در مراسم بزرگداشت پیشکسوت مرمت سنگ ایران مطرح شد:
مرمت تخت جمشید اصولی‌تر از آکروپلیس است
راهساز با بیان اینکه خانواده‌اش یک قرن به مجموعه تخت جمشید خدمت کرده است، اعلام آمادگی کرد تا تجربیات ۵۰ساله‌اش را در قالب فایل صوتی برای تهیه کتاب در اختیار میراث فرهنگی قرار دهد.
به گزارش ایلنا، حسن راهساز (پیشکسوت مرمت سنگ ایران) در مراسمی که به همت پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار فرهنگی –تاریخی برای بزرگداشت وی برگزار شد به خدمت جد خانوادگی‌اش از پیش از زمان قاجار به مجموعه تخت جمشید و دوره هخامنشی اشاره کرد و گفت: خانواده راهساز یک قرن است که به طور متناوب به این مجموعه خدمت می‌کند.
او با اشاره به فعالیت‌های پدر مرحوم‌اش «گرام راهساز» از سن ۱۳سالگی (سال ۱۳۰۰)در محوطه تخت جمشید افزود: عکس‌هایی از پدرم در کتاب اسرار شهر پارسه «ارنست هرتسفلد» از سال‌های ۱۳۰۲و ۱۲۹۸ در زمان کاوش‌های تخت جمشید و پاسارگاد موجود است.
وی با بیان اینکه از سال ۱۳۱۰به بعد سه نسل از خانواده راهساز (پدر ، پسر و دختر ) مشغول فعالیت در حوزه مرمت و حفاظت آثار سنگی هستند تصریح کرد: من و هم ردیفانم هیچ گاه به دنبال مادیات نبوده‌ایم و تنها یک تلفن استاد محبعلی کافی بود تا آماده کار شویم و این باعث شد اغلب بناهای سنگی ایران را با کمترین امکانات مرمت کنیم.
راهساز در ادامه اعلام کرد: با وجود مشکلات جسمی فایل صوتی از ناگفته‌ها و تجربیات ۵۰ساله را تا سال ۹۸آماده و در اختیار میراث فرهنگی قرار می‌دهم تا به رشته تحریر درآید.
جایگزینی صنعت گردشگری در برخی منابع درآمدی مدیون مرمتگران کم توقع است
بهروز عمرانی (سرپرست پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری)، دیگر سخنران این نشست با بیان اینکه در زمان ورود به حوزه میراث فرهنگی بسیار از استاد راهساز آموختم تصریح کرد: بعد از انقلاب ۵۷که بسیاری از عرصه‌ها از کارشناسان و متخصصان حوزه‌های مختلف خالی شد و افراد با گمان اینکه عرصه بر ایشان تنگ شده کار را رها کردند ،حضور استاد راهساز و تیم همراهش در حوزه مرمت سنگ مایه مباهات و افتخار میراث فرهنگی بود زیرا که فعالیت‌های میدانی بسیار خوبی بعد از آموزش‌های تخصصی انجام دادند.
او در ادامه با اشاره به فعالیت‌های مرمتی استاد راهساز در پروژه‌هایی همچون تخت جمشید، پاسارگاد، آرامگاه کورش، تخت مرمر گلستان، ارگ سلطانیه زنجان و ... گفت: گستره وسیعی را شاهد حضور استاد راهساز ، پدر و دخترش در این عرصه بوده‌ایم.
عمرانی با اشاره به بازدیدش از مجموعه پاسارگاد و بررسی اقدامات، نتایج و تلاش ستودنی پژوهشگران این حوزه تصریح کرد: جایگزینی صنعت گردشگری در برخی منابع درآمدی مدیون اقدامات پیوسته مرمتگرانی است که با کمترین توقع اقدام به استحکام بخشی می‌کنند تا میزان تخریب حضور گردشگران به حداقل برسد.
او با بیان این نکته که امروز این امکان در تخت جمشید ادامه یافته افزود: این اقدامات بخشی از کارهایی است که راهساز بدون توقع و اطلاع رسانی از سال ۵۷ بصورت مستقیم در ۴۰سال انجام داده است.
عمرانی در پایان ابراز امیدواری کرد فعالان حوزه میراث فرهنگی از تجربیات استاد راهساز و سایر کارشناسان و پیشکسوتان این حوزه بهره گیرند.
برتری مرمت تخت جمشید از آکروپلیس
در ادامه محمدحسن محبعلی (پیشکسوت میراث فرهنگی) با اشاره به همکاری‌هایش با حسن راهساز در دهه ۵۰ زمانیکه وی جزو کارشناسان ارشد تخت جمشید بود تصریح کرد: راهساز در زمان آموزش خوب یاد گرفت و هنگام اجرا خوب کار کرد.
او با مقایسه آکروپلیس که به دست فرانسوی‌ها و تخت جمشید که با تلاش کارشناسان ایرانی با همکاری استاد راهساز مرمت شده است تصریح کرد: به جرات می‌گویم کاری که راهساز در تخت جمشید انجام داد از لحاظ علمی به مراتب اصولی‌تر بود.
محبعلی با مهم خواندن امر آموزش در حوزه حفاظت و مرمت گفت: ما در این حوزه نیازمند بهره گیری از تجارب پیشکسوتان هستیم و تا این افراد در قید حیات هستند باید از وجودشان استفاده کنیم.
وی تصریح کرد: حیف است این تجربیات پیش ما پیشکسوتان بماند زیرا که ما اینها را از آثار گرفته‌ایم و باید تحویل دهیم و تلاش کنیم که روند استاد شاگردی ادامه یابد.
این پیشکسوت میراث فرهنگی در ادامه با ابراز تأسف از اینکه مسئولان نمی‌دانند در چه کشوری با چه تمدنی زندگی می‌کنند افزود: میراث آینده ساز ما است و من میراث را برای گردشگری نمی‌بینم بلکه برای آینده کشور می‌بینم زیرا که جوانان باید یاد بگیرند که در این اقلیم چگونه زندگی کنند.
او با اشاره به اینکه ما در گذشته میراث مدیریت، کشاورزی، معماری، شهر سازی، آموزش و ... داشته‌ایم تصریح کرد: سطح آموزش در گذشته حتی بالاتر از سطح استاد شاگردی بوده و افرادی که دانسته‌ها را منتقل می‌کردند علمای بزرگی بودند.
وی در پایان تأکید کرد: آموزش باید در سطوح مختلف کارشناسی و مدیریتی صورت بگیرد.
راهساز ؛ نماد روشن تاریخ حفاظت ایران
رسول وطن دوست (پیشکسوت میراث فرهنگی) استاد حسن راهساز را نماد روشن تاریخ حفاظت در ایران دانست که برآیند فعالیت سه نسل (پدر ، پسر و دختر ) در حوزه حفاظت در محوطه‌های تاریخی کشور است.
او با اشاره به تجربه‌های بین المللی استاد راهساز که در طول آموزش‌های خارج از کشور در ایتالیا کسب کرده تصریح کرد: فعالیت وی از سن سیزده سالگی و آموزش‌هایی که در کنار پدر دیده در نهایت منجر به دانش آموزی نوین شده که دیگران هم می‌توانند از آن بهره ببرند.
وطن دوست با بیان اینکه استاد راهساز تجربه و آگاهی زیادی در امور مربوط به حفاظت و مرمت دارد، تصریح کرد: این تجربیات باید با همکاری معاونت میراث بصورت مکتوب در آمده و در اختیار پژوهشگران قرار گیرد.
رییس پیشین پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار فرهنگی –تاریخی در ادامه با اشاره به اقدامات صورت گرفته طی ۵۰سال گذشته برای رسیدن موضوع مرمت به یک وضعیت نظام مند افزود: این روندباید ادامه یابد زیرا که بزرگان و پیشکسوتان این حوزه برای این جایگاه بسیار تلاش کرده‌اند.
او در ادامه با اشاره از تغییرات مدیریتی که در راس پژوهشکده صورت گرفته از سرپرست جدید خواست تا برای تقویت فکر و اندیشه حفاظت تلاش کنند.
گفتنی است، حسن راهساز فرزند مرحوم گرام راهساز از خادمین به حق میراث فرهنگی است که همگام با دانشمند فرهیخته پرفسور ارنست هرتسفلد در اولین حفاری‌های علمی تخت جمشید شرکت کرد و یکی از ده نفر حفاری بود که در پدیدیار شدن لوح‌های سیمین و زرین کاخ آپادانا حضور داشت
او در سال ۱۳۳۰ در تخت جمشید به دنیا آمد و از سن ۱۳سالگی همزمان با شروع کار گروه تعمیرات ایتالیایی موسوم به ایزمئو از سال ۱۳۴۳با سمت مرمتکار آغاز به کار کرد. در سال ۱۳۵۴با بورسیه دوره تخصصی مرمت سنگ به مدت ۳سال در کشور ایتالیا تحصیلات عالیه خود را در رشته مرمت سنگ تکمیل کرد و در سال ۱۳۵۷به عنوان مدیر اجرایی کارگاه‌های مرمتی آثار سنگی هخامنشی در کشور به خدمت خود ادامه داد.
