسلمان هستیم و اگر خدا استعدادی برای خلق به ما داده است، آن‌ها که رفتند کاری حسینی کرده‌اند، آن‌هایی که مانده‌اند باید کاری زینبی کنند، در غیر این صورت حتما یزیدی هستند. در نوشتن باید همانند حکیم طوس باشیم. تمام زندگی و نام خود را بگذاریم برای برگرداندن عطیه الهی.
«شب روایت» چهارمین شب از «شب‌های هنر» و با محوریت ادبیات داستانی و روایت، به تهیه‌کنندگی حسین شاهمرادی، هر سه‌شنبه شب ساعت ۲۳ به صورت زنده از شبکه چهار سیما پخش می‌شود.
