راهنمای سفر به سه کلیسای جهانی؛
قدیمی‌ترین عبادتگاه مسیحیان جهان را در ایران ببینید +فیلم و عکس
در میان بناهای تاریخی ایران که در فهرست آثار یونسکو به ثبت رسیده‌اند، کلیساهای استان‌های آذربایجان شرقی و غربی، گل سر سبدی هستند که نباید دیدن‌شان را از دست بدهید. کلیساهایی تاریخی و با قدمت زیاد که زیبایی‌شان هوش از سرتان می‌برد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، با اینکه در ایران هیچ‌وقت در طول تاریخ دین رسمی مسیحیت نشده است، اما حدود ۶۰۰ کلیسا و بنای وابسته به آن داریم که نشان می‌دهد در طول تاریخ مأمن و پناهگاهی خوبی برای مسیحیان بوده‌ایم. بسیاری از کلیساهای تاریخی و مجلل ایران در تمام جهان بی‌همتا هستند. کلیساهایی که به ثبت جهانی رسیده و داشتن‌شان برای هر کشوری رشک‌برانگیز است. عالی‌ترین نمونه‌های کلیساهای تاریخی ایران را باید در آذربایجان غربی و شرقی جست‌وجو کرد. جایی که سه کلیسایش را تمام جهان می‌شناسند؛ قره کلیسا، که آن را قدیمی‌ترین عبادتگاه مسیحیان جهان می‌دانند. کلیسای سنت استپانوس که بقایای یکی از حواریون مسیح در آن دفن شده و کلیسای زور زور که که قبلا ۶۰۰ متر آن‌طرف‌تر بوده و جابه جایش کرده‌اند.
فهرست گشت‌وگذار
قره کلیسا: مهم‌ترین کلیسای ایران، کلیسای تادئوس یا قره کلیسا نام دارد. جایی در حوالی روستای قره کلیسا در شهرستان چالدران استان آذربایجان‌غربی قدیمی‌ترین عبادتگاه مسیحیان ایران. کلیسایی با معماری زیبا و منحصربه‌فرد که از مهم‌ترین عبادتگاه‌های مسیحیان جهان است و می‌گویند تادئوس مقدس، یکی از حواریون مسیح در آن‌جا دفن شده است. ارامنه ایران، قره‌کلیسا را در نزدیکی شهر ماکو در استان آذربایجان‌غربی، یکی از قدیمی‌ترین کلیساهای جهان می‌دانند، با این حال از قرن ۱۳ میلادی است که نام این کلیسا به فراوانی در کتاب‌های مذهبی ارامنه دیده می‌شود. قره‌کلیسا تا عهد «عباس میرزا» شاهزاده قاجاری یک ساختمان منفرد سیاه رنگ بود که در طول حیاتش بارها مرمت و بازسازی شده بود. در دوران ولیعهدیِ عباس میرزا و با حمایت او، بخش جدیدی با سنگ‌های سفید رنگ به کلیسا اضافه شد تا قره‌کلیسا به آنچه امروز می‌بینیم تبدیل شود. این کلیسا در وسط محوطه‌ای بزرگ قرار دارد که از هر چهار طرف، به دره‌های اطراف منتهی می‌شوند. برج و باروهای اطراف در زمان‌های دور محل استقرار محافظان کلیسا بوده و هنوز سوراخ‌هایی که محافظان تفنگ‌هایشان را از آن بیرون می‌آورند را می‌توانید ببیند. دیدنی‌ترین بخش این مجموعه، کلیسای دو رنگ وسط حیاط است. اگر قبل از ظهر به کلیسا برسید، پس از عبور از در چوبی زیبای سالن و ورود به محوطه اصلی کلیسا، اولین چیزی که می‌بینید، صلیب نورانی بزرگی است که در کف سالن دیده می‌شود. اگر رد نور را بگیرید به بالای محراب می‌رسید، جایی که یک صلیب سنگی روی دیوار کنده شده و نور خورشید از شیارهای آن به درون کلیسا می‌تابد. دیدن محراب، حجاری‌های سنگی و تابلوهایی با تصاویر «گریکور»، بنیانگذار کلیسای ارمنی، تصاویر حواریون و دیگر تابلوهای مذهبی را از دست ندهید.
قره کلیسا
کلیسای استپانوس مقدس: سنت استپانوس یا سنت استفان، اولین شهید راه مسیحیت است که در ۲۶ دسامبر سال ۳۶ میلادی در اورشلیم توسط یهودیان سنگسار شد. کلیساهای زیادی در سرتاسر جهان به نام او احداث شده که یکی هم در ایران است. کلیسای سنت استپانوس یا استفانوس مقدس، در منطقه قزل وانک شهر جلفا در استان آذربایجام‌غربی قرار گرفته است. کلیسای مورد احترام تمام مسیحیان جهان که مختص ارامنه گریگوری است؛ جایی که در یک روز از سال، هزاران نفر از ارمنیان در این نقطه گردهم می‌آیند تا ضمن زیارت، مراسم و مناسک خاص خود را به‌جای آورند. این کلیسا با معماری و حجاری‌های خاص خودش، یکی از زیباترین کلیساهای ایران است. برخی‌ها این کلیسا را به قرون اول مسیحیت نسبت داده‌اند و برخی دیگر آن را از دوره صفوی می‌دانند اما معماری آن نشان می‌دهد که هم‌نسل قره کلیسا است. برای ورود به نمازخانه این کلیسا، در ورودی منبت‌کاری شده‌ای را با تزئینات بسیار زیبا می‌بینید که از آثار دوره قاجار است. حجاری پایه‌ها و طاق‌نماها و نیم‌ستون‌ها و مقرنس‌کاری‌ها و تزئینات طاق سردر، یکی از دیدنی‌ترین بخش‌های این کلیساست. درون نمازخانه، نقش برجسته‌هایی از حواریون و قدیسین و فرشتگان نقش بسته و پوشش گنبد به صورت هرمی است که روی یک پلان ستاره شکل شانزده پر قرار دارد. سال ۱۳۸۴ بود که کاوشگران و مرمت‌کاران، بقایایی استخوان را در این کلیسا کشف کردند که گفته‌اند، طبق روایات تاریخی متعلق به یکی از حواریون مسیح است. اسقف اعظم و خلیفه ارامنه تهران و شمال ایران احتمال داد که این بقایا به جسد یحیی مربوط باشد.
سنت استپانوس
کلیسای زور زور: در ۱۲ کیلومتری شمال‌غرب قره‌کلیسا، یکی از زیباترین کلیساهای این خطه از ایران قرار گرفته است. کلیسای مریم مقدس یا کلیسای زور زور در نزدیکی روستای بارون در شهرستان ماکو از استان آذربایجان‌غربی که در کنار رودخانه رودخانه زنگی مار قرار داشت و حالا ۶۰۰ متر بالای آن آرام گرفته است. این کلیسا در سال ۱۳۶۷ جا‌به‌جا شد؛ چراکه قرار بود سد بارون آبگیری کند و این بنا از بین می‌رفت؛ بنابراین کل بنا را به ارتفاع منتقل کردند. این کلیسا توسط «زکریا» از خاندان بزرگ و مالکین منطقه که اسقف اعظم کلیسای تادئوس مقدس هم بود ساخته شد. کلیسای مربوط به ۷۰۰ سال پیش ساخته شد تا در آن علاوه بر دعا و نماز، مدرسه‌ای هم برای تعلیمات دینی و فرهنگی و ادبی برگزار شود.
کلیسای زور زور
مسیر رسیدن:
تا قره‌کلیسا: برای دیدن قره‌کلیسا، باید تا روستای «قره‌کلیسا» از توابع «سیه‌چشمه» شهر «چالدران» در استان آذربایجان‌غربی بروید. از طریق جاده تبریز ـ صوفیان به سمت «مرند» ۶۱ کیلومتر راه را طی می‌کنید و با طی حدود ۱۴ کیلومتر دیگر به «یامچی» می‌رسید. با ادامه مسیر ۶۹ کیلومتری تا «قره ضیاالدین» به جاده‌ای متصل می‌شوید که تا ابتدای جاده ورودی کلیسا حدود ۴۲ کیلومتر فاصله دارد. پس از آن باید وارد جاده فرعی متصل به کلیسا شوید و پس از طی حدود هفت کیلومتر، می‌توانید این کلیسا را روی تپه ماهورهای منطقه ببینید.
تا کلیسای سنت استپانوس مقدس: از تبریز باید جاده شمال‌غرب را ادامه دهید تا مرز ایران که به شهر جلفا برسید. این جاده از میدان آذربایجان تبریز شروع می‌شود و بعد از گذر فرودگاه تبریز، به سمت صوفیان برانید و پس از آن تا مرند ادامه دهید تا آن‌جا، دوراهی را به سمت جلفا در شمال بروید. از ارومیه هم جاده شمال به سمت سلماس را بروید و از سلماس جاده را در شمال ادامه دهید تا جلفا. این کلیسا در ۱۶ کیلومتری غرب جلفا و ۳ کیلومتری کرانه جنوبی ارس، نردیک روستای دره شام است. در تمام طول این جاده می‌توانید تابلوهای راهنما را که مسیر رسیدن به کلیسا را نشان‌تان می‌دهد ببینید.
تا کلیسای زور زور: مسیر رسیدن به این کلیسا از تبریز همان جاده صوفیان است با این تفاوت که باید در مرند دوراهی را به سمت شرق برانید و تا ماکو بروید. ازارومیه هم می‌توانید به خوی و از آن‌جا به ماکو بروید. روستای بارون در حوالی ماکو قرار دارد.
